MED9: Μήνυμα στην Τουρκία η Πολιτική Διακήρυξη

Τη σταθερή δέσμευσή τους στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων επανέλαβαν οι ηγέτες της MED9, επιμένοντας στον στόχο για τον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Οι ηγέτες που μετείχαν στη Σύνοδο Κορυφής της ομάδας των μεσογειακών κρατών μελών της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις στη Μεσόγειο υιοθέτησαν τη Διακήρυξη της Αθήνας στην οποία μεταξύ άλλων αναγνωρίζουν πως η Μεσόγειος είναι εξόχως ευάλωτη.

Σύμφωνα με την Διακήρυξη της Αθήνας οι εννέα ηγέτες εκτιμούν ότι η Μεσόγειος είναι επιρρεπής σε ακραία καιρικά φαινόμενα, και ήδη βιώνει συχνότερα και σε μεγαλύτερη διάρκεια εντονότερα κύματα καύσωνα, ξηρασίες, έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες, καθώς και δασικές πυρκαγιές. Το αποτέλεσμα είναι η ευρύτερη περιοχή να υφίσταται πρωτοφανή οικολογική ζημιά, δοκιμάζοντας τις δυνατότητες απόκρισης.

Οι ηγέτες της MED9 αναγνωρίζουν επίσης την ανάγκη για αποφασιστικές πολιτικές προσαρμογής και ανθεκτικότητας, στη βάση της νέας Στρατηγικής της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. Τονίζουν παραλλήλως και την άμεση ανάγκη για μέτρα πρόληψης σε όλους τους τομείς που αναμένεται να επηρεασθούν σημαντικά στην περιοχή της Μεσογείου.

Η Διακήρυξη της MED9 για το κλίμα

Πεπεισμένοι ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, οι ηγέτες των εννέα μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών συμφωνούν να συνεργασθούν στενά για να οικοδομήσουν συνέργειες για την προώθηση της αναγκαίας μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις τεχνολογίες με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.

Συμφωνούν επίσης να προωθήσουν λύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που θα βασίζονται στην ίδια τη λειτουργία της φύσης και να διασφαλίσουν την επαρκή προστασία ιδίως των οικοσυστημάτων που είναι κρίσιμα για την πρόληψη καταστροφών, όπως οι παράκτιες ζώνες, οι λεκάνες απορροής υδάτων, οι υγρότοποι, τα δάση και οι αστικές περιοχές’

Στην Διακήρυξη της Αθήνας οι ηγέτες της MED9 επαναλαμβάνουν εμφατικά ότι η κλιματική κρίση είναι μια παγκόσμια απειλή που απαιτεί συντονισμένη παγκόσμια δράση και απευθύνουν έκκληση προς όλες τις χώρες να δράσουν συλλογικά και χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Στο πλαίσιο αυτό, καλούν όλους τους διεθνείς εταίρους, ιδιαίτερα τις χώρες της G20, να κυρώσουν τη Συμφωνία των Παρισίων και να προχωρήσουν στην ανακοίνωση φιλόδοξων εθνικών προγραμμάτων προσαρμογής (NDCs).

Οι εννέα ηγέτες αναγνωρίζουν τη δέσμευση για την ταχεία ανάπτυξη τεχνολογιών και πολιτικών που επιταχύνουν ακόμη περισσότερο την απομάκρυνση από ένα αμείωτο δυναμικό άνθρακα και καλούν τις χώρες να συμμετάσχουν στην COP26 της UNFCCC σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων και να δεσμευθούν για τον στόχο κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Η Διακήρυξη της Αθήνας έχει ξεχωριστές αναφορές στη βιοποικιλότητα, στα δάση, στο θαλάσσιο περιβάλλον/γαλάζια οικονομία καθώς και στην πολιτική προστασία. Υπογραμμίζει επίσης τον «επείγοντα χαρακτήρα ενίσχυσης και εμβάθυνσης της συνεργασίας μεταξύ των Μεσογειακών εταίρων, δεδομένου ότι οι προκλήσεις που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές έχουν κοινό προφίλ, είναι συχνά διασυνοριακές και απαιτούν πρωτοβουλίες για ανταλλαγή ειδικών, εξαγωγής διδαγμάτων, βέλτιστων πρακτικών, μέσων και εμπειρογνωμοσύνης».

Η Πολιτική Διακήρυξη

Στην πολιτική διακήρυξή τους οι εννιά ηγέτες που μετείχαν στην 8η Σύνοδο Κορυφής EUMED υπογραμμίζουν ότι «μια ειρηνική, σταθερή, ασφαλής και ευημερούσα Μεσόγειος συνιστά στρατηγική προτεραιότητα της ΕΕ». Καλούν μάλιστα όλες τις χώρες της περιοχής να σέβονται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών-μελών της Ένωσης και τονίζουν, σε ένα σαφές μήνυμα προς την Τουρκία, ότι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών πρέπει να γίνεται με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Οι εννέα ηγέτες επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων για αποφασιστική δράση με όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει η ΕΕ,  προκειμένου να προστατεύσει τα συμφέροντά της και αυτά των κρατών-μελών της, αλλά και ότι η συνεργασία της Ένωσης με την Τουρκία υπόκειται στις αιρεσιμότητες σχετικά με την συμπεριφορά της, οι οποίες περιγράφονται στις αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής.

