Σκάνδαλο υποκλοπών: Κυβερνητική κρίση με όλα τα σενάρια ανοιχτά

Συνθήκες κυβερνητικής αστάθειας προκαλεί και πολιτικές εξελίξεις δρομολογεί το σκάνδαλο των υποκλοπών με όλα τα σενάρια πλέον ανοικτά και με επικρατέστερο εκείνο των πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο. Ενώ ο πρωθυπουργός είχε αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο, διαβεβαιώνοντας ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, οι πρόωρες εκλογές επανέρχονται όχι πλέον ως επιλογή, αλλά ενδεχομένως ως αναγκαία διέξοδος από την κυβερνητική κρίση.

Οι παραιτήσεις του διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου και του διοικητή της ΕΥΠ, συνιστούν τεκμήριο πολιτικής ενοχής που αγγίζει τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Το ερώτημα –από εκεί και μετά– που κυριαρχεί και στα γραφεία των “γαλάζιων” βουλευτών είναι: πόσο μπορεί να αντέξει η κυβέρνηση και τί περιθώρια κινήσεων έχει ο πρωθυπουργός; Πάντως, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί με αυτούς τους όρους να εξαντλήσει την τετραετία. Στο εξής θα είναι lame duck.

Το θέμα θα ήταν δύσκολο σε κάθε περίπτωση παραίτησης δύο κομβικών κυβερνητικών προσώπων, αλλά γίνεται πολύ χειρότερο καθώς ο Γρηγόρης Δημητριάδης ήταν πέρα από διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου, μέλος της οικογένειας και “αντ’ αυτού”. Εν ολίγοις “καρδιά” του συστήματος εξουσίας. Ο δε Παναγιώτης Κοντολέων ήταν εξ απορρήτων συνεργάτης του Γρηγόρη Δημητριάδη και κατ’ επέκταση του πρωθυπουργού. Το ερώτημα προκύπτει από μόνο του: Είναι δυνατόν να μην γνώριζε ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Ο δε Παναγιώτης Κοντολέων, υπενθυμίζουμε, ότι από στέλεχος εταιρείας σεκιούριτι διορίστηκε διευθυντής της ΕΥΠ και για να καταστεί αυτό δυνατόν άλλαξε το νομικό πλαίσιο!

Έχει χαθεί η μπάλα στο Μαξίμου

Οι διαρροές από το Μαξίμου δείχνουν ότι κατά το κοινώς λεγόμενο “έχει χαθεί η μπάλα”: δεν υπήρξε παρανομία, αλλά, παραιτήθηκε ο αντ’ αυτού του πρωθυπουργού για «να αποφευχθεί η τοξικότητα» στο πολιτικό σκηνικό! Αστεία πράγματα. Έφθασαν να επικαλούνται ότι οι αντίστοιχοι διευθυντές στις ΗΠΑ αντέχουν μόνο ενάμιση χρόνο. Στην συνέχεια υπήρξε διαρροή που εμπλέκει το Νίκο Ανδρουλάκη με κινεζικά συμφέροντα για να δικαιολογήσουν μια συμβατική και εκτός predator παρακολούθηση! Ποιον πείθουν όμως αυτά;

Τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα, καθώς μέχρι στιγμής έχουμε δει την κορυφή του παγόβουνου. Είναι σαφές ότι οι δύο συνεργάτες του πρωθυπουργού δεν θυσιάστηκαν επειδή φώναζε η αντιπολίτευση. Εικάζεται ότι υπάρχουν περισσότερα στοιχεία εμπλοκής και οι δύο απομακρύνσεις έγιναν προληπτικά για λόγους καλύτερης διαχείρισης της κρίσης. Τα πραγματικά στοιχεία της υπόθεσης επιδρούν στο πολιτικό πρόβλημα της κυβέρνησης και στα δικά της περιθώρια χειρισμού. Άλλωστε αναπάντητα παραμένουν κρίσιμα ερωτήματα: Διαθέτει η ΕΥΠ το σύστημα υποκλοπών predator; Το έχει προμηθευτεί κάποιος ιδιώτη; Είναι εν γνώσει της ΕΥΠ; Υπάρχει συνεργασία της ΕΥΠ με ιδιώτη στον τομέα των υποκλοπών;»

Εν τω μεταξύ οργιάζει η σεναριολογία. Το πρώτο σενάριο που κυκλοφορεί ευρέως είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα στήσει κάλπες τον Σεπτέμβριο, αναζητώντας διέξοδο από την κρίση. Εάν επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο, οι εκλογές θα γίνουν σε συνθήκες κατάρρευσης της κυβέρνησης ή ο πρωθυπουργός θα έχει καταφέρει να “μαζέψει” το σκάνδαλο; Το μόνο πάντως σίγουρο είναι ότι το ευρύτερο σύστημα εξουσίας ήδη αρχίζει να αναζητά διάδοχες λύσεις.

