Τα 5+1 σενάρια για τον επόμενο Πρόεδρο
11/01/2025Σε δίλημμα έχει εξελιχθεί για τον Κυριάκο Μητσοτάκη το θέμα της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, αφού κάθε επιλογή ενέχει μαζί με το όποιο πολιτικό όφελος και πολιτικό κόστος, που μπορεί να επιφέρει συνέπειες για την διακυβέρνησή του. Ο κάθε υποψήφιος που ο πρωθυπουργός έχει στη λίστα του για την Προεδρία έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και από πολιτικής απόψεως τα συν και τα πλην.
Ωστόσο, η τελική απόφαση για τον Πρόεδρο εκ των πραγμάτων θα ληφθεί με κριτήρια που είναι μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής συγκυρίας. Με άλλα λόγια, θα υπακούει σε μία πολιτική λογική, κριτήριο της οποίας θα είναι το συμφέρον του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το ευρύτερο πλαίσιο δίνεται από το αρνητικό διεθνές περιβάλλον μετά την εκλογή Τραμπ, την προϊούσα εκλογική υποχώρηση της κυβέρνησης και κατ’ επέκταση την πολιτική αποδυνάμωση του πρωθυπουργού. Εξ ου και η παρασκηνιακή συζήτηση για αλλαγή πρωθυπουργού εν πλω, όπως και οι κινήσεις στην πέραν της ΝΔ Δεξιά.
Το πρώτο σενάριo: Τις τελευταίες ημέρες επιστρέφει το ενδεχόμενο ανανέωσης της θητείας της Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Το έχουν θέσει οι πολιτικοί αντίπαλοι του Μητσοτάκη. Ο Αλέξης Τσίπρας πρώτος δήλωσε ότι στην περίπτωση που δεν αποφασίσει την ανανέωση της θητείας θα πρέπει να εξηγήσει για ποιο λόγο αναίρεσε την αρχική του επιλογή. Τον ίδιο προβληματισμό ανέπτυξε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Τσουκαλάς και ακολούθως ο Παύλος Χρηστίδης, που είπε επιπλέον ότι θα στηρίξει την υπερψήφιση από το κόμμα του. Παρομοίως και ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης δήλωσε ότι όταν παραμένει η ίδια κυβέρνηση είθισται να επαναλαμβάνεται η ίδια επιλογή.
Ενδεχόμενη ανανέωση της θητείας όμως θα βρει αντιδράσεις από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ και θα υπάρξουν διαρροές. Εάν είναι πολλές, θα τεθεί ζήτημα οιονεί απώλειας της δεδηλωμένης. Περισσότερο μοιάζει όσοι τοποθετούνται με αυτό τον τρόπο να επιδιώκουν να φέρουν τον Κυριάκο αντιμέτωπο με τις συνέπειες. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου ήταν η ιδανική Πρόεδρος για τον Μητσοτάκη. Ταυτίστηκε με όλες του τις επιλογές σε σημείο που υποβάθμισε το κύρος του προεδρικού θεσμού, ώστε να θεωρείται περίπου αυτονόητο ότι δεν πρέπει να ανανεωθεί η θητεία της. Ακόμη και δίχως τις αντιδράσεις της δεξιάς πτέρυγας, ο πρωθυπουργός θα έπρεπε να επιλέξει μία προσωπικότητα με κύρος για να προφυλάξει τον θεσμό από τον περαιτέρω ευτελισμό που ο ίδιος προκάλεσε.
Το δεύτερο σενάριο: Συναφές σενάριο είναι να καταλήξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ένα πρόσωπο από το ίδιο ευρύτερο κεντρώο εκσυγχρονιστικό χώρο. Το σενάριο αυτό ενισχύεται από την συμπεριφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη σε σχέση με την κηδεία του Κώστα Σημίτη, όπου εμφανίστηκε ως κληρονόμος της παρακαταθήκης του εκσυγχρονισμού. Εκτός από τον Γιάννη Στουρνάρα και τον Λουκά Παπαδήμο, κατά καιρούς έχουν ακουστεί τα ονόματα της Άννας Διαμαντοπούλου, της Μαρίας Δαμανάκη και της Μαρίας Ευθυμίου.
Εσχάτως έπεσε στο τραπέζι το όνομα του Αλέκου Παπαδόπουλου και του Τάσου Γιαννίτση, δύο πολιτικών που είχαν συνδέσει τα ονόματά τους με τον Κώστα Σημίτη και τον εκσυγχρονισμό. Εάν κινηθεί στο πλαίσιο αυτού του σεναρίου θα πάρει τις ψήφους του ΠΑΣΟΚ, θα διατηρήσει τις σχέσεις με το ευρύτερο εκσυγχρονιστικό στρατόπεδο, αλλά θα βαθύνει το ρήγμα στο εσωτερικό της ΝΔ και θα έχει απώλειες από την δική του Κοινοβουλευτική Ομάδα. Επιπλέον, εάν μετά την σύνδεση με την κληρονομιά του Σημίτη επιλέξει ένα πρόσωπο από τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, είναι πιθανό να πυροδοτήσει έντονες διεργασίες στην πέραν της ΝΔ Δεξιά.
Κι άλλα σενάρια για τον Πρόεδρο
Το τρίτο σενάριο: Μία ξεχωριστή περίπτωση είναι ενδεχόμενη επιλογή του Βαγγέλη Βενιζέλου, ο οποίος συγκυβέρνησε με τον Αντώνη Σαμαρά. Οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της ΝΔ δεν θα εκλείψουν, ωστόσο θα είναι περιορισμένες. Αναγκαστικά θα τον ψηφίσει και ο Σαμαράς. Ωστόσο είναι αμφίβολο εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέλει να έχει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Βενιζέλο, ο οποίος λόγω ιδιοσυγκρασίας και πολιτικού βάρους δεν είναι χειραγωγήσιμος. Δύσκολα σε ένα ζήτημα όπως οι υποκλοπές ή τα Τέμπη να μείνει σιωπηλός, όπως έπραξε η Σακελλαροπούλου. Εάν προκύψει ζήτημα δεν αποκλείεται να δούμε μέχρι και διάσταση ή σύγκρουση. Γενικότερα η πριγκιπική αντίληψη του Κυριάκου δεν συνάδει με αυτοδύναμες και ισχυρές προσωπικότητες.
Το τέταρτο και βασικό σενάριο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι να πάει σε μία στενά κομματική επιλογή όπως του Κώστα Τασούλα. Στο ίδιο πλαίσιο είχε ακουστεί το όνομα του Παναγιώτη Πικραμένου. Θα ψηφιστεί από το σύνολο των βουλευτών της ΝΔ και θα καταψηφιστεί από τους υπόλοιπους. Στο συμβολικό πεδίο θα βάλει τέλος στο άνοιγμα του Κυριάκου στον εκσυγχρονιστικό και κεντρώο χώρο και στην επιδίωξη συναίνεσης από ένα περιβάλλον που μέχρι στιγμής τον έχει στηρίξει. Με δεδομένο ότι ο ίδιος έχει μιλήσει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας με υπερκομματικά χαρακτηριστικά, θα συνιστά πολιτική υποχώρηση υπό την πίεση της δεξιάς βάσης του κόμματος.
Το πέμπτο σενάριο που πολύ λίγο έχει συζητηθεί είναι για ένα πρόσωπο από την ευρύτερη Κεντροδεξιά με αναγνώριση και περιωπή. Στις παλαιότερες εκλογές Προέδρου είχαν κυκλοφορήσει τα ονόματα της Αρβελέρ και του Ξαρχάκου, που τώρα είναι εκτός συζήτησης λόγω ηλικίας. Ένα πρόσωπο με παρόμοια χαρακτηριστικά ενδεχομένως να μην πάρει ψήφους από την αντιπολίτευση, αλλά οι αντιρρήσεις θα είναι περιορισμένες και θα έχει κάποιο βαθμό συναίνεσης. Είναι απορίας άξιο ότι τα πρόσωπα περιωπής που ακούγονται στον δημόσιο διάλογο προέρχονται όλα από την Κεντροαριστερά…
Το τελικό σενάριο
Η μετακίνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη από την πρωθυπουργία στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Θα τον ψηφίσουν όλοι οι βουλευτές της ΝΔ, θα είναι απέναντι όλοι οι άλλοι. Μία τέτοια μετακίνηση δίνει λύση στο κυβερνητικό πρόβλημα του Κυριάκου και ξεμπλοκάρει τις διαδικασίες στη ΝΔ. Το διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνεται μετά την εκλογή Τραμπ είναι αρνητικό για την ελληνική κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός είχε ταυτιστεί με το σύστημα των Δημοκρατικών και είχε καταγγείλει δημοσίως πολιτικούς του αντιπάλους για “Τραμπισμό”. Η Ελλάδα είναι μικρό μέγεθος που δεν απασχολεί προς το παρόν το επιτελείο του νέου Αμερικανού προέδρου, διαφορετικά ίσως να είχε δεχθεί επίθεση από τον Έλον Μασκ.
Πριν το μισό της δεύτερης τετραετίας η κυβέρνηση ασθμαίνει, κινείται δημοσκοπικά γύρω στο 25% και δείχνει να έχει εξαντλήσει το πολιτικό της κεφάλαιο. Η όλη συζήτηση για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι αποκαλυπτική της αποδυνάμωσης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Φτάνει να θυμηθεί κανείς ότι πριν από πέντε χρόνια επέλεξε την Κατερίνα Σακελλαροπούλου και είχε μία μόνο διαρροή, του Αντώνη Σαμαρά. Είναι, λοιπόν, θέμα χρόνου να καταγραφεί η δυσαρμονία της κυβέρνησης με το εκλογικό σώμα. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο Μητσοτάκη δεν αντιμετώπισε τα βασικά προβλήματα, κυρίως της ακρίβειας και του χαμηλού βιοτικού επιπέδου, υποβάθμισε περαιτέρω την υγεία και το κοινωνικό κράτος, επέφερε διάχυση της διαφθοράς στην βάση της κοινωνικής πυραμίδας. Η κυβέρνηση εισπράττει πλέον την ογκούμενη δυσαρέσκεια της κοινωνίας.
Τα προβλήματα της οικονομίας είναι μπροστά. Επιπλέον έχει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ειδικά εάν η Τουρκία προχωρήσει το μνημόνιο για την ΑΟΖ με την Συρία. Στην περίπτωση αυτή θα βρεθεί σε δίλημμα για το αν θα πάει στην Άγκυρα για το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας- Τουρκίας τον Μάρτιο. Γενικότερα θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, εάν μετά την πολιτική των ήρεμων υδάτων η Τουρκία αυξήσει την πίεση. Από την στιγμή που αποκλείστηκε η μετακίνησή του σε διεθνές πόστο, η μεταπήδηση στην Προεδρία της Δημοκρατίας θα ήταν μια κάποια λύση. Θα ακολουθήσει εκλογή πρωθυπουργού από την Κοινοβουλευτική Ομάδα που θα έχει περίοδο χάριτος και ευχέρεια να κάνει προσαρμογές στην συγκυρία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως, είναι πολύ αλαζόνας και πολύ εξαρτημένος από την εξουσία για να πάρει μία τέτοια απόφαση, που ενδεχομένως να αποδεικνυόταν εκ των υστέρων σωτήρια για τον ίδιο.