Στο δρόμο της επιστροφής ο Αλέξης Τσίπρας…

Στην ευθεία ερώτηση που του έγινε, όπως ήταν φυσικό, απάντησε αρνητικά, λέγοντας ότι «προς το παρόν, γράφω το βιβλίο μου. Δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο». Προς το παρόν… Γιατί εάν δεν σκεπτόταν γενικά, η απάντηση θα ήταν ότι είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ που έχει αρχηγό. Δεν το απέκλεισε, μάλλον το προεξόφλησε, αφήνοντας το να αιωρείται ως βεβαιότητα για το μέλλον. Έδειξε παράλληλα ότι έχει άλλες εκκρεμότητες να κλείσει που αφορούν το παρελθόν.

«Μετά από δέκα χρόνια, ήρθε η ώρα να αποκαλύψω την αλήθεια και να καταρρίψω ορισμένους μύθους που κυκλοφορούν για το 2015», είπε. Από μία άποψη η αποκατάσταση του παρελθόντος και του δικού του ρόλου στα γεγονότα, αποτελεί προϋπόθεση για μία ολική επιστροφή με αξιώσεις επιτυχίας. 

Βοηθά σε αυτό και η σταδιακή απαξίωση της διακυβέρνησης Μητσοτάκη που κάνει πιο ευνοϊκή την ανάσυρση των θετικών πτυχών της περιόδου 2015-2019. Για πολλά μπορεί να κατηγορηθεί η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πάντως διεφθαρμένη δεν ήταν και τα στελέχη της δεν έκλεψαν δημόσιο χρήμα. Αν και παραμένει βουλευτής ο Τσίπρας είπε ότι του λείπει η επαφή με τους ψηφοφόρους.

Για το σκληρό πρόγραμμα λιτότητας απέδωσε την ευθύνη στην εμμονή της Γερμανίας, ενώ παραδέχθηκε ότι είχε και θετικές πτυχές, όπως η αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος. Για το δημοψήφισμα υπερασπίστηκε την απόφασή του ως έναν ελιγμό που του επέτρεψε καλύτερη διαπραγμάτευση. Και για την “κωλοτούμπα” κατέφυγε στην δικαίωση από το εκλογικό σώμα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, αλλά και σε αυτές του Ιουλίου του 2019, όπου είχε χάσει με μερικές μονάδες διαφορά.

Η αμηχανία του Τσίπρα

Το να καθαρίσει τις εκκρεμότητες του παρελθόντος φυσικά δεν είναι αρκετό. Ο ίδιος ανέφερε ότι «η Αριστερά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, πρέπει να βρει ξανά τον προσανατολισμό της και να εμπνεύσει τους πολίτες». Μέχρι στιγμής πάντως πέρα από γενικόλογες διαπιστώσεις και ευχολόγια δεν έχει καταθέσει κάποια πρόταση. Εστιάζει στην άνοδο της Ακροδεξιάς την οποία αντιμετωπίζει με κριτική βγαλμένη από τη προηγούμενη κατάσταση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που ηττήθηκε παταγωδώς με την άνοδο Τραμπ.

Αντιστιτικά ο έτερος πρώην πρωθυπουργός που ετοιμάζει κόμμα, ο Αντώνης Σαμαράς, έχει καταθέσει πλήρες περίγραμμα για την επανατοποθέτηση της χώρας τόσο εσωτερικά, όσο και στο διεθνές περιβάλλον: Από την αλλαγή του μείγματος ενεργειακής πολιτικής ως προϋπόθεση για την ανάταξη της οικονομίας, την στροφή στα ορυκτά καύσιμα, μέχρι τον “επανασχεδιασμό της οικονομίας με το κράτος παρόν”, την αλλαγή κατεύθυνσης σε σχέση με Ρωσία και ΗΠΑ και τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης με την Τουρκία που αποτελεί υπαρξιακή απειλή. Είτε συμφωνεί, είτε διαφωνεί κανείς, είναι μία πλήρης πρόταση για την χώρα, που δεν εξαντλείται σε ευχολόγια για την επιστροφή της κοινωνικής δικαιοσύνης και καταγγελίες για άνιση κατανομή εισοδήματος. 

Θα κάνει αυτοκριτική;

Η αμηχανία του Τσίπρα – που φάνηκε και στις ημερίδες του ομώνυμου Ινστιτούτου – είναι η αμηχανία της ευρύτερης Αριστεράς και Κεντροαριστεράς που σαρώνεται από το νέο υπόδειγμα που φέρνει ο Τραμπ, παρά τις αντιφάσεις και τα ευτράπελα που τον συνοδεύουν. Η πρόταση που θα καταθέσει η Αριστερά θα πρέπει να είναι μία απάντηση που να αφορά το μέλλον και όχι επιστροφή στο παρελθόν. Και εδώ η Αριστερά, από την κατάρρευση του σοβιετικού μοντέλου και μετά έχει πρόβλημα, αφού απλώς προσχώρησε στο στρατόπεδο των νικητών που ήταν οι μέχρι τότε εχθροί της. Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, όπως και οι θέσεις του μετά την ήττα του 2019, δεν είναι μακριά από την νεοφιλελεύθερη συναίνεση. 

Ίσως ο Τσίπρας αναπτύξει την πρόταση του για την ελληνική Αριστερά και την έξοδο από την κυβερνητική κρίση της χώρας με όρους μέλλοντος στο βιβλίο του, που θα εκδοθεί τον Δεκέμβριο. Ίσως πάλι και όχι. Το να περιγράψει μία πρόταση που θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει (και μία πιο έξυπνη διακυβέρνηση) η ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ δεν συνιστά αριστερή απάντηση. 

Ενδιαφέρον πάντως θα έχει εάν μιλήσει και για την περίοδο που ήταν αρχηγός της αντιπολίτευσης. Όχι μόνο για την εκλογική ήττα του 2019, αλλά για την στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ που εξελίχθηκε σε μία τετραετία και επισφραγίστηκε με το ταπεινωτικό αποτέλεσμα του 2023. Αλλά και για τα μετά, γιατί αποχώρησε από την ηγεσία και ποια ήταν η συμβολή του στις εξελίξεις που δεν επιβεβαίωσαν τις προσδοκίες του, όπως ανέφερε στην συνέντευξη. Έχει ευθύνες ο πρώην αρχηγός του χώρου, ακόμη και για τον τρόπο που αντιμετώπισε τους υπονομευτές του. Έχει σημασία ότι ο πρώτος που αντέδρασε στην συνέντευξη, με εξαρτημένα αντανακλαστικά, ήταν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. 

Οι επόμενες κινήσεις

Μέχρι τότε ο Τσίπρας θα πυκνώσει τις εμφανίσεις του ξεκινώντας από την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου που θα μιλήσει στο συνέδριο του Economist στην Θεσσαλονίκη, μία μέρα πριν την παρουσία του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ.  Στην εν γενεί δραστηριότητα του ο Αλέξης Τσίπρας έχει ένα απρόσμενο σύμμαχο, τη ΝΔ που ανεβάζει με τον δικό της μηχανισμό τις κινήσεις και τα σενάρια νέου κόμματος. Φυσικά το κάνει για δικούς της σκοπούς προκειμένου να προκάλεσε διχασμό στην Αριστερά και Κεντροαριστερά, ακόμη κι έτσι όμως λειτουργεί σαν επικοινωνιακός πολλαπλασιαστής των ενεργειών του Τσίπρα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρεί ότι “τον έχει” και για αυτό τον επιλέγει σαν αντίπαλο. Ωστόσο ούτε ο Μητσοτάκης έχει την αίγλη του 2019, αντίθετα είναι φθαρμένος και αποδυναμωμένος. Η προϊούσα απαξίωση της κυβέρνησης μπορεί και να ευνοεί μία ρεβάνς του  Τσίπρα. Με πολλές πολλές προϋποθέσεις βέβαια…