Τί επιπτώσεις θα έχει ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας

Πάντως, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για αν το κυβερνητικό σχέδιο, που περιλαμβάνει υψηλούς μισθούς για τους στρατεύσιμους και επιδοτήσεις για έκδοση διπλώματος φορτηγών οχημάτων, στεφθεί τελικώς με επιτυχία. Η απόφαση για την θητεία ήρθε εν μέσω της επιστροφής του μιλιταρισμού στην Γερμανία, με την κυβέρνηση Μερτς να ετοιμάζεται να διαθέσει το ποσό-μαμούθ των 19 δισεκατομμυρίων ευρώ και τον Γερμανό καγκελάριο να προσδοκά να φτιάξει τον ισχυρότερο στρατό στην Ευρώπη.

Πάντως, η Γερμανία είχε αρχίσει να ερωτοτροπεί με την στρατιωτική ισχύ πολύ πριν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επί θητείας Μέρκελ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διακήρυξη της Ρώμης στις 25-3-20217, όπου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε επιλέξει την τρίτη πρόταση από τις πέντε που είχε παρουσιάσει ο τότε πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, με τη Λευκή Βίβλο.

Ήταν η Σύνοδος που υιοθετήθηκε η στρατηγική της PESCO (Permanent Structured Cooperation), σε διάφορους τομείς, με προεξάρχοντα αυτόν της άμυνας. Η PESCO ήταν επιλογή της Γερμανίας, όπως είχε ήδη προαναγγελθεί με διάφορους τρόπους από την Μέρκελ. Μάλιστα στη διακήρυξη αυτή υπήρχαν τέσσερις στόχοι, από τους οποίους πρώτος ήταν ο ακόλουθος:

«Μια ασφαλή και προστατευμένη Ευρώπη, μια Ένωση όπου όλοι οι πολίτες θα αισθάνονται ασφαλείς και θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, όπου τα εξωτερικά μας σύνορα θα είναι ασφαλή, εφαρμόζοντας μια αποτελεσματική, υπεύθυνη και βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική που θα σέβεται τα διεθνή πρότυπα, μια Ευρώπη αποφασισμένη να καταπολεμήσει την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα».

Η παραπάνω επιλογή, με κύριο άξονα τα θέματα άμυνας και ασφάλειας, αποτελούσε από αρκετό καιρό πριν προτεραιότητα του Βερολίνου. Αιτία ήταν ότι είχε καταστεί επιτακτική ανάγκη η προσαρμογή της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής στα νέα πλανητικά δεδομένα, που είχαν πάρει καταλυτικές διαστάσεις από την (πρώτη) εκλογή του Τραμπ.

Στροφή στην εξωτερική πολιτική

Οι ΗΠΑ εξαρτούν ολοένα και περισσότερο την εξωτερική τους πολιτική από την προσέγγιση της “ισορροπίας δυνάμεων”. Βασίζονται πλέον περισσότερο στους περιφερειακούς φορείς για τη διαχείριση απειλών. Οι μακροπρόθεσμες αμερικανικές εγγυήσεις για την ασφάλεια της Ευρώπης υπήρξαν το σήμα κατατεθέν της ευρωπαϊκής άμυνας από το 1945. Μετά ειδικά και την δεύτερη εκλογή Τραμπ, είναι ξεκάθαρο για το Βερολίνο ότι δεν μπορεί να υπολογίζει σ’ αυτές…

Ήδη από την πρώτη εκλογή του Τραμπ είχε διαφανεί η επανεξέταση κύριων προσεγγίσεων της μεταπολεμικής αμερικανικής στρατηγικής. Ο Τραμπ, όσον αφορά την εθνική στρατηγική των ΗΠΑ, εμφανίστηκε ως κύριος εκφραστής αναζήτησης νέων προσανατολισμών και προσεγγίσεων, παρά το γεγονός ότι το αμερικανικό κατεστημένο του είχε υψώσει εμπόδια, προκειμένου να προσαρμοσθεί στο παραδοσιακό πλαίσιο. Η δε δεύτερη εκλογή του, σήμανε κυριολεκτικά συναγερμό.

Είναι χαρακτηριστικό πως προκειμένου να κατευναστεί ο Τραμπ, η Ευρώπη επέλεξε την πλήρη υποταγή στις ΗΠΑ. Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν να αυξήσουν τις στρατιωτικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ (ποσό που θα οδηγήσει σε χρεοκοