Στον Πουτζδεμόν το κλειδί για σχηματισμό κυβέρνησης στην Ισπανία

Κοντά στον σχηματισμό κυβέρνησης βρίσκεται ο ηγέτης των Ισπανών Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ, καθώς ο κεντροαριστερός συνασπισμός του κατάφερε να εκλέξει στην προεδρία της Βουλής την 52χρονη Φρανθίσκα Αρμεγκόλ, χάρη στην στήριξη των αυτονομιστικών κομμάτων της Χώρας των Βάσκων και της Καταλονίας. Υπέρ της υποψηφιότητάς της ψήφισαν το σοσιαλιστικό κόμμα PSOE, το αριστερό σχήμα Sumar (στο οποίο συμμετέχουν και οι γνωστοί μας Podemos), τα βασκικά κόμματα PNV και Bildu, τα καταλανικά ERC και Junts και το τοπικό κόμμα της Γαλικίας, BNG.

Για την εκλογή της Αρμεγκόλ είχε προηγηθεί ένα πραγματικό θρίλερ, καθώς δεν ήταν εξασφαλισμένη η στήριξη του Junts, που εκφράζει την πιο αδιάλλακτη πτέρυγα του καταλανικού εθνικισμού. Το Junts διεκδικούσε την δέσμευση των Σοσιαλιστών για την διενέργεια ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, με τον Σάντσεθ να το αποκλείει.

Πάντως, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών αποδέχτηκε να χρησιμοποιούνται τα καταλανικά ως επίσημη γλώσσα στο Κοινοβούλιο και δεσμεύτηκε να διερευνηθούν οι υποκλοπές στα τηλέφωνα Καταλανών πολιτικών που πραγματοποιήθηκαν με την χρήση του ισραηλινού λογισμικού Pegasus. Ήταν ορισμένες παραχωρήσεις για να καμφθούν οι αντιστάσεις του Junts, του αυτονομιστικού κόμματος που έχει ως πραγματικό ηγέτη τον Κάρλες Πουτζδεμόν. Πρόκειται για τον Καταλανό πολιτικό που ζει φυγόδικος στις Βρυξέλλες, καθώς διώκεται στην Ισπανία για το δημοψήφισμα του 2017, που είχε προκαλέσει την σκληρή αντίδραση της δεξιάς κυβέρνησης του Μαριάνο Ραχόϊ.

Ένα από τα πρόσωπα, λοιπόν, που κρατά το κλειδί των εξελίξεων στην Ισπανία, είναι ο “εγκληματίας” Πουτζδεμόν. Όμως, για να κατανοηθεί καλύτερα η σκέψη του Καταλανού ηγέτη, αρκεί να σημειωθεί πως ο ίδιος, αν και δηλωμένος οπαδός της τοπικής ομάδας της Χερόνα, επισκέπτονταν συχνά το γήπεδο Camp Nou, της ομάδας-σύμβολο της Βαρκελώνης. Εκεί, χιλιάδες οπαδοί της Barcelona τον αποθέωναν, φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά του και το σύνθημα: «Η Καταλονία δεν είναι Ισπανία».

Ο υπέρμαχος της καταλανικής ανεξαρτησίας

Ένας μέχρι πρότινος άγνωστος στο διεθνές κοινό πολιτικός, είχε καταφέρει να καταγραφεί στη συνείδηση των Καταλανών, ως ο φυσικός ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία. Μετά το “ναι” δύο εκατομμυρίων Καταλανών υπέρ της απόσχισης στο ταραχώδες δημοψήφισμα του 2017, ο Πουτζδεμόν είχε δηλώσει πως αισθανόταν πρόεδρος μιας ελεύθερης χώρας.

Στη συνέχεια, όμως, υπό το κράτος συνδυασμένων ασφυκτικών πιέσεων από τους ισχυρούς της Ευρώπης δεν έκανε το βήμα της ανεξαρτητοποίησης που είχε προαναγγείλει, χωρίς, όμως, και να το εγκαταλείψει. Τάχθηκε υπέρ του διαλόγου με τη Μαδρίτη, η οποία απάντησε με ένα όργιο καταστολής και τελικώς βρέθηκε αντιμέτωπος με βαρύτατες κατηγορίες. Για να αποφύγει την φυλάκιση, εγκατέλειψε την Καταλονία για να βρει καταφύγιο στο Βέλγιο.

Διεθνή Μίντια τον είχαν τότε χαρακτηρίσει σαν εκείνο «που βάζει φωτιά στα θεμέλια της Ευρώπης, σπρώχνοντας την Ισπανία σε εμφύλιο και κάνοντας τα προβλήματα της Ελλάδας να φαίνονται παιχνιδάκι μπροστά σε αυτό που έρχεται από τα νοτιοδυτικά»! Ο ίδιος είχε δηλώσει πως ήταν πρόθυμος να πεθάνει για τον σκοπό του ή να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του στη φυλακή, κάτι που όπως έδειξαν τα γεγονότα, ουδόλως εννοούσε.

Πάντως, είναι αληθές πως ο Πουτζδεμόν ονειρεύεται μια ανεξάρτητη Καταλονία. Εξάλλου, μαζί με το όνομά που κληρονόμησε από τον παππού του, κληρονόμησε και το πάθος του για τον σκοπό. Ο συνονόματος παππούς του εγκατέλειψε την Ισπανία μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ζώντας σε διάφορα προσφυγικά στρατόπεδα στη Γαλλία. Τα ίχνη του χάθηκαν το 1943, γεμίζοντας θλίψη την οικογένειά του.

«Στην Καταλονία, πολλοί άνθρωποι έγιναν οπαδοί της απόσχισης από αλλεργική αντίδραση στις πολιτικές της Μαδρίτης, αλλά όχι αυτός», είχε δηλώσει ο φίλος του συγγραφέας Αντόνι Πουίγκβερντ. Πράγματι, το προσωπικό βίωμά του και η οικογενειακή απώλεια ταυτίστηκαν με το θέμα της απόσχισης. Σύμφωνα με δικούς του ανθρώπους, θεωρεί τον εαυτό του απόγονο της Δημοκρατικής Ισπανίας, η οποία συνετρίβη στον εμφύλιο από τις δυνάμεις του Φράνκο.

Ποιος είναι ο Πουτζδεμόν

Ήταν προπαραμονή πρωτοχρονιάς του 1963, όταν ο Κάρλες γεννήθηκε στο Άμερ της Καταλονίας, ένα χωριό 2.200 κατοίκων κοντά στην Χερόνα. Μπορεί ο ίδιος να δηλώνει ότι είχε προσβληθεί από τον ιό της πολιτικής από νωρίς, αλλά η οικογένειά του είναι γνωστή για τα γλυκά της. Διατηρεί εδώ και δεκαετίες ένα ζαχαροπλαστείο που είναι φημισμένο για τα καπρότσις, παραδοσιακά ισπανικά μπισκότα.

Ο Κάρλες ήταν το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά που απέκτησε ο ζαχαροπλάστης Χαβιέ Πουτζδεμόν και η σύζυγός του Νούρια. Πριν καν τελειώσει το Λύκειο, προς μεγάλη έκπληξη της οικογένειάς του, άρχισε να γράφει φλογερά άρθρα στην τοπική εφημερίδα της Χερόνα, αρχικά για το ποδόσφαιρο και στη συνέχεια για άλλα θέματα. Το σχέδιο του ήταν να σπουδάσει φιλοσοφία και να κυνηγήσει μία ακαδημαϊκή καριέρα.

Πράγματι, μπήκε από τους πρώτους στο Πανεπιστήμιο της Χερόνα, αλλά παράτησε τις σπουδές του λίγο αργότερα για να συνεχίσει τη δημοσιογραφική του πορεία. Είχε ήδη εξασφαλίσει μία μόνιμη θέση στην εφημερίδα El Punt, της οποίας κατέληξε να γίνει αρχισυντάκτης κάποια χρόνια αργότερα.

Το μικρόβιο της πολιτικής

Παρά την αφοσίωσή του στη δημοσιογραφία έκανε και το πρώτο τσαλαβούτημά του στην πολιτική μέσω της εμπλοκής του στην ίδρυση της Νεολαίας του Δημοκρατικού Ευρωπαϊκού Καταλανικού Κόμματος στις αρχές του 1980. Την ίδια εποχή ενεπλάκη σ’ ένα σοβαρό τροχαίο. Οδηγώντας από την Χερόνα στο Άμερ, το αυτοκίνητό του μάρκας Seat τράκαρε με ένα φορτηγό. Οι γιατροί είπαν ότι την γλίτωσε εκ θαύματος και ακόμα και σήμερα είναι γεμάτος ουλές που του θυμίζουν «τη ματαιότητα των πάντων», όπως του αρέσει να λέει.

Ίσως αυτό αποτέλεσε και την αιτία της απόφασής του να βάλει τα πάντα σε αναμονή και να γυρίσει όλη την Ευρώπη μέσα σε έναν χρόνο. Στόχος του ήταν να καταλάβει και να καταγράψει τί πίστευαν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες για το ζήτημα της Καταλονίας. Σε ένα ταξίδι, μάλιστα, στη Σλοβενία μαθαίνει σε βάθος τον τρόπο που η πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία ανεξαρτητοποιήθηκε.

