Στον κόσμο του το πολιτικό σύστημα

του Ανδρέα Θεοφάνους  – 

Λίγες μόνο μέρες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών είναι φυσιολογικό να ανεβαίνουν οι τόνοι και οι αντεγκλήσεις. Αυτό δεν είναι νέο φαινόμενο ούτε και αποκλειστικό χαρακτηριστικό της Κύπρου. Το ζητούμενο όμως είναι ένα αναβαθμισμένο επίπεδο πολιτικού πολιτισμού. Άλλο είναι οι αντιπαραθέσεις, έστω και σκληρές, στη βάση επιχειρημάτων και άλλο τα κτυπήματα κάτω από τη μέση, τα οποία στόχο έχουν να πλήξουν την προσωπικότητα των αντιπάλων.

Το γεγονός ότι τα φαινόμενα αυτά δεν παρατηρούνται μόνο στην Κύπρο δεν αποτελεί ελαφρυντικό. Και τούτο επειδή η χώρα μας έχει τις ιδιαιτερότητές της: όχι μόνο αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα αλλά πάνω απ’ όλα υφίσταται το μείζον υπαρξιακό εθνικό ζήτημα του Κυπριακού. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι υπάρχουν σοβαρότατοι κίνδυνοι τόσο για την Κυπριακή Δημοκρατία όσο και για τον Κυπριακό Ελληνισμό.

Υπενθυμίζω ότι η Τουρκία δεν έχει διαφοροποιήσει τους στόχους της. Μεταξύ άλλων, ο εποικισμός και ο πλήρης εκτουρκισμός των κατεχόμενων εδαφών συνεχίζονται, ενώ παραμένει αναλλοίωτη η επιδίωξη για παραμερισμό της Κυπριακής Δημοκρατίας και αντικατάστασή της με ένα νέο τρικέφαλο μόρφωμα. Τελικός στόχος της Άγκυρας είναι όπως η Κύπρος καταστεί τουρκικό προτεκτοράτο.

Επιπρόσθετα δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την εκρηκτική κατάσταση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Ούτε να υποτιμήσουμε τους κινδύνους που προκύπτουν από τα υφιστάμενα αδυσώπητα δημογραφικά δεδομένα και τάσεις στην Κύπρο. Επιπλέον, παρά την ανάκαμψη ο δρόμος για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων εξακολουθεί να είναι μακρύς.

Μεγάλες προσδοκίες

Η οικονομική κρίση ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα που μαστίζουν την κυπριακή κοινωνία σε όλους τους τομείς και στην επιφάνεια αναδύθηκαν ζητήματα ζωτικής σημασίας, τα οποία μαρτυρούν ότι η κρίση δεν είναι μόνον οικονομική. Είναι επίσης βαθύτατα πολιτική, πολιτειακή, κοινωνική και αξιακή.

Τα θλιβερά αυτά δεδομένα υφίστανται παρά τους υπαρξιακούς κινδύνους και τα μεγάλα προβλήματα. Υπάρχουν υψηλές προσδοκίες αλλά οι εξελίξεις απογοητεύουν τους πολίτες, σε βαθμό που πολλοί δεν ασχολούνται πλέον με τα κοινά. Αυτό εν μέρει επεξηγεί την απαξίωση που παρατηρείται. Ταυτόχρονα σημειώνεται ότι σε πολλά ζητήματα η κοινωνία βρίσκεται πιο μπροστά από το πολιτικό σύστημα.

Για την αντιμετώπιση όλων αυτών των ζητημάτων απαιτείται, μεταξύ άλλων, ένας ελάχιστος βαθμός αλληλοσεβασμού και πνεύμα συνεργασίας. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν υπάρχουν σήμερα στην ελεύθερη Κύπρο. Σημειώνω επίσης ότι οι αντιπαραθέσεις αυτές δεν περιορίζονται στο πολιτικό σύστημα. Αντίθετα υφίστανται σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου και της κοινωνίας.

Μηνύματα που αγνοήθηκαν

Στις πρόσφατες αμερικανικές προεδρικές εκλογές ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος είχε ψηφίσει με βάση την αντιπάθεια προς τον αντίπαλο και σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα υπήρξε προϊόν της επιλογής του «λιγότερου κακού». Ήλπιζα ότι στην Κύπρο δεν θα βιώναμε μια τέτοια κατάσταση. Όμως δυστυχώς διαφαίνεται ότι τελικά δεν θα αποφύγουμε το συγκεκριμένο αυτό σενάριο.

Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση εξ ορισμού οι πολίτες με τις επιλογές τους ή την άρνησή τους να επιλέξουν ή/και να τοποθετηθούν στέλνουν συγκεκριμένα μηνύματα. Και στο παρελθόν όταν ο λαός έδωσε ηχηρά μηνύματα υπήρξαν διαβεβαιώσεις ότι θα ελαμβάνοντο υπ’ όψιν. Αυτό όμως δεν έγινε. Έτσι φθάσαμε στη σημερινή κατάσταση διότι εν πολλοίς τα μηνύματα αγνοήθηκαν.

Η Κύπρος πλήρωσε και εξακολουθεί να πληρώνει ακριβά τις υπερβολές, τις οξείες αντιπαραθέσεις και την απουσία πραγματισμού. Η κοινωνία διακαώς επιθυμεί ένα κράτος με ευνομία, αξιοπιστία, αξιοκρατία, δικαιοσύνη και ευημερία. Για την επίτευξη των στόχων αυτών καθώς και για εθνική επιβίωση απαιτούνται υπερβάσεις, ανανέωση καθώς και μια νέα νοοτροπία. Για μια τέτοια προσέγγιση υπάρχουν υποχρεώσεις και ευθύνες του πολιτικού συστήματος, της ίδιας της κοινωνίας αλλά και του κάθε πολίτη ξεχωριστά. Η απαξίωση δεν είναι η απάντηση.