Τα επτά μηνύματα που δεν πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η εντυπωσιακή νίκη της Νέας Δημοκρατίας οφείλεται στα τακτικά και στρατηγικά λάθη του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα προσωπικά, ο οποίος παρασύρθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη λογική της ψήφου εμπιστοσύνης. Έπαιξε σε λάθος γήπεδο ελπίζοντας πως το «πακέτο» του Μαΐου θα ήταν επαρκές για να σκοράρει. Έτσι, υποχρεώθηκε στην όντως έντιμη αντίδραση της προκήρυξης εθνικών εκλογών.

Τα στρατηγικά και τα τακτικά λάθη που έγιναν οφείλονται στην αγοραφοβική και ιδεοληπτική λειτουργία της κυβέρνησης, η οποία έπεσε αμέσως στα μαύρα βαθιά νερά του Σόιμπλε, όπου και εξάντλησε τη δύναμή της για να φέρει εις πέρας το εθνικό έργο που ανέλαβε και το οποίο δεν είχαν καταφέρει οι άλλοι.

Υποχρεώθηκε εκ των πραγμάτων σε μια εσωστρεφή αυτοσυγκέντρωση που σε συνδυασμό με τον έλεγχο της εξουσίας ενός κράτους που δεν της «ανήκε», την εμπόδισε να ανοίξει το κόμμα στους εκλογείς της και την απέκοψε από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Εκεί συντελέστηκε ένα στρατηγικό λάθος. Οι ψηφοφόροι δεν μπόρεσαν να ενσωματωθούν στο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ να προσαρμοστεί στους ψηφοφόρους του για να τους εκφράσει αποτελεσματικά.

Ο κοινωνικός αλγόριθμος

Ο κοινωνικός αλγόριθμος που έφερε το αποτέλεσμα των χαλαρών ευρωεκλογών επηρεάστηκε κυρίως από αισθητικούς, συναισθηματικούς και ηθικούς παράγοντες και λιγότερο από ορθολογικούς. Μια βασική προσέγγιση του πολυδιάστατου αυτού αλγόριθμου περιλαμβάνει εφτά μηνύματα που αγνόησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τα οποία επηρέασαν το εκλογικό σώμα που υποχρεώθηκε να τα συνοψίσει στο μήνυμα της διαφοράς των δέκα μονάδων.

Πάντως δεν φαίνεται από τις δύο ομιλίες Τσίπρα πως τα μηνύματα αυτά έχουν κατανοηθεί επαρκώς και πιθανότατα η Προοδευτική Παράταξη–ΣΥΡΙΖΑ θα εγκλωβιστεί πάλι αταβιστικά σε λανθασμένη στρατηγική. Τα εφτά βασικά μηνύματα που δεν έλαβε το Μαξίμου και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι:

Πρώτον, η επιτίμηση του Κυμπουρόπουλου από τον Πολάκη κεφαλαιοποίησε στον ΣΥΡΙΖΑ την αλαζονεία πολλών στελεχών του, τόσο μοχλεύοντας το μίσος των αντιπάλων (οι δεξιοί ψηφοφόροι το έδειξαν με τις 220.000 ψήφους στο πρόσωπό του), όσο και προκαλώντας αηδία στους αριστερούς. Αν και ο ίδιος ο Τσίπρας και πολλά στελέχη αποπνέουν κοσμιότητα και σεβασμό (πχ Αχτζιόγλου, Ηλιόπουλος μετά τα αποτελέσματα), η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίστηκε από το ύφος Φλαμπουράρη και Παππά, τη χυδαιότητα Πολάκη και την πονηριά του Καμμένου.

Δεύτερον, το «πακέτο Τσίπρα» χωρίς αμφιβολία ήταν καλό, αλλά όχι σωστά μοιρασμένο και βεβαίως χρονικά προκάλεσε φάουλ. Μπορεί η δυνατότητα παροχής του να παρουσιάστηκε το Μάιο, αλλά λειτούργησε όπως οι πρώτες επιταγές της ΕΟΚ που μοίρασε ο Γεώργιος Ράλλης το καλοκαίρι του 1981. Άλλωστε έχει αποδειχθεί ιστορικά, πως όταν ταΐζεις το εκλογικό σώμα πριν τις εκλογές, αυτό αφού φάει ότι του δώσεις, στρέφεται στον επόμενο για να δει τι μπορεί να φάει κι από αυτόν.

Οι δίκες της Χρυσής Αυγής

Τρίτον, ένα άλλο μήνυμα που δεν μπόρεσε να λάβει στον βαθμό που έπρεπε η κυβέρνηση ήταν οι δίκες της Χρυσής Αυγής. Αν και οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως οι κυβερνήσεις δεν ελέγχουν την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, η μη περαίωση της υπόθεσης στην 4ετία, εκλαμβάνεται ως πολιτικός τακτικισμός για να μην πάνε οι ψηφοφόροι της στη ΝΔ. Επίσης, απογοητευτική ήταν για τους ψηφοφόρους η διαχείριση των σκανδάλων και των πολιτικά υπευθύνων της χρεοκοπίας. Οι τραπεζίτες την έβγαλαν καθαρή και οι επιχειρηματίες της διαπλοκής είναι στη Μύκονο με αναστολή και τα λεφτά έξω.

Τέταρτον, μείζον στρατηγικό λάθος ήταν η ανοχή απέναντι στην καραμανλική Δεξιά, η οποία επέτρεψε στη ΝΔ να ανασυνταχθεί και να αναπτύξει την στρατηγική της λήθης με υπερτονισμό των προβλημάτων στο τώρα (μετα-αλήθεια). Η ανοχή ήταν μια πονηρή τακτική της ψυχικής διάσπασης της δεξιάς που όμως δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα. Δηλαδή, αντί η πολιτική κριτική να εξαντληθεί στον Σαμαρά και στο μέιλ Χαρδούβελη, έπρεπε να επικεντρωθεί στην χρεοκοπία που προκάλεσε η διακυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή (μυθώδη διπλά ελλείμματα στον προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, 150.000 προσλήψεις, υπερχρέωση).

Πέμπτον, η παράδοση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, το «τραπεζικό Ματζικέρτ» του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν τραγικό λάθος. Παραδόθηκε ενεργητικό 340 δισ. ευρώ έναντι 5 δισ. ευρώ σε ιδιώτες αγνώστου ταυτότητας και προθέσεων και η ουσιαστική απώλεια ελέγχου του σημαντικότερου εργαλείου της ανάπτυξης που είναι το πιστωτικό σύστημα.

Ήταν ένα ύποπτο λάθος του Δραγασάκη (ποτέ δεν εξηγήθηκε αυτή η απόφαση), που συνεχίζεται τώρα με τη λύση που δόθηκε στα «κόκκινα δάνεια» και στην αγνόηση των πορτοκαλί ρυθμισμένων δανείων που καταδυναστεύουν τη μεσαία τάξη. Ήταν δραματικό λάθος η ενασχόληση με τα «κόκκινα δάνεια», και όχι με τα «πορτοκαλί» που έπρεπε να ασχοληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ για να κερδίσει τη μεσαία τάξη. Το ίδιο και με τον ΕΝΦΙΑ.

Δεν ξέρουν πώς δουλεύει η αγορά

Έκτον, ενώ έχουν γίνει κρίσιμα θετικά βήματα στην εξυγίανση της αγοράς των δημοσίων έργων όπου συντελέστηκαν εθνικά εγκλήματα στο παρελθόν, στον τομέα της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα και των ΜμΕ η πολιτική όλα τα χρόνια ήταν ιδεοληπτική και παλαιομοδίτικη. «Δεν το έχουν» ομολογούσαν οι συνομιλητές των κυβερνητικών στελεχών. Δεν ξέρουν πώς δουλεύει η αγορά, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι εργοδότες γιατί δεν έχουν προσωπική εμπειρία. Όλοι οι υπουργοί Ανάπτυξης ήταν εκτός πραγματικότητας της αγοράς (και οι γενικοί γραμματείς). Εκείνη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ τι απέγινε;

Έβδομον, στην εξωτερική πολιτική ενώ ήταν σωστή, ενεργητική και έβγαλε τη χώρα από την ανυπαρξία και την αδράνεια, με αποκορύφωμα την επιτυχία της Συμφωνίας των Πρεσπών, δεν μπόρεσε να λειτουργήσει συσπειρωτικά. Ήταν λάθος που στις κρίσιμες αποφάσεις δεν συγκλήθηκε το άτυπο Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, ενώ ακόμη περιμένουμε ως πολίτες τη δημιουργία Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Έτσι, η εξωτερική πολιτική απέπνεε μια αύρα αλαζονείας με την πονηρή λογική της εγγραφής των εθνικών επιτυχιών στις δέλτους της ιστορίας του κόμματος, κατάσταση που όμως εγγραφόταν αρνητικά στο υποσυνείδητο του πολίτη.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να παράξει την αναγκαία ιδεολογία από το 2012 και μετά. Οι αναλύσεις του ήταν λάθος, οι επεξεργασίες του ήταν επιφανειακές, τα γεγονότα και τα φαινόμενα δεν θεωρητικοποιήθηκαν ή προσεγγίστηκαν απλουστευτικά, ενώ η αριστερή ιντελιγκέντσια ήταν απούσα. Οι ωραίες ατάκες ποιητών και διανοητών που χρησιμοποιήθηκαν στον πολιτικό λόγο δεν αποτέλεσαν επαρκές εφαλτήριο για την ψυχική κινητοποίηση του κόσμου. Οι αριστεροί επιστήμονες δεν βγήκαν στο προσκήνιο, μάλλον επειδή δεν τους θέλουν οι κομματικοί (του 4%), παρ’ ότι γίνονται ενδιαφέρουσες συνομιλίες στο Κόκκινο ή στο Ινστιτούτο Πουλαντζά, αλλά τις ακούνε μόνο λίγοι παλιοί…