Στα σκαριά ανασχηματισμός με το “καλημέρα” του 2021 – Μάλλον Δευτέρα ή Τρίτη

Η έλευση του 2021 σφραγίζεται από την ελπίδα ότι τα εμβόλια θα μετατρέψουν την πανδημία σε παρελθόν. Ο πρωθυπουργός παίζει επικοινωνιακά πολύ αυτό το χαρτί, αλλά είναι κοινός τόπος ότι όταν –προς το καλοκαίρι– θα αφήνουμε πίσω την υγειονομική απειλή, θα έλθουν στο προσκήνιο τα οικονομικά ερείπια που συσσώρευσε η πανδημία στην Ελλάδα, όπως και διεθνώς.

Όσο στην κοινή γνώμη κυριαρχεί ο φόβος του κορονοϊού, θα καλύπτει τη συσσωρευμένη οικονομική, αλλά και ψυχολογική πίεση που υφίσταται όλο αυτό το διάστημα η κοινωνία, ιδίως τα μικρομεσαία στρώματα που επλήγησαν περισσότερο. Ενώ η διαχείριση του πρώτου κύματος της πανδημίας την περασμένη άνοιξη πιστώθηκε στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, εδραιώνοντας ένα γιγαντιαίο δημοσκοπικό προβάδισμα, το φονικό δεύτερο κύμα λειτουργεί αντιθέτως.

Όταν, όμως, ο φόβος υποχωρήσει, θα εκδηλωθεί αναπόφευκτα με μεγάλη ένταση η κοινωνική δυσαρέσκεια. Και επειδή ο κορονοϊός δεν προσφέρεται ως πολιτικός στόχος, μοιραία η δυσαρέσκεια θα στραφεί προς την κυβέρνηση. Οι επιδόσεις της στην αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος, άλλωστε, ήταν απογοητευτικές. Δεν είναι του παρόντος, αλλά είναι σαφές ότι εάν είχαν γίνει από το καλοκαίρι οι σωστοί χειρισμοί, η κατάσταση θα μπορούσε να ήταν πολύ καλύτερη σ’ όλα τα επίπεδα.

Ανασχηματισμός Δευτέρα ή Τρίτη

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, πάντως, ήδη καταγράφουν μία μείωση του “γαλάζιου” προβαδίσματος, η οποία θα ήταν μεγαλύτερη εάν ο ΣΥΡΙΖΑ έδειχνε σημάδια πολιτικής-εκλογικής ανάκαμψης. Αυτός είναι επιγραμματικά ο πολιτικός ορίζοντας στη χαραυγή του 2021 και γι’ αυτό –σύμφωνα με πληροφορίες– ο πρωθυπουργός θέλει να εγκαινιάσει τη νέα χρονιά, πραγματοποιώντας αιφνιδιαστικά, με το “καλημέρα”, τον ανασχηματισμό που εκκρεμεί εδώ και καιρό.

Για την ακρίβεια, τον έχει προγραμματίσει για την ερχόμενη Δευτέρα ή το αργότερο Τρίτη. Όπως συμβαίνει, όμως, πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, πολλά θα εξαρτηθούν από το εάν θα του βγει η “πασιέντζα”. Η πολιτική ιστορία μας διδάσκει πως πρωθυπουργοί ξεκίνησαν να κάνουν ανασχηματισμό, αλλά προσέκρουσαν σε εμπόδια εσωκομματικών ισορροπιών, με αποτέλεσμα να τον καθυστερήσουν ή ακόμα και να τον αναβάλλουν. Γι’ αυτό και μεταφέρουμε την πληροφορία, παρότι αξιόπιστη, με την δέουσα επιφύλαξη.

Η πρόθεσή του, πάντως, είναι να πραγματοποιήσει ευρύ ανασχηματισμό, αλλά κι αυτό μένει να αποδειχθεί. Αν και το προηγούμενο διάστημα είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες για πιθανολογούμενες κυβερνητικές αλλαγές, δεν θα εισέλθω σε σεναριολογία, παρότι υπάρχουν ορατά δια γυμνού οφθαλμού προβλήματα, όπως οι προβληματικές σχέσεις του Μαξίμου με τον υπουργό Εξωτερικών. Ο σκληρός κυβερνητικός πυρήνας, πάντως, που συνθέτει το “πρωθυπουργείο”, δεν πρόκειται να ανασχηματισθεί.

Ανασχηματισμός για αέρα ανανέωσης

Ο Μητσοτάκης επιδιώκει με την έναρξη του 2021 να προσδώσει στην κυβέρνησή του αέρα ανανέωσης για να σηματοδοτήσει στην κοινή γνώμη την εικόνα ενός αισιόδοξου νέου ξεκινήματος. Εάν και πόσο θα το επιτύχει θα φανεί στην πράξη. Η επιδίωξή του, πάντως, είναι αυτή, σε συνδυασμό με δύο παράλληλες σκοπιμότητες:

• Πρώτον, να βελτιώσει την κυβερνητική λειτουργία σε τομείς που ο ίδιος κρίνει ότι υπάρχει πρόβλημα απόδοσης.
• Δεύτερον, να ελέγξει περαιτέρω το κυβερνητικό σκάφος εν όψει του αναμενόμενου κοινωνικού “κυματισμού” το 2021, που δεν αποκλείεται καθόλου να προσλάβει και διαστάσεις τρικυμίας.

Το γεγονός ότι η πανδημία έχει βαρύτατες οικονομικές επιπτώσεις διεθνώς, μειώνει την επίπτωση των εγχώριων οικονομικών ερειπίων στο πολιτικό επίπεδο, αλλά δεν την εξαφανίζει. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ το 2020 υπολογίζεται πως θα υπερβεί κατά πολύ και τα χειρότερα χρόνια της μνημονιακής περιόδου, με αποτέλεσμα την εκτόξευση της ανεργίας και της φτωχοποίησης.

Πολιτική ηγεμονία και πολιτική φθορά

Οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ θα αρχίσουν να επιδρούν θετικά στην ελληνική οικονομία από το 2021, αλλά κατά τρόπο που δεν μπορεί προς το παρόν να υπολογισθεί όσον αφορά το αποτέλεσμα στην οικονομία και κατ’ επέκταση στην κοινωνία. Υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να γίνει μοχλός αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, αλλά η πείρα διδάσκει να κρατάμε μικρό καλάθι.

Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ότι η πολιτική ηγεμονία του Μητσοτάκη φθείρεται. Μέχρι τις αρχές του 2020, πορευόταν με τον ούριο άνεμο που φουσκώνει τα πανιά κάθε νέας κυβέρνησης, χωρίς να έχει να επιδείξει κάτι αξιόλογα θετικό. Από τότε, μεσολάβησαν γεγονότα, τα οποία ναι μεν δεν αμφισβήτησαν το “γαλάζιο” προβάδισμα, αλλά επηρέασαν με αντίρροπο τρόπο την πολιτική-εκλογική επιρροή της κυβέρνησης.

Το γεγονός ότι τα κατεστημένα Μίντια υποστηρίζουν τον Μητσοτάκη κατά τρόπο που δεν έχει προηγούμενο από τη μεταπολίτευση μπορεί να καθυστερήσει, αλλά όχι να αποτρέψει την εκδήλωση της λαϊκής δυσαρέσκειας, όποτε αυτή υπερχειλίσει. Το ίδιο ισχύει και με το γεγονός ότι –προς το παρόν τουλάχιστον– η αξιωματική αντιπολίτευση δεν πείθει ως εναλλακτική λύση. Μόνο προσωρινά εξ αντιδιαστολής σταθεροποιεί τη θέση της κυβέρνησης.

Χωρίς βηματισμό εξουσίας ο ΣΥΡΙΖΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, δεν έχει βρει πολιτικό βηματισμό για να εισπράξει τη φθορά της κυβέρνησης. Σ’ αυτό συμβάλει και το γεγονός ότι το άνοιγμα του Τσίπρα προς την Κεντροαριστερά θυμίζει μετέωρο βήμα, γεγονός που προκαλεί διπλό κόστος: Πρώτον δεν αποφέρει τα επιδιωκόμενα πολιτικά-εκλογικά οφέλη και δεύτερον οξύνει τις εσωκομματικές αντιθέσεις στους κόλπους του “μικρού ΣΥΡΙΖΑ”.

Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ κατακερματιζόταν θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί από τώρα ότι ο Μητσοτάκης θα κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Μία τέτοια εξέλιξη, όμως, δεν είναι ορατή. Παρά τις εσωκομματικές αμφισβητήσεις, ο Τσίπρας παραμένει κυρίαρχος και προς το παρόν τουλάχιστον έχει καταφέρει να εδραιωθεί ως ο άλλος πόλος του πολιτικού συστήματος.

Το σχεδόν 32% είναι ικανή αφετηρία, έστω κι αν η πραγματική πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ απεικονίζεται περισσότερο στο πολύ μικρότερο ποσοστό των ευρωεκλογών. Στις εθνικές εκλογές εισέπραξε την αντιδεξιά ψήφο που ήθελε να εξισορροπήσει τη σαρωτική επικράτηση της ΝΔ στις δημοτικές-περιφερειακές εκλογές και στις ευρωεκλογές. Όπως συμβαίνει πάντα, όμως, τελικώς ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι ο ρυθμός και βαθμός πολιτικής φθοράς της κυβέρνησης.