Το δεύτερο σενάριο που κυκλοφορεί προβλέπει έναν σαρωτικό ανασχηματισμό, προκειμένου ο Κυριάκος Μητσοτάκης να κερδίσει χρόνο και με μείζονες αλλαγές προσώπων να δείξει ότι παραμένει πολιτικά ισχυρός. Επί της ουσίας δεν αποτελεί απάντηση, γιατί θα είναι σαν να τιμωρεί τους υπουργούς του, για τα λάθη που έκανε ο ίδιος και το “δεξί του χέρι”. Ταιριάζει, όμως, στην πριγκηπική αντίληψη εξουσίας του πρωθυπουργού. Θα είναι προσπάθεια επικοινωνιακού κουκουλώματος.

Κυβερνητική αποσταθεροποίηση

Στα παρασκήνια ορισμένοι δείχνουν προς την κατεύθυνση του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο, όπως και στο παρελθόν, έτσι και τώρα, υποχρέωσε τον Μπόρις Τζόνσον να παραιτηθεί από την αρχηγία και από την πρωθυπουργία. Στην Ελλάδα δεν συνηθίζεται και είναι ελάχιστα πιθανό ως σενάριο. Η κρίση αποσταθεροποιεί την κυβέρνηση, αλλά ταυτόχρονα απονομιμοποιεί συνολικά το πολιτικό σύστημα. Όσο κι αν η κοινωνία έχει σοβαρότερα προβλήματα (ακρίβεια, μείωση του βιοτικού επιπέδου) το σκάνδαλο δεν μπορεί να ξεπεραστεί από την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα αβρόχοις ποσί. Υπ’ αυτή την έννοια, το πολιτικό σύστημα έχει ζωτική ανάγκη από μία κάποιου είδους κάθαρση για λόγους αυτοπροστασίας, για να μην απαξιωθεί συνολικά.

Όλα δείχνουν ότι η αντιπολίτευση δεν θα προσφέρει ανοχή και συναίνεση στην παρούσα κυβέρνηση. Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ αυτό ήταν προφανές. Μία από τις παράπλευρες συνέπειες του σκανδάλου είναι ότι καταστρέφει τις σχέσεις του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ και ως εκ τούτου καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την προοπτική συγκυβέρνησης μετά τις εκλογές, αν δεν υπάρξει αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ.

Αντίθετα το κλίμα που αρχίζει να διαμορφώνεται δημιουργεί συνθήκες σύμπλευσης του ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ και ενδεχομένως να οδηγήσει και σε μελλοντική συγκυβέρνηση, εάν βέβαια συμπληρώνουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία και πιο συγκεκριμένα εάν η ΝΔ χάσει την πρώτη θέση. Πάντως, οι επόμενοι πολλοί μήνες θα είναι εξαιρετικά δύσκολοι για την ελληνική κοινωνία, γεγονός που σημαίνει ότι θα απαιτηθούν και δύσκολες (αντιδημοφιλείς) αποφάσεις.

Οι “φιλελεύθεροι του ακραίου κέντρου” εντός του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι διατηρούν εκλεκτικές συγγένειες με τη ΝΔ και ειδικότερα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη προς το παρόν σιωπούν εν αναμονή εξελίξεων, για τις οποίες πολλά λέγονται, αλλά η εικόνα παραμένει ακόμα θολή. Η ΝΔ, πάντως, συμφώνησε στην σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, την οποία ζήτησε επισήμως ο Νίκος Ανδρουλάκης και κατά τη διάρκεια των εργασιών της οποίας η αντιπολίτευση θα “πυροβολεί” τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Μία ακόμη συνέπεια αφορά το εσωτερικό της “γαλάζιας” παράταξης: μπορούν οι βουλευτές της, μεταξύ των οποίων και δύο πρώην πρωθυπουργοί, να συνεχίσουν να στηρίζουν ένα σύστημα εξουσίας που “πιάστηκε στα πράσα” να διενεργεί παρακολουθήσεις πολιτικών αντιπάλων; Ακόμη και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση μπορεί να ξεπεράσει την κρίση και να εξαντλήσει την τετραετία προσθέτουν ότι «η ιστορία της οικογένειας επαναλαμβάνεται και ο νυν πρωθυπουργός θα έχει το πολιτικό τέλος που είχε και ο πατέρας του».