Συνταγματική αναθεώρηση και με πρωτοβουλία των πολιτών

Αναθεώρηση του Συντάγματος με πρωτοβουλία πολιτών, δημοψηφίσματα λαϊκής πρωτοβουλίας, Συνταγματικό Δικαστήριο, ακόμη και Προεδρική Δημοκρατία ζητούν οι οργανώσεις πολιτών που επιδιώκουν ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος. Κόντρα στη σιωπή και στις μεθοδεύσεις των δύο μεγάλων κομμάτων που κρατούν κρυφό το πόρισμα της Επιτροπής Διαβούλευσης και έχουν στόχο να παραμείνει η αρμοδιότητα της συνταγματικής αναθεώρησης αποκλειστικά στους πολιτικούς.

Κοινός παρανομαστής των προτάσεων των κινήσεων είναι η κατάργηση του άρθρου 110 που καταλείπει την όλη υπόθεση της αναθεώρησης αποκλειστικά στη Βουλή, αφήνοντας τους πολίτες στο περιθώριο.  Το γενικό αυτό συμπέρασμα προέκυψε από την εκδήλωση που διοργάνωσαν στις 19 Ιανουαρίου 2019 στην Παλαιά Βουλή οι κινήσεις πολιτών «Δημοκρατία & Δημοψήφισμα», «Δημοκρατική Πολιτεία» και «Πρωτοβουλία για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή» με θέμα «Αναθεώρηση Συντάγματος για υπηκόους ή για πολίτες».

Μίλησαν οι Σταύρος Αναγνωστόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών, η Νατάσσα Καραμπάτσου, Οδοντίατρος, ο δικηγόρος Δρ. Χρήστος Λυντέρης και ο Δικηγόρος, Οικονομολόγος Πέτρος Χασάπης, ενώ τη συζήτηση συντόνισε ο Βασίλης Ξυδιάς.

Η κίνηση πολιτών «Πρωτοβουλία για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή» επισημαίνει ότι το άρθρο 110 προβλέπει ότι η παρούσα Βουλή αποφασίζει με πλειοψηφία 180 βουλευτών μόνο ποια άρθρα θα αναθεωρηθούν και στην συνέχεια παρέχεται η εξουσία στην επόμενη Βουλή, χωρίς να ρωτήσει και χωρίς να δώσει λόγο σε κανέναν, να αποφασίσει το ακριβές περιεχόμενο της αναθεώρησης με απλή κυβερνητική πλειοψηφία 151 βουλευτών. Είναι φανερό ότι αυτή η διαδικασία δεν παρέχει καμία απολύτως εγγύηση ότι οι αλλαγές που θα συντελεστούν θα είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας.

Καμία εγγύηση

Καμία εγγύηση εξάλλου δεν προσφέρει και η αντίστροφη προβλεπόμενη διαδικασία του άρθρου 110, βάσει της οποίας η παρούσα Βουλή αποφασίζει με πλειοψηφία 151 βουλευτών ποια άρθρα θα αναθεωρηθούν και στην συνέχεια παρέχεται η εξουσία στην επόμενη Βουλή να αποφασίσει το ακριβές περιεχόμενο της αναθεώρησης με πλειοψηφία 180 βουλευτών. Όπως απέδειξε η εμπειρία της αναθεώρησης 2008, τα πολιτικά κόμματα φροντίζουν να μην συναινούν και οδηγούν την διαδικασία σε γελοιοποίηση.

Είναι προφανές ότι μόνο η δεσμευτική συμμετοχή των πολιτών αποτελεί εγγύηση ότι η αλλαγές στο Σύνταγμα θα αφορούν το συμφέρον όλων και όχι των ολίγων. Ακολούθως, εάν τα πολιτικά κόμματα δεν είναι αντάξια της ιστορικής στιγμής και δεν είναι εις θέση να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις ριζικής αλλαγής του πολιτικού συστήματος, έχουν μία λύση: Να αναθεωρήσουν μόνο το άρθρο 110, ώστε να προβλεφθεί διαδικασία αναθεώρησης, είτε με λαϊκή πρωτοβουλία 200.000 υπογραφών, είτε με πρωτοβουλία της Βουλής και υποχρεωτική επικύρωση με δημοψήφισμα. Κατόπιν, να ξεκινήσει αμέσως και χωρίς καμία απαγόρευση η πραγματική διαδικασία συνταγματικής αλλαγής.

Η Νατάσσα Καραμπάτσου, της κίνησης «Δημοκρατία & Δημοψήφισμα» πρότεινε
ειδικότερα την διαγραφή των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 110και την
αναθεώρηση των παραγράφων 2,3 και 4.

Από τις εισηγήσεις στην εκδήλωση προκύπτει σαφώς ότι στην ουσία οι οργανώσεις ζητούν ήδη από το 2012 όχι απλώς μια αναθεώρηση, αλλά ένα νέο Σύνταγμα από τον λαό. Ένα Σύνταγμα που να απαντά με καίριο τρόπο στην ανάγκη για δημοκρατική επανίδρυση του κράτους, τη θεσμοθέτηση πραγματικής λαϊκής κυριαρχίας και την επαναθεμελίωση της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας.

Ο συντηρητισμός του 1975

Στις ομιλίες επισημάνθηκε ο συντηρητισμός και ο αυταρχισμός του Συντάγματος του 1975, ενώ εκείνο του 1986 αφαίρεσε αρμοδιότητες από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και μετέτρεψε το πολίτευμα σε πρωθυπουργικοκεντρικό. Το 2001 η αναθεώρηση περιορίστηκε στην καθιέρωση της ασυλίας και στην κάλυψη των ανομιών των πολιτικών, ενώ εκείνη του 2008 ήταν απλά παρωδία.

Το 2016 ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας υποσχέθηκε μια ουσιαστική διαβούλευση με στόχο την εμβάθυνση και την διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών με δημοψηφίσματα λαϊκής πρωτοβουλίας και άλλους νέους θεσμούς. Όμως εκ των υστέρων φάνηκε πως όλα αυτά ήταν προσχηματικά και μια διαδικασία σκοπιμοτήτων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ φέρεται να προτείνει 500.000 υπογραφές για την διενέργεια δημοψηφίσματος για εθνικά θέματα και 1.000.000 υπογραφές για την κατάργηση ψηφισμένου νόμου σε μια χώρα 11 εκατ. κατοίκων. Στην Ιταλία των 62 εκατ. δημοψήφισμα γίνεται με 500.000 υπογραφές. Το ίδιο και στη Ρουμανία των 22 εκατ. πολιτών για την εκκίνηση της διαδικασίας αναθεώρησης. Επίσης, δεν ισχύουν χρονικοί περιορισμοί όπως στην Ελλάδα (5 χρόνια), ούτε για το τι αναθεωρείται. Η ΝΔ είναι κατά των δημοψηφισμάτων. Τα θεωρεί επικίνδυνα και ενδιαφέρεται μόνο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και το περιβόητο άρθρο 16.