Τι έδειξε κοινή έρευνα σε Ελλάδα και Τουρκία

Ειρηνική διευθέτηση διαφορών και δυσπιστία για τον ρόλο της ΕΕ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έδειξε κοινή έρευνα που διενεργήθηκε στην Ελλάδα από την ΜRΒ και στην Τουρκία από την KONDA. Η έρευνα έγινε σε συνεργασία με το ΕΛΙΑΜΕΠ και τα ευρήματά της παρουσιάστηκαν το Σάββατο, στο πλαίσιο συζήτησης στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της MRB, η έρευνα διενεργήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο και σε αυτήν μετείχαν 1.022 Έλληνες και 1.163 Τούρκοι πολίτες, οι οποίοι απάντησαν την ίδια χρονική περίοδο στα ίδια ερωτήματα. Αυτά αφορούσαν το πώς βλέπουν οι μεν τους δε, πόσα ξέρουν οι μεν για τους δε, αλλά και πού συμφωνούν και πού διαφωνούν στα θέματα των διμερών σχέσεων.

Παρουσιάζοντας τα ευρήματα, ο Δημήτρης Μαύρος σημείωσε ότι η έρευνα έδειξε πως «η μεγάλη πλειοψηφία Ελλήνων και Τούρκων επιθυμεί την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών των δύο λαών, οι οποίες εντοπίζονται σε θαλάσσια θέματα όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος». Οι  Έλληνες σε ποσοστό 68,1% και οι Τούρκοι σε ποσοστό 73,5%  υποστηρίζουν ότι, ανεξάρτητα από τις διαφορές, πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ειρηνικής συνύπαρξης. Υπάρχει, ωστόσο, ακόμη και σε αυτό το πλαίσιο, ένα 36,1% των Ελλήνων και ένα αντίστοιχο 31,6% των Τούρκων που θεωρεί ότι η συνεννόηση είναι δύσκολη και ότι θα πρέπει πάντα να υπάρχει η δυνατότητα στην άμυνα της χώρας.

Ό,τι λένε οι ηγεσίες

Σε ό,τι αφορά πάντως το πλαίσιο επίλυσης των διαφορών υπάρχει διάσταση απόψεων, η οποία εμφανίζεται ως αναπαραγωγή της πρότασης που υποστηρίζει η πολιτική ηγεσία κάθε χώρας. Έτσι, σύμφωνα με τον κ. Μαύρο, οι Έλληνες υποστηρίζουν λύσεις μέσω διεθνών οργανισμών και προσφυγή σε διεθνή διαιτησία (49,1%), ενώ οι Τούρκοι τάσσονται υπέρ των διμερών διαπραγματεύσεων (62,4%).

Στο ερώτημα ποιες είναι οι βασικότερες διαφορές, οι ερωτηθέντες και στις δύο χώρες προτάσσουν τα προβλήματα στον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου και δευτερευόντως της Ανατολικής Μεσογείου (58% περίπου και στις δύο έρευνες). Αντιθέτως τα υπόλοιπα προβλήματα όπως το προσφυγικό, η διεθνής τρομοκρατία και η καταπίεση μειονοτήτων συγκεντρώνουν πολύ χαμηλά ποσοστά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα ότι μόνον το 12,6% των Τούρκων και το 11,3% των Ελλήνων  αναφέρουν το Κυπριακό ως σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο λαών. Στην προτεινόμενη λύση για το Κυπριακό οι Έλληνες σε ποσοστό 56,5% υπέρ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, η άποψη αυτή επικρατεί όμως οριακά (42,8%) και στις απαντήσεις των Τούρκων, οι οποίοι σε ποσοστό 40,5% στηρίζουν την πρόταση Ερντογάν για λύση δύο κρατών.

Καχύποπτοι με την ΕΕ

Η έρευνα έγινε βέβαια πριν ο Τατάρ θέσει επισήμως το σχετικό αίτημα στην Πενταμερή της Γενεύης. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι την λύση των δύο κρατών υποστηρίζει και το 27,5% των Ελλήνων ερωτηθέντων. Ένα ποσοστό που σύμφωνα με τον Δημήτρη Μαύρο αποτελεί μια σεβαστή μειοψηφία, με  αυξητικές μάλιστα τάσεις μεταξύ εκείνων που αυτοπροσδιορίζονται ως δεξιοί ή χωρίς πολιτική ταυτότητα.

