Θα μείνει στα χαρτιά η συμφωνία Τραμπ-Κομισιόν;

Η εικόνα της συμφωνίας Τραμπ-ΕΕ ήταν ταπεινωτική, και η εικόνα έχει σημασία. Η διπλωματία… σε ιδιωτικό γήπεδο γκολφ! Από άλλη σκοπιά όμως, φαίνεται πως η Ευρώπη “έπαιξε” τον Τραμπ για ανόητο. Συγκεκριμένα, για “ορυκτό ανόητο”. Τον κέρασε πράσινα όνειρα και τον έστειλε πίσω στα κοιτάσματα!

Η ΕΕ έδωσε δύο υποσχέσεις στον Τραμπ. Πρώτον, ότι θα επένδυε 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ. Δεύτερον, ότι θα αγόραζε αμερικανική ενέργεια – κυρίως πετρέλαιο και φυσικό αέριο – αξίας 750 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε τρία χρόνια. Η πρώτη υπόσχεση ήταν άδεια, ενώ η δεύτερη ήταν ανοησία.

Οι “επενδύσεις”

Όσον αφορά τις επενδύσεις: Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν είναι σαν την Κίνα, που μπορεί να διατάζει τις εταιρείες πού να επενδύσουν. Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που έκανε τη συμφωνία, δεν είναι καν κυβέρνηση – μπορεί να διαπραγματεύεται δασμούς, αλλά κατά τα άλλα έχει περιορισμένες αρμοδιότητες. Το Politico μίλησε με αξιωματούχους της Επιτροπής, που ουσιαστικά παραδέχτηκαν πως η υπόσχεση περί επενδύσεων δεν σήμαινε τίποτα: «Μιλώντας τη Δευτέρα, δύο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Κομισιόν ξεκαθάρισαν ότι τα χρήματα θα προέλθουν αποκλειστικά από ιδιωτικές ευρωπαϊκές εταιρείες, χωρίς καμία δημόσια επένδυση».

«Δεν είναι κάτι που μπορεί να εγγυηθεί η ΕΕ ως δημόσια αρχή. Είναι κάτι που βασίζεται στις προθέσεις των ιδιωτικών εταιρειών», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους. Η Επιτροπή δεν ανακοίνωσε κανένα κίνητρο για να διασφαλίσει ότι ο ιδιωτικός τομέας θα πετύχει τον στόχο των 600 δισ. ούτε έδωσε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την επένδυση. Οπότε, αυτό που στην πραγματικότητα υποσχέθηκε η ΕΕ ήταν τίποτα.

Οι εισαγωγές ενέργειας

Η υπόσχεση να αυξηθούν οι εισαγωγές αμερικανικής ενέργειας ήταν πιο συγκεκριμένη και είχε και χρονικό ορίζοντα. Αλλά δεν πρόκειται να υλοποιηθεί. Διότι: Πρώτον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που δεν μπορεί να πει στις εταιρείες πού να επενδύσουν, δεν μπορεί επίσης να τους πει από πού να αγοράζουν πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Πώς θα λειτουργούσε αυτό;

Δεύτερον, το υποσχόμενο επίπεδο εισαγωγών είναι πιθανότατα φυσικά αδύνατο. Η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) απαιτεί ειδικές υποδομές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Στις ΗΠΑ, οι τερματικοί σταθμοί LNG ήδη λειτουργούν στο όριο της δυναμικότητάς τους, ενώ οι εγκαταστάσεις της Ευρώπης είναι “ήδη υπερφορτωμένες”. Η ΕΕ υποσχέθηκε τεράστια αύξηση στις εισαγωγές αμερικανικής ενέργειας τα επόμενα τρία χρόνια, αλλά είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να χτιστεί οποιαδήποτε από τις αναγκαίες υποδομές μέσα σ’ αυτή την περίοδο – ακόμη και με πρόγραμμα έκτακτης επένδυσης.

Και γιατί να επενδύσει κανείς τόσο πολύ σε μια ήπειρο που στρέφεται γρήγορα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Όπως είπε ένας ενεργειακός αναλυτής στους Financial Times: Η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι υποτονική και οι τιμές ενέργειας πέφτουν. Και σε κάθε περίπτωση, δεν είναι τα κράτη, αλλά οι ιδιωτικές εταιρείες που υπογράφουν συμβόλαια για εισαγωγές ενέργειας. Όπως κι αν το δει κανείς, στην Ευρώπη οι ανεμογεννήτριες κερδίζουν.

Τέλος, ακόμη κι αν η Ευρώπη κατάφερνε να ξεπεράσει τα νομικά και φυσικά εμπόδια για να αγοράσει πολύ περισσότερα ορυκτά καύσιμα από τις ΗΠΑ, το πετρέλαιο και το LNG είναι εναλλάξιμα εμπορεύματα που διακινούνται στις παγκόσμιες αγορές. Αυτό σημαίνει πως οποιαδήποτε αύξηση των ευρωπαϊκών αγορών θα ανακατεύθυνε τις εξαγωγές των ΗΠΑ, αντί να τις αυξήσει: Οι ΗΠΑ θα πουλούσαν περισσότερα στην Ευρώπη αλλά λιγότερα, π.χ., στην Ιαπωνία ή την Κίνα.

Άρα τι θα γίνει με την συμφωνία Τραμπ-Κομισιόν;

Η Ευρώπη δεν πρόκειται να αυξήσει θεαματικά τις αγορές αμερικανικής ενέργειας. Αλλά πώς θα εξηγήσει την αποτυχία της να τηρήσει την υπόσχεση; Ίσως και να μη χρειαστεί. Την πρώτη θητεία του Τραμπ, η Κίνα είχε υποσχεθεί να αγοράσει μεγάλες ποσότητες αμερικανικών αγροτικών προϊόντων, αλλά ποτέ δεν το έκανε. Και ο Τραμπ δεν παραπονέθηκε ποτέ. Είχε την ευκαιρία να ανακοινώσει μια “μεγάλη συμφωνία” και μετά έχασε το ενδιαφέρον του.

Κι αν τεθεί το ζήτημα, υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πραγματικά καλοί –
ίσως καλύτεροι από οποιονδήποτε στον κόσμο: Η γραφειοκρατική καθυστέρηση και η ασαφής υπεκφυγή. Ίσως κάποια στιγμή, οι Ευρωπαίοι επικαλεστούν πχ την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη της τάδε χρονιάς εξηγώντας γιατί “καθυστερούν”, αλλά θα το λύσουν και αυτό…σύντομα.

Ό,τι κι αν πιστεύει ο Τραμπ, η Ευρώπη δεν πρόκειται να ενισχύσει σημαντικά την παραγωγή ορυκτών καυσίμων των ΗΠΑ. Αυτό ίσως να μην του αρέσει – αν του το πει κανείς. Αλλά όλοι οι υπόλοιποι μπορούμε να…κοιμόμαστε ήσυχοι! Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η τεχνολογία του μέλλοντος. Ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του θυμίζουν εκείνους που προσπαθούν να σταματήσουν την πρόοδο και να κρατήσουν τον κόσμο δέσμιο των ορυκτών καυσίμων. Η εμμονή τους στο «κάψτε τα όλα» είναι καταστροφική για την Αμερική και τον κόσμο. Αλλά τουλάχιστον, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η Ευρώπη δεν θα βοηθήσει…