Θολό τοπίο ο δρόμος προς τις κάλπες

Ενώ ο χρόνος για τις εκλογές μετρά αντίστροφα –το επόμενο Σάββατο 22 Απριλίου, ο πρωθυπουργός θα ζητήσει από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας την διάλυση της Βουλής και θα αρχίσει και επισήμως η προεκλογική περίοδος– το πολιτικό τοπίο παραμένει θολό στο δρόμο προς τις κάλπες και κάθε πρόβλεψη είναι επισφαλής. Το δυστύχημα στα Τέμπη άλλαξε το πρίσμα μέσα από το οποίο πολλοί πολίτες βλέπουν τα πολιτικά πράγματα.

Αυτό επιβεβαιώνεται από τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες δείχνουν μείωση της εκλογικής δύναμης της ΝΔ. Από την άλλη, είναι σαφές ότι δεν υπάρχει ρεύμα νίκης του ΣΥΡΙΖΑ. Εάν όμως η διαφορά είναι πράγματι στο όριο του στατιστικού λάθους και το ποσοστό των αναποφάσιστων ξεπερνά το 15%, τότε είναι σαφές ότι το εκλογικό αποτέλεσμα είναι ανοικτό, σε συνθήκες όπου είναι έντονο το στοιχείο της αποδοκιμασίας του πολιτικού συστήματος στο σύνολό του.

Για να το πούμε με ένα απλό παράδειγμα στο δυστύχημα των Τεμπών ναι μεν η πλειονότητα των πολιτών έχει πεισθεί για τις ευθύνες της κυβέρνησης, ωστόσο σε σημαντικό ποσοστό δεν θεωρούν ότι με τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν διαφορετικά. Η παρατεταμένη εκστρατεία εχθροπάθειας, η προπαγάνδα των συστημικών ΜΜΕ και τα λάθη και οι αδυναμίες της Κουμουνδούρου και επί της ουσίας και όσον αφορά την επιρροή της κοινής γνώμης, έχουν απαξιώσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως εναλλακτική κυβερνητική λύση, τουλάχιστον για μία μεγάλη μερίδα πολιτών.

Το ότι η πρώτη αναμέτρηση θα γίνει με απλή αναλογική και είναι εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατο να προκύψει κυβέρνηση περιπλέκει τα πράγματα. Όσο και αν προσπαθούν ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ –και τα δύο κόμματα επαναλαμβάνουν ότι η πρώτη κάλπη είναι η καθοριστική– οι πολίτες είναι πιθανό να επιλέξουν ψήφο διαμαρτυρίας ή συνολικής αποδοκιμασίας και να σκεφθούν στην συνέχεια τα διλήμματα της κυβερνησιμότητας.

Ένα επιπλέον στοιχείο είναι η ακροδεξιά ψήφος – απαγορευτεί ή όχι το κόμμα “Έλληνες” των Κασιδιάρη-Κανελλόπουλου. Η κυβερνητική μεθόδευση με την απροσχημάτιστη παρέμβαση στην λειτουργία της Δικαιοσύνης είναι επαρκής ένδειξη ότι το επιτελείο του Μαξίμου θεωρεί πως ενδεχόμενη κάθοδος στις εκλογές αυτού του κόμματος αποδυναμώνει τη ΝΔ. Βέβαια όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα ακόμη και αν τελικά απαγορευτεί, οι ψηφοφόροι του μάλλον θα στραφούν προς την “Ελληνική Λύση”, ενώ κάποιοι πιθανόν να στραφούν προς τον ΣΥΡΙΖΑ ως ψήφο εκδίκησης.

Υπό μία έποψη μέχρι στιγμής κερδισμένη είναι η αξιωματική αντιπολίτευση. Μέχρι πριν από δύο μήνες η νίκη της ΝΔ φαινόταν σίγουρη και παιζόταν η αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές. Τώρα η αυτοδυναμία έχει αποκλειστεί και η νίκη στις πρώτες εκλογές δεν είναι βέβαιη. Η νέα κατάσταση αναγκάζει τον Μητσοτάκη να μεταβάλλει την στρατηγική του και να κινείται σε αναζήτηση συμμαχιών –αν και προς το παρόν δίχως αποτέλεσμα– ενώ ευνοεί τον Τσίπρα που επιμένει στην αρχική του στρατηγική για “κυβέρνηση προοδευτικών δυνάμεων”, έστω και αν ο Ανδρουλάκης αρνείται την πρωθυπουργία του.

Καμπάνιες

Ο Μητσοτάκης αποφεύγει μία προσωπική αναμέτρηση με τον Τσίπρα και επιλέγει μέχρι τώρα lifε style εμφανίσεις από την Ελεωνόρα Μελέτη μέχρι την Νεφέλη Μέγκ και χαλαρές συνεντεύξεις σε περιφερειακά ΜΜΕ όπου προβάλλει τα προσωπικά και οικογενειακά του στοιχεία. Είναι μία προσπάθεια να γίνει συμπαθής και να ενισχύσει την προσωπική αποδοχή. Φυσικά έχει μαζί του τα συστημικά ΜΜΕ που ακολουθούν την γνωστή τακτική τους: υποβαθμίζουν τις ευθύνες και τις ανεπάρκειες της κυβέρνησης και βάλλουν σε κάθε ευκαιρία κατά του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Τσίπρας πάλι κινείται με διαφορετικό τρόπο. Κάνει περιοδείες και επιλέγει την προσωπική επαφή με τον κόσμο, ενώ προβάλλει ως κύριο σύνθημα ότι «πολιτική αλλαγή σημαίνει ήττα του Κυριάκου Μητσοτάκη και αυτό προϋποθέτει καθαρή νίκη του ΣΥΡΙΖΑ από τις πρώτες εκλογές». Ωστόσο, στο ξεκίνημα της περιόδου δεν απέφυγε τα αυτογκόλ: άνοιξε με τον Παπαδημούλη θέμα φράχτη στον Έβρο – έστω κι αν ο Τσίπρας δήλωσε ότι θα τον διατηρήσει. Δημιούργησε ερωτηματικά με την στάση του απέναντι στο κόμμα “Έλληνες” και προκάλεσε εσωτερικές γκρίνιες με τις υποψηφιότητες τόσο για τις βουλευτικές εκλογές όσο και με την ανακοίνωση του Νίκου Παππά για τον δήμο Αθηναίων. Σύμφωνα με πληροφορίες η υποψηφιότητα συνάντησε αντιδράσεις.

Εν τέλει ο Τσίπρας προβάλλει τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ υπό το τετράπτυχο “μείωση τιμών, αύξηση μισθών, ρύθμιση χρεών, ισχυρό και αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος”, επιδιώκοντας προγραμματική αντιπαράθεση, την οποία αποφεύγει μέχρι τώρα ο πρωθυπουργός. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, έχει ακόμη δρόμο για να ξεπεράσει την επιφύλαξη των πολιτών για την αξιοπιστία του.

Οι δημοσκοπήσεις –στα ποιοτικά στοιχεία τους– δείχνουν ότι οι πολίτες αγωνιούν για τα πραγματικά τους προβλήματα περισσότερο από τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ. Μία προβολή αυτού του προβληματισμού οδηγεί στο ότι τελικά θα κερδίσει τις εκλογές όποιος πείσει ότι διαθέτει πρόταση για την επόμενη τετραετία. Σε κάθε περίπτωση οι 40 ημέρες μέχρι τις εκλογές είναι πολύς χρόνος και το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξουν κι άλλες ανατροπές.