Τι έδειξαν οι εκλογές στη Μαδρίτη – Συντριβή του Ιγκλέσιας

Εκλογική νίκη για το δεξιό Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας στις χθεσινές περιφερειακές εκλογές της Μαδρίτης, στον απόηχο μιας έντονης προεκλογικής καμπάνιας. Νικήτρια η 42χρονη Ισαμπέλ Ντίας Αγίουσο, κατά πολλούς ανερχόμενο αστέρι της ισπανικής πολιτικής σκηνής. Η Αγιούσο είχε ορκιστεί πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης το 2019, με τη στήριξη των Ciudadanos, ενός κεντρώου νεοφιλελεύθερου κόμματος.

Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται οι Podemos, το αριστερό κόμμα που αυτή τη στιγμή αποτελεί τον κυβερνητικό εταίρο των Σοσιαλιστών του Πέδρο Σάντσεθ. Ο έως τώρα πρόεδρος των Podemos και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Σάντσεθ, ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, παραιτήθηκε τον περασμένο Μάρτιο από τη θέση του στην κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας, ώστε να δώσει τη μάχη για την περιφέρεια της Μαδρίτης.

Η υποψηφιότητα του ίδιου του αρχηγού ενός κόμματος, θεωρήθηκε έντονα συμβολική απέναντι στην υποψηφιότητα της Αγιούσο, με τον Ιγκλέσιας να θέτει προεκλογικά το δίλημμα: “δημοκρατία ή φασισμός”. Παρά το γεγονός, όμως, ότι υποψήφιος ήταν ο επικεφαλής των Podemos, όχι μόνο δεν κατάφερε να κερδίσει, αλλά βγήκε 5ος ανάμεσα στους υποψηφίους, με το συνδυασμό του να λαμβάνει τις λιγότερες έδρες από όλους τους συνδυασμούς που εισήλθαν στην τοπική Βουλή. Οι δε Ciudadanos δεν κατάφεραν να υπερβούν το όριο του 5% για να εκπροσωπηθούν στην τοπική Βουλή.

Το εκλογικό αποτέλεσμα οδήγησε τον κάποτε φέρελπι νέο της ισπανικής πολιτικής σκηνής Πάμπλο Ιγκλέσιας να ανακοινώσει την αποχώρησή του από την προεδρία του κόμματος και από την πολιτική εν γένει. Ο Πάμπλο Ιγκλέσιας είχε στηρίξει ένθερμα την κυβερνητική προοπτική του ΣΥΡΙΖΑ και του Αλέξη Τσίπρα, δίνοντας το παρόν και στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση τους πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, όταν ακουγόταν το σύνθημα “ΣΥΡΙΖΑ-Podemos, Venceremos”. Πάντως, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο, το αν η αποχώρηση του Ιγκλέσιας θα δημιουργήσει πρόβλημα στις κυβερνητικές ισορροπίες της Ισπανίας.

Η κόντρα της Αγιούσο

Η νικήτρια Αγιούσο έγινε ευρέως γνωστή στην Ευρώπη όταν αποφάσισε να συγκρουστεί με τις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης των Σοσιαλιστών, σε ό,τι αφορά τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας και τα αλλεπάλληλα lockdown. Κατά την Αγιούσο, εξίσου σημαντική με την προστασία της υγείας ήταν και η στήριξη της οικονομίας, με αποτέλεσμα τα μπαρ και τα εστιατόρια να μην κλείσουν την χειμερινή περίοδο στην περιφέρεια της Μαδρίτης.

Η στάση της απέναντι στα lockdown και η επιθετική ρητορική που επέλεξε κατά την προεκλογική της καμπάνια (“σοσιαλισμός ή ελευθερία” ήταν ένα από τα κεντρικά της συνθήματα), της απέδωσαν τον χαρακτηρισμό “Τραμπ της Ευρώπης”. Η αναφορά παραπέμπει στην υπέρμετρη διστακτικότητα του τέως προέδρου των ΗΠΑ να λάβει μέτρα σε βάρος της οικονομίας, προς όφελος της δημόσιας υγείας.