Η med9 λέει επίσης «όχι στην εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού και στις οργανωμένες προσπάθειες παράνομης εισροής μεταναστών» και υπογραμμίζει την ανάγκη προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Κάνει τέλος, ιδιαίτερη αναφορά στις στρατηγικές προκλήσεις και στην ανάγκη να κάνει η ενωμένη Ευρώπη βήματα σε ό,τι αφορά την ικανότητά της να δρα στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. Στο σημείο αυτό, υπογραμμίζει και την ανάγκη «για τη δημιουργία μιας κοινής στρατηγικής κουλτούρας για την ασφάλεια και την άμυνα μεταξύ των κρατών-μελών και των θεσμών της ΕΕ».

Τι είπε ο Μητσοτάκης 

Σε δηλώσεις του, στο πλαίσιο της 8^ης Συνόδου της Med9, ο πρωθυπουργός, υπενθυμίζοντας ότι οι καταστροφικές φωτιές του φετινού καλοκαιριού δεν άφησαν αλώβητη καμία μεσογειακή χώρα, την ώρα που οι χώρες του βορρά αντιμετώπιζαν θανατηφόρες πλημμύρες, τόνισε ότι είναι «κοινή η άμυνά έναντι της κλιματικής κρίσης». Συντονιζόμαστε για να προστατεύουμε τα δάση και τις θάλασσές μας και «διεκδικούμε έναν ισχυρότερο μηχανισμό πολιτικής προστασίας» είπε. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε επίσης ότι οι εννέα ηγέτες ζητούν «να αντιμετωπίσουμε από κοινού την πρόκληση των αυξημένων τιμών του φυσικού αερίου», σημειώνοντας τις επιπτώσεις τους στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλες τις χώρες.

Σχετικά με την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Μεσόγειο, στη βάση του διεθνούς δικαίου και της σύμβασης για το δίκαιο της θάλασσας, ο πρωθυπουργός είπε ότι αποτελεί «θεμελιώδη προτεραιότητα», επισημαίνοντας ότι «αυτό αφορά και την Τουρκία που οφείλει να εγκαταλείψει την παραβατικότητα έναντι της Κύπρου και της Ελλάδος». Συμπλήρωσε μάλιστα ότι αυτός είναι «ακόμη ένας παράγοντας που υπογραμμίζει την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης και προβάλλει ως αδήριτος στόχος, για την επίτευξη του οποίου η Ελλάδα θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή».

Αναφερόμενος στη Διακήρυξη είπε ότι είναι «ξεκάθαρη και σε ό,τι αφορά υβριδικές απειλές και εν προκειμένω την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού», το οποίο απασχολεί ιδιαίτερα λόγω και των εξελίξεων στο Αφγανιστάν. «Δεν θα επιτρέψουμε την επανάληψη του φαινομένου των ανεξέλεγκτων μεταναστευτικών ροών που βιώσαμε το 2017» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Σημείωσε τέλος, ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς κοινωνική συνοχή στην μετά covid εποχή και ότι πρέπει να προχωρήσει ο εμβολιασμός. «Το άμεσο στοίχημα είναι να συνεχιστεί η οικονομική πρόοδος παράλληλα με την αύξηση των εμβολιασμών» είπε, για να συμπληρώσει ότι το επόμενο μεγάλο ζήτημα θα είναι το νέο Σύμφωνο σταθερότητας. Υπογράμμισε μάλιστα, κλείνοντας τις δηλώσεις του, ότι «ο ευρωπαϊκός νότος απέδειξε πως δεν χρειάζεται λιτότητα αλλά προοπτική».

Επαφές στο περιθώριο 

Νωρίτερα άλλωστε, ο πρωθυπουργός είχε στο Μέγαρο Μαξίμου συνάντηση με τον Κροάτη ομόλογό, Αντρέι Πλένκοβιτς, με τον οποίο συζήτησαν διμερή θέματα, αλλά και θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι δύο ηγέτες, αφού επιβεβαίωσαν το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων, συζήτησαν τις προοπτικές εμβάθυνσης της συνεργασίας σε διμερές και περιφερειακό επίπεδο, με έμφαση τον οικονομικό τομέα. Παραλλήλως, αντάλλαξαν απόψεις για ευρωπαϊκά ζητήματα, όπως η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης και το μεταναστευτικό. Υπογράμμισαν επίσης την προσήλωσή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς και στην διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Στην συνάντηση, από ελληνικής πλευράς, μετείχαν επίσης ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, η διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του πρωθυπουργού, πρέσβης Ελένη Σουρανή, ο γγ του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης και η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη. Σημειώνεται ότι η Κροατία συμμετέχει για πρώτη φορά στην ομάδα των μεσογειακών κρατών της ΕΕ (EUMED), όπως και η Σλοβενία.

Πριν την έναρξη των εργασιών της Συνόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προγραμματισμένη συνάντηση στο Κέντρο Πολιτισμού “Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος” και με τον πρωθυπουργό της Ιταλία, Μάριο Ντράγκι. Οι δύο πρωθυπουργοί συζήτησαν για τις προκλήσεις στη Μεσόγειο, μεταξύ των οποίων το μεταναστευτικό, αλλά και ζητήματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής. Συζήρησαν επίσης για την πορεία της πανδημίας και των εμβολιασμών.