Στην ερώτηση ποιοι παράγοντες και μέσα θα πρέπει να ενισχυθούν προκειμένου η χώρα τους να έχει μια πιο αποτελεσματική πολιτική στις απαντήσει των Ελλήνων κυριαρχούν οι διπλωματικές και στρατιωτικές κυρώσεις (42,2% έναντι 25,3% των Τούρκων), ενώ στις απαντήσεις των Τούρκων επικρατεί η ενίσχυση των διμερών σχέσεων (64,1% έναντι 29,4% των Ελλήνων). Ενίσχυση του ρόλου διεθνών Οργανισμών, όπως η ΕΕ, θέλει το 41,8% των Ελλήνων έναντι του 27,7% των Τούρκων, ενώ διαμεσολάβηση θέλουν το 19% και το 19,2% αντίστοιχα. Ενίσχυση του ρόλου των Ενόπλων δυνάμεων ως μέσο για μια αποτελεσματικότερη εξωτερική πολιτική θέλει το 27,3% των Ελλήνων και το 19,6% των Τούρκων.

Τα ευρήματα έδειξαν επίσης ότι και οι δύο λαοί είναι καχύποπτοι, σε ό,τι αφορά τον ρόλο που θα μπορούσε να παίξει ο διεθνής παράγοντας στις μεταξύ τους σχέσεις. Έτσι οι Τούρκοι σε ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό (70,3%) κι οι Έλληνες σε πλειοψηφικό (53,4%) εκτιμούν ότι ο διεθνής παράγοντας θα ευνοήσει την άλλη πλευρά.  Το ίδιο συμβαίνει και με την ΕΕ, για την οποία το 64% θεωρεί ότι μεροληπτεί υπέρ της Ελλάδας, ενώ οι Έλληνες, αν και Ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν σε ποσοστό 53,7% ότι μεροληπτεί υπέρ της Τουρκίας.

“Του νόου ας μπέτερ”

Οι Τούρκοι πάντως σε ποσοστό 53,6% επιθυμούν την ένταξη της χώρας τους στην ΕΕ, με το ποσοστό εκείνων που αντιτίθενται να διαμορφώνεται στο 18,5%, ενώ καταγράφεται και ένα 21,5%, το οποίο τοποθετείται ουδέτερα. Το 51,8% των Ελλήνων δεν θέλει πάντως την Τουρκία στην ΕΕ. Θετικά σε αυτήν την προοπτική τοποθετείται το 20% των Ελλήνων που μετείχαν στην έρευνα, ενώ το 24,8% δηλώνει ουδέτερο.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι είναι περισσότεροι οι Έλληνες που έχουν επισκεφθεί την Τουρκία (36,9%) ή έχουν έρθει σε επαφή με Τούρκους (46,9%), καθώς μόλις το 2,7% των Τούρκων που μετείχαν στην έρευνα έχουν έρθει στην Ελλάδα και το 14,4% έχει γνωρίσει κάποιον Έλληνα. Περισσότεροι είναι όμως και οι Έλληνες (32%) που έχουν ακούσει στο οικογενειακό περιβάλλον τους κάτι αρνητικό για τους Τούρκους, έναντι του 6,3% των Τούρκων που έχει ακούσει κάτι αντίστοιχο.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα και στις δύο χώρες εμφανίζονται παρόμοια ποσοστά (από 32% έως 38%) σε ό,τι αφορά την αποδοχή μικτών γάμων, ενώ οι Τούρκοι εμφανίζονται περισσότερο πρόθυμοι να αναπτύξουν κάποια φιλική σχέση με Έλληνα (74%) σε σχέση με τους Έλληνες (60,6%). Ωστόσο, σχεδόν στον ίδιο βαθμό, οι δύο λαοί πιστεύουν ότι είναι περισσότερες οι πολιτισμικές διαφορές τους (39,8% οι Έλληνες και 33,6% οι Τούρκοι) από τα κοινά στοιχεία τους (11,2% και 11,8% αντίστοιχα).

Τέλος ισχυρό αίσθημα υπερηφάνειας καταγράφεται και στους δύο λαούς με τους Τούρκους να υποστηρίζουν σε ποσοστό 75,8%, έναντι 49,6% των Ελλήνων, ότι ο πολιτισμός τους είναι ανώτερος από τον πολιτισμό άλλων χωρών. Οι  Έλληνες εμφανίζονται πάντως περισσότερο ενημερωμένοι για τις εξελίξεις στην Τουρκία (56,7%) σε σχέση με το 42,7% των Τούρκων που δηλώνουν ενήμεροι  για τις εξελίξεις στην Ελλάδα.