Οι εκλογές στην περιφέρεια της Μαδρίτης προκηρύχθηκαν πρόωρα από την Αγιούσο, μετά την κατάρρευση του τοπικού κυβερνητικού συνασπισμού, λόγω των πληροφοριών ότι ο κυβερνητικός εταίρος του Λαϊκού Κόμματος (οι Ciudadanos) σχεδίαζε να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας στο πρόσωπό της και να συγκυβερνήσει με τους Σοσιαλιστές σε τοπικό επίπεδο. Η κίνηση-ρίσκο φαίνεται να απέδωσε, καθώς το Λαϊκό Κόμμα διπλασίασε τα ποσοστά του, από 22% και τη 2η θέση το 2019, σε 44% και την 1η θέση σήμερα.

Προεκλογικά, η γραμμή του Λαϊκού Κόμματος ήταν ότι επιδιώκει αυτοδυναμία στην τοπική Βουλή. Παρά την εντυπωσιακή άνοδο σε ψήφους, κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη, οπότε μάλλον το Λαϊκό Κόμμα θα σχηματίσει τοπική κυβέρνηση μειοψηφίας, με την ανοχή του ακροδεξιού κόμματος Vox. Σε συνέντευξή της τον προηγούμενο μήνα η Αγιούσο ανέφερε ότι με την υπερσυντηρητική Δεξιά «είμαστε διαφορετικά κόμματα, αλλά έχουμε συμφωνήσει σε μερικά θεμελιώδη ζητήματα και αυτό θα συνεχίσει να ισχύει».

Εκλογές σε έντονο κλίμα

Η εκατέρωθεν έντονη προεκλογική ρητορική των υποψηφίων, αλλά και η άρνηση της Αγιούσο  να εφαρμόσει τις υγειονομικές οδηγίες της κεντρικής κυβέρνησης, πυροδότησαν την πόλωση. Ο πρωθυπουργός Σάντσεθ έφτασε να δηλώσει προεκλογικά ότι η συνεργασία μεταξύ του Λαϊκού Κόμματος και του Vox, «θα μπορούσε να είναι η αρχή του τέλους για τη δημοκρατία».

Ιγλέσιας και Αγιούσο έλαβαν και οι δύο πριν τις κάλπες απειλητικά γράμματα, σε κάποια εκ των οποίων υπήρχαν μέχρι και σφαίρες, μια ακόμη ένδειξη της ακραίας πόλωσης που επικράτησε. Η απήχηση πάντως της Δεξιάς στην περιφέρεια της Μαδρίτης οφείλεται στην διευρυμένη εκλογική στήριξη που της παρείχαν ελεύθεροι επαγγελματίες και καταστηματάρχες που θεώρησαν ότι ωφελήθηκαν οικονομικά από την πολιτική της Αγιούσο, με αποτέλεσμα να στηρίξουν μαζικά την επανεκλογή της.

Στο επίπεδο της Ισπανίας δεν προκύπτει ότι μια ενδεχόμενη σύμπραξη Λαϊκού Κόμματος και Vox θα είχε απήχηση. Πάντως, το εκλογικό αποτέλεσμα στην περιφέρεια της Μαδρίτης, πάντως, δεν μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από το κλίμα που επικρατεί στην υπόλοιπη χώρα. Είναι ενδεικτικό ότι η συμμετοχή στις περιφερειακές εκλογές, παρά την πανδημία, ήταν ιδιαίτερα αυξημένη σε σχέση με το 2019 και μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Πιθανότερη αιτία είναι η πολιτική πόλωση και η ανησυχία που έχει προκαλέσει η πανδημία για την οικονομική επιβίωση κυρίως μικροεπιχειρήσεων, μισθωτών και επαγγελματιών.