Αφιερώνεται, επίσης, στη συλλογή όλων των αναφορών του ευρωπαϊκού και διεθνούς Τύπου και συλλέγει πληροφορίες και γνώσεις για τις νέες τεχνολογίες, καθώς είχε μία ιδέα: να ιδρύσει το Καταλανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, το οποίο θα επικοινωνούσε καλύτερα το θέμα της απόσχισης σε μη Ισπανούς. Το ταξίδι αυτό και οι εμπειρίες του καταγράφηκαν σ’ ένα βιβλίο που εξέδωσε λίγο καιρό αργότερα με τίτλο: “Κατά… τί; Η Καταλονία έτσι όπως αποτυπώνεται στο διεθνή τύπο”.

“Σπάζοντας” την κυριαρχία των Σοσιαλιστών

Ουσιαστικά υποστήριζε ότι το ζήτημα της ανεξαρτητοποίησης δεν είχε γίνει γνωστό εκτός Ισπανίας και έπρεπε όλοι να δουλέψουν για τον σκοπό αυτό. Αμέσως μετά ιδρύει και την αγγλόφωνη εφημερίδα Catalan Today που ανήκει στην καταλανική κυβέρνηση και διατηρεί γραφεία σε Λονδίνο, Παρίσι, Βρυξέλλες και Νέα Υόρκη.

Μπορεί να ήταν στρατευμένος στον σκοπό της ανεξαρτησίας, αλλά δεν είχε φανταστεί μέχρι τότε ότι θα αναλάμβανε το τιμόνι της Καταλονίας. Ο θείος του ήταν δήμαρχος του Άμερ την περίοδο 1979-1983 και «αυτό από μόνο του φάνταζε τρομερά εντυπωσιακό για τον γιό ενός ζαχαροπλάστη. Το ταβάνι των φιλοδοξιών ενός ανθρώπου».

Αυτός, όμως, έμελλε να το υπερβεί και να φτάσει ακόμα πιο ψηλά. Το 2006 ανταποκρίνεται στο κάλεσμα να θέσει υποψηφιότητα για μία θέση στο καταλανικό Κοινοβούλιο, στο οποίο εκλέγεται δύο φορές με την αντιπολίτευση. Το 2011 εκλέχθηκε δήμαρχος της Χερόνα. Ήταν ο πρώτος πολιτικός σε 32 χρόνια που κατάφερε να “σπάσει” την κυριαρχία του σοσιαλιστικού κόμματος στην πόλη.

Η θητεία του άφησε αμφίθυμες εντυπώσεις. Υπήρχαν πολλοί που τον επέκριναν για την συχνή απουσία του στη Βαρκελώνη. Άλλοι του αναγνωρίζουν ως μεγάλο επίτευγμα ότι έπεισε τους παραγωγούς της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς Game of Thrones να πραγματοποιήσουν τα γυρίσματά της στην Χερόνα. Επίσης, τον πιστώνουν για την απόφασή του να αναδείξει τη συλλογή του κριτικού τέχνης Raael Santos i Torroella, στην οποία συγκαταλέγονται αυθεντικά έργα του Μιρό και του Πικάσο.

Κεντρώος και αυτονομιστής

Πολιτικά περιγράφεται ως κεντρώος με μία τάση προς τη Σοσιαλδημοκρατία. Στις 10 Ιανουαρίου του 2016 εκλέγεται πρόεδρος της Καταλονίας και παραιτείται από δήμαρχος. Είναι ο πρώτος πρόεδρος της Καταλονίας, ο οποίος αρνείται να ορκιστεί στο ισπανικό Σύνταγμα, ενώπιον του βασιλιά Φιλίππου.

Δεν θα είχε εκλεγεί αν δεν τον είχε προωθήσει με νύχια και με δόντια ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας που έχει καταδικαστεί για ανυπακοή, επειδή διοργάνωσε το άτυπο δημοψήφισμα του 2014. Ως αποτέλεσμα αυτής της καταδίκης του είχε απαγορευθεί να εκλεγεί σε δημόσιο αξίωμα για δύο χρόνια. Στη Μαδρίτη αρχικά δεν τον είχαν πάρει στα σοβαρά. Τον θεωρούσαν φερέφωνο του Αρτούρ Μας και δεν του έδιναν πιθανότητες πολιτικής μακροημέρευσης.

Παρ’ όλα αυτά, αποδεικνύεται αυτόφωτος ηγέτης, καταφέρνοντας να διατηρήσει τη συνοχή του τοπικού κυβερνητικού συνασπισμού, στον οποίο συνυπάρχουν αντικαπιταλιστές αριστεροί, κεντρώοι και συντηρητικοί. Το καταφέρνει ποντάροντας στον κοινό παρονομαστή, που είναι ο στόχος της ανεξαρτητοποίησης. Στην πορεία, μάλιστα, δεν είχε διστάσει να αντικαταστήσει και υπουργούς που του έδωσαν την εντύπωση ότι δεν είναι έτοιμοι να φτάσουν μέχρι το τέλος. «Το καλό της Καταλονίας είναι εφικτό μόνο εκτός Ισπανίας», είχε πει σε μία συνέντευξή του.

Η αγάπη για τις γλώσσες και την μουσική

Εκτός από τον ιερό γι’ αυτόν σκοπό, ο Πουτζδεμόν είναι ερασιτέχνης μουσικός και παίζει πολύ καλά κιθάρα. Έχει πάθος με τις γλώσσες, καθώς μιλάει άπταιστα αγγλικά, γαλλικά και ρουμάνικα. Τα ρουμάνικα τα έμαθε μέσω της Ρουμάνας συζύγου του. Αυτή και οι δύο κόρες που έχουν αποκτήσει είναι οι μεγάλες αδυναμίες του.

Η πρώην ηθοποιός Μαρκέλα Τόπορ γνώρισε τον πολιτικό πριν από περίπου 25 χρόνια, όταν βρισκόταν σε περιοδεία με τον θίασο της και έτυχε να έχουν παράσταση στη γενέτειρά του. Ο νεαρός τότε άνδρας εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ με την όμορφη Ρουμάνα, που μετά το αρχικό φλερτ δεν δίστασε να ταξιδέψει στην χώρα της και να την διεκδικήσει. Χρειάστηκε, μάλιστα, να κερδίσει την εμπιστοσύνη και των φανατικά θρησκευόμενων γονιών της.

Τελικά παντρεύτηκαν δύο χρόνια μετά με πολιτικό γάμο στην Ισπανία και θρησκευτικό στη Ρουμανία. Οι φίλοι τους περιγράφουν τη γυναίκα που αποκαλούν χαϊδευτικά Μαρς ως ιδιαίτερα μορφωμένη, πολύγλωσση (μιλάει πέντε γλώσσες), δυναμική και δουλευταρού. Επιπλέον, δεν κρύβει το πάθος της για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, που συγκρίνεται με το πάθος του συζύγου της.

Τί θα κάνει το Junts

Πάντως το κόμμα του Πουτζδεμόν (όπως και το ERC, οι ψήφοι του οποίου είναι επίσης απαραίτητοι για να σχηματίσει κυβέρνηση ο Σάντσεθ) δήλωσαν πως η ψήφος τους για την πρόεδρο της Βουλής, δεν προδιαγράφει τη στάση τους αναφορικά με τον σχηματισμό κυβέρνησης. Επομένως, αναμένεται ένας νέος γύρος παζαριών προκειμένου τα δύο μικρά αυτονομιστικά κόμματα να υποστηρίξουν μία κυβέρνηση συνεργασίας Σοσιαλιστών και Αριστεράς.

Μπροστά στην προοπτική επανόδου της Δεξιάς, το κόμμα του Πουτζδεμόν δεν αποκλείεται να βάλει “και άλλο νερό στο κρασί” του, εγκαταλείποντας τον μάλλον μαξιμαλιστικό του στόχο για ένα νέο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Όμως, μπορεί να προσδοκά σε παραχωρήσεις υπέρ των Καταλανών από τον Σάντσεθ, όπως έπραξε για να εκλεγεί πρόεδρος της Βουλής η Αρμεγκόλ.

Αν και το κόμμα του Σάντσεθ ήρθε δεύτερο, έχει περισσότερες πιθανότητες να σχηματίσει κυβέρνηση, από κοινού με την Αριστερά και της ψήφους των αυτονομιστικών κομμάτων. Οι ψήφοι του ακροδεξιού Vox δεν αρκούν για να σχηματίσει κυβέρνηση το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, που είναι “κόκκινο πανί” για τους αυτονομιστές, λόγω της σκληρής στάσης του στο δημοψήφισμα του 2017. Το Vox, αλλά και στελέχη του Λαϊκού Κόμματος, ψέγουν τον Σάντσεθ ως “ενδοτικό” έναντι των αιτημάτων των αυτονομιστών και με βεβαιότητα ο σχηματισμός κυβέρνησης με τις ψήφους του Πουτζδεμόν, θα βάλει μία νέα “φωτιά” στην ισπανική πολιτική.