Στον αέρα ο ΣΥΡΙΖΑ – Ποιοι παίζουν για τη μάχη της ηγεσίας 

Στην καλύτερη περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι στο αέρα, δίχως ηγεσία για τουλάχιστον ενάμισι μήνα, ενώ το ΠΑΣΟΚ πιθανόν να ανακάμπτει – αφού εκεί η αντιπαράθεση δεν έχει μετατραπεί σε εσωκομματική σφαγή – και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα δουλεύει απρόσκοπτα για ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Το χειρότερο είναι ότι το ρήγμα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι αγεφύρωτο και η επόμενη διάσπαση είναι θέμα χρόνου. Ο Κασσελάκης και οι υποστηρικτές του δεν θα συμβιώσουν με τους “87” που τον καθαίρεσαν.

Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο καθώς, τόσο στην μομφή κατά του Κασσελάκη, όσο και στις διεργασίες της επόμενης ημέρας, παρεισφρέουν προσωπικές φιλοδοξίες, απωθημένα και παλιοί λογαριασμοί, μέσα σε ένα πλαίσιο που ορίζουν οι χρόνιες παθογένειες του ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα είναι “σκοτεινός” ο ρόλος του Νίκου Παππά, ο οποίος έπαιξε ρόλο στην απομάκρυνση Φάμελλου και συνέβαλε στην κρίση που κατέληξε στην μομφή. 

Οι επίδοξοι αρχηγοί θα πρέπει να απαντήσουν πώς θα επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ ως ριζοσπαστικής (ή μήπως “σύγχρονης”) Αριστεράς, χωρίς να χάνουν τον βασικό στόχο να τον καταστήσουν αξιόπιστη αντιπολίτευση και εναλλακτική λύση στη διακυβέρνηση Μητσοτάκη. Και αυτά με δεδομένο ότι είναι σε εξέλιξη το παιχνίδι στην Κεντροαριστερά, όπου την πρωτοκαθεδρία διεκδικεί πλέον με αξιώσεις το ΠΑΣΟΚ. Σε ένα παράλληλο πεδίο κινούνται παράγοντες και δυνάμεις, στην προοπτική μίας ρευστοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ για την δημιουργία ενός νέου πολιτικού φορέα που θα αντιμετωπίσει «τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη και την ανερχόμενη ακροδεξιά», όπως είχε πει στην τελευταία του δημόσια παρέμβαση ο Αλέξης Τσίπρας. 

Ο πολιτικός προσανατολισμός του ΣΥΡΙΖΑ δεν συζητήθηκε στην περυσινή εκλογή που εξελίχθηκε σε πασαρέλα για δύο. Τώρα η Κεντρική Επιτροπή αποφάσισε στο Συνέδριο που θα ανακηρυχθούν οι υποψηφιότητες να ανοίξει και η πολιτική συζήτηση. Ίδωμεν.

Θα είναι ξανά υποψήφιος ο Κασσελάκης; 

Το πρώτο ερώτημα είναι εάν ο Κασσελάκης θέσει υποψηφιότητα για να διεκδικήσει ξανά την ηγεσία, ώστε να πάρει καθαρή πλέον εντολή και ανοικτό ορίζοντα για να διαμορφώσει το κόμμα που θέλει. Ήδη έχει δώσει τις κατευθύνσεις με την πρόταση του για τις αλλαγές στο όνομα και στο καταστατικό. Οι προτάσεις του περιγράφουν ένα αρχηγοκεντρικό κόμμα, με αποδυναμωμένα τα ενδιάμεσα όργανα, που προσιδιάζει με το αμερικανικό Δημοκρατικό Κόμμα και βασίζεται στην “αδιαμεσολάβητη σχέση” του αρχηγού με τα κομματικά μέλη, την βούληση των οποίων θα ερμηνεύει ο ίδιος κατά το δοκούν. 

Ωστόσο καίτοι ο Κασσελάκης και κυρίως εκείνοι που έχει γύρω του, θεωρούν ότι “ο κόσμος είναι μαζί του”, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα κερδίσει μία νέα εκλογική μάχη. Η καθαίρεσή του από την Κεντρική Επιτροπή δεν οφείλεται μόνο στην “κομματική γραφειοκρατία” και στην “νομενκλατούρα” που κατήγγειλε.

Ο συσχετισμός στην Κεντρική Επιτροπή αντικατοπτρίζει ότι η κοινωνία έχει αρχίσει να του γυρίζει την πλάτη, αν και όχι στον ίδιο βαθμό. Οι προσωπικές του επιλογές, ο πλούτος του, τα ακριβά σπίτια, τα πολυτελή γλέντια, οι χλιδάτες διακοπές, έρχονται σε αντίθεση με την βαθύτερη νοοτροπία και τις βιωματικές συνθήκες του κόσμου της Αριστεράς, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας. Ο ψυχικός δεσμός που είχε αρχικά δημιουργήσει με έναν κόσμο που στον “Στέφανο” είδε ελπίδα για απαλλαγή από το καθεστώς Μητσοτάκη, διερράγη από την πολιτικοποίηση των επιλογών της προσωπικής του ζωής. Μπορεί έτσι να γίνεται στην Αμερική αλλά είναι ξένο προς τα ελληνικά ήθη. Ο Κασσελάκης κάθε φορά που δεχόταν κριτική, ζητούσε “συγγνώμη”. Ο κόσμος του έδωσε ανοχή μέχρι που άρχισε να προβληματίζεται για τον αν τον κοροϊδεύει ή εάν δεν μπορεί να μάθει.

Φάνηκε αυτό στην στάση που κράτησαν στην ψηφοφορία τα μη προβεβλημένα στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής που αποτελούν την πλειοψηφία και είναι πιο κοντά στην κομματική βάση. Μία νέα νίκη, παρότι μοιάζει πιθανή, δεν θα είναι εύκολη και θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από το ποιος θα είναι αντίπαλός του. 

Καθαρή θέση από τον Πολάκη

Μέχρι στιγμής την βούλησή του να είναι υποψήφιος έχει εκφράσει δημοσίως μόνο ο Παύλος Πολάκης. Με καθαρή πολιτική ατζέντα που την κατέθεσε και στην πρόσφατη πολιτική επιλογή και με το γνωστό του ταμπεραμέντο, κανείς δεν τον βλέπει έστω και σαν αουτσάιντερ. Περισσότερο μοιάζει να θέλει να καταγράψει ένα καλό ποσοστό για να συνεχίσει την αυτόνομη κομματική και αντιπολιτευτική του πορεία. 

Ανοικτό έχει αφήσει το ενδεχόμενο να διεκδικήσει την προεδρία ο Νικόλας Φαραντούρης που πρόσφατα εξελέγη ευρωβουλευτής. Σύντομο διάστημα, λένε κάποιοι, για να διεκδικήσει την ηγεσία. Με επιστημονική κατάρτιση και τεχνοκρατικό λόγο, περισσότερο προσιδιάζει σε μία φιλελεύθερη δικαιωματιστική Αριστερά. Άλλο όνομα που κυκλοφορεί στα παρασκήνια του ΣΥΡΙΖΑ είναι του Σωκράτη Φάμελλου, αν και ο ίδιος το αρνείται. Τα δείγματα τα έχει δείξει από την θητεία του ως πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας. Επαρκής κοινοβουλευτικά και καλός ρήτορας που πλατιάζει, δεν προϊδεάζει για πολιτικές συγκινήσεις. 

Παλαιότερα είχε ακουστεί το όνομα του Διονύση Τεμπονέρα, ο οποίος μέχρι τώρα κάνει λάθος κινήσεις. Άνοιξε πρόωρα διαύλους με το ΠΑΣΟΚ και την Νέα Αριστερά, παραιτήθηκε από την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ μετά το Συνέδριο, όταν δεν επελέγη σαν πιθανός υποψήφιος απέναντι στον Κασσελάκη και προτιμήθηκε η Όλγα Γεροβασίλη. Το τελευταίο διάστημα πάντως μοιάζει να κινείται στο παρασκήνιο. 

Οι καιροί ου μενετοί

Στο στρατόπεδο των “87” που οργάνωσαν την απομάκρυνση του Κασσελάκη τα πράγματα είναι προς ώρας συγκεχυμένα. Δεν υπάρχει υποψήφιος στον οποίο να συμφωνούν. Καθώς εμφανίζονται πλέον σαν διακριτό ρεύμα που αναφέρεται εμμέσως και παρασκηνιακώς στον Αλέξη Τσίπρα, είναι βέβαιο ότι θα παίξουν ρόλο στην εκλογή. Για αυτό και οι προαναφερθέντες – όχι βέβαια ο Πολάκης – και πιθανόν όποιος άλλος προκύψει θα διεκδικήσουν την υποστήριξή τους. 

Οι “87” προ στο παρόν είναι στον ενθουσιασμό της νίκης και δεν δείχνουν να βιάζονται. «Θα τα δούμε όλα αυτά», είναι η απάντηση στο ερώτημα ποιο θα είναι το επόμενο βήμα τους. Το κενό καλύπτεται από γραφικότητες, όπως η δήλωση υποψηφιότητας του Απόστολου Γκλέτσου. Ένας δύο ακόμη παρόμοιοι υποψήφιοι και η εκλογή θα μετατραπεί σε επιθεώρηση. 

Μόνο που οι καιροί ου μενετοί. Ο Μητσοτάκης επιδιώκει το restart και αξιοποιεί την διάλυση στην Κεντροαριστερά για να οργανώσει την αντεπίθεσή του. Το βαθύτερο επιχειρηματικό και μιντιακό σύστημα φυσικά αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι σε αποδρομή, για να τον εγκαταλείψουν όμως ή πολύ περισσότερο για να του τραβήξουν το χαλί θα πρέπει να έχει προκύψει μία αξιόπιστη εναλλακτική. Κανείς πλέον δεν πιστεύει ότι αυτή θα προκύψει από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ίσως, ανάλογα με την εξέλιξη στην δική τους εκλογή, να προκύψει από το ΠΑΣΟΚ αν δείξει δυναμική να προσελκύσει το απογοητευμένο εκλογικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ. Βεβαίως τα συμφέροντα και τα ΜΜΕ παίζουν ρόλο, αλλά τις ψήφους τις δίνει η κοινωνία. 

Με την κατάσταση στην κεντροαριστερά το πολιτικό κενό είναι πιο πιθανό να καλυφθεί από τις εξελίξεις στο εσωτερικό της ΝΔ και στα “ακροδεξιά” κόμματα που είναι τα μόνα που ενισχύονται.