Θηλιά που σφίγγει οι υποκλοπές για τον Μητσοτάκη

Τα όσα σταδιακά αποκαλύπτονται γύρω από τις υποκλοπές αναδεικνύουν το ευρύτερο, αλλά καίριο ερώτημα: Μπορεί σε μία δημοκρατία –έστω και κολοβωμένη όπως η ελληνική– ο πρωθυπουργός να επιβιώσει μετά την αποκάλυψη ότι –είτε από πολιτική αφέλεια και ανικανότητα είτε από πρόθεση– έχει την αντικειμενική πολιτική ευθύνη για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων και πολιτικών αντιπάλων, προσπαθώντας μάλιστα να τις μετατρέψει σε κανονικότητα;

Ακόμη κι αν οι πολίτες σε πρώτη φάση αδιαφορήσουν, στρεφόμενοι προς τα άμεσα προβλήματα επιβίωσης, είναι σαφές ότι μεσοπρόθεσμα θα απαξιώσουν συνολικά το πολιτικό σύστημα και θα ενισχυθούν ξανά οι αντισυστημικές τάσεις. Εν τέλει είναι ζήτημα αξιοπιστίας (όποια έχει απομείνει) και επιβίωσης του πολιτικού συστήματος να κάνει την κάθαρσή του. Προς το παρόν η κυβέρνηση δίνει μάχες οπισθοφυλακών για να ελέγξει τις αποκαλύψεις και να εξασφαλίσει χρόνο, αν και είναι εμφανές ότι έχει χάσει τον έλεγχο. Απεναντίας το ευρύτερο σύστημα εξουσίας αναζητά νέο σημείο ισορροπίας και προοπτική διεξόδου δίχως τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η ΝΔ αλλά και γενικότερα το πολιτικό σύστημα τελεί εν αναμονή νέων αποκαλύψεων. Η φράση σε όλες τις συνομιλίες είναι «ας δούμε τι άλλο θα βγει». Η Καθημερινή της Κυριακής σε ρεπορτάζ της αποκάλυψε ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε ακόμη 7-8 πολιτικούς (εν αγνοία της κυβέρνησης) κι αυτό γινόταν με λογισμικό που διαθέτει ιδιώτης και μίσθωνε στην Υπηρεσία.

Υποκλοπές outsourcing

Το Μέγαρο Μαξίμου επιμένει στην θεωρία του λάθους (αν και κανείς πέρα από τους ορκισμένους “κυριακίστας” δεν πιστεύει) και επιχειρεί να πείσει ότι θα αναλάβει πρωτοβουλίες για την θεσμική θωράκιση της χώρας. Πόσο πειστικός, όμως, είναι ένας πρωθυπουργός που στην καλύτερη περίπτωση απέτυχε να ελέγξει τον διοικητή της ΕΥΠ που διόρισε με ειδική διαδικασία και μετέθεσε την ευθύνη για το σκάνδαλο στον γενικό γραμματέα του και μέλος της οικογένειάς του; Στην χειρότερη, με την ομπρέλα του “επιτελικού κράτους” επιχείρησε να διαμορφώσει μία παράλληλη παρακρατική δομή και να μετατραπεί σε καθεστώς.

Όσο όμως κι αν δίνει μάχες οπισθοφυλακών, τα γεγονότα έχουν την δική τους δυναμική και ωθούν σε ραγδαίες εξελίξεις. Άλλωστε, το ευρύτερο σύστημα εξουσίας που στήριξε τον Κυριάκο Μητσοτάκη κάνει τους δικούς του υπολογισμούς και σ’ αυτούς ο πρωθυπουργός δεν είναι πλέον asset, μάλλον μετατρέπεται σε εμπόδιο. Γι’ αυτό άλλωστε του λένε –προσεκτικά προς το παρόν– ότι δεν μπορεί να παραμείνει. Οι συνέπειες του σκανδάλου είναι ήδη σημαντικές. Κατ’ αρχήν κανείς δεν πιστεύει ότι η κυβέρνηση μπορεί να εξαντλήσει την τετραετία. Παράλληλα, όλοι στοιχηματίζουν ότι εάν αυτό γίνει η ήττα της ΝΔ θα θυμίζει το 2012.

Η άρνηση Ανδρουλάκη να νομιμοποιήσει την παρακολούθησή του (μετά την πρόσκληση να του παρασχεθούν τα στοιχεία των υποκλοπών) διασπά οριστικά το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Πολύ απλά, συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη αρχηγό αποκλείεται. Δεν είναι δίχως σημασία ότι ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ο οποίος –δείχνοντας πολιτικά αντανακλαστικά– κατέστρεψε τη νομική και πολιτική βάση της υπερασπιστικής γραμμής της κυβέρνησης και υπέδειξε μία εναλλακτική διέξοδο για το σύστημα. Στο εσωτερικό της ΝΔ οι υποψήφιοι διάδοχοι έχουν αρχίσει να κινούνται στο παρασκήνιο.

Με τη ΝΔ υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε ελεύθερη πτώση και το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο διαλυμένο, η μόνη προοπτική σχηματισμού κυβέρνησης στις επόμενες εκλογές είναι μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, κάτι βέβαια που αποστρέφεται το ευρύτερο σύστημα εξουσίας. Είναι, άλλωστε, το σενάριο που καλλιεργεί ο Αλέξης Τσίπρας από την περυσινή ΔΕΘ. Οι πολιτικοί και εξωθεσμικοί παράγοντες του ευρύτερου συστήματος θα πρέπει να προσεγγίσουν τον Αλέξη Τσίπρα που θα είναι όμως πλέον σε θέση ισχύος.

Αλλαγή εν κινήσει;

Στο πλαίσιο αυτό για το σύστημα είναι απαραίτητη η αλλαγή πρωθυπουργού εν κινήσει. Θα δώσει την δυνατότητα είτε σε νέο πρωθυπουργό από τη ΝΔ, είτε σε έναν κοινής αποδοχής για να δρομολογήσει τις εξελίξεις μέχρι τις εκλογές. Όσο όμως η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ δεν αντιδρά (με εξαίρεση τον Κώστα Τζαβάρα) τα κλειδιά κρατά ο Κυριάκος Μητσοτάκης που έχει τρεις επιλογές:

• Η πρώτη να συνεχίσει business as usual, προσπαθώντας να εξαντλήσει τον χρόνο μέχρι την λήξη της τετραετίας.
• Η δεύτερη να προκηρύξει πρόωρες εκλογές μέσα στον Σεπτέμβριο, κρατώντας την πρωθυπουργία και την ηγεσία της ΝΔ. Αυτό του δίνει περιθώριο κινήσεων για την προσωπική του διάσωση.
• Η τρίτη να κάνει ό,τι και ο Γιώργος Παπανδρέου το 2011 και να ανοίξει τον δρόμο σε διάδοχη κατάσταση μέσα από το κόμμα του ή ευρύτερης αποδοχής.

Το τί θα πράξει τελικά εξαρτάται από το πόσο θα πιεστεί. Μέχρι στιγμής το Μέγαρο Μαξίμου δείχνει ότι προκρίνει την πρώτη εκδοχή, ενώ το υπόλοιπο σύστημα –εντός και εκτός ΝΔ– κινείται φοβικά για να μην βγουν οι “σκελετοί από το ντουλάπι”, ή για να μην χαθεί πλήρως ο έλεγχος. Η πρόταση της κυβέρνησης να επεκταθεί η Εξεταστική Επιτροπή για το σκάνδαλο των υποκλοπών στο 2015, ή και παραπίσω στο 2012, είναι στην ουσία επιχείρηση συμψηφισμού και διάχυσης της πολιτικής ευθύνης. Εν ολίγοις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαχειρίζεται την απειλή, λέγοντας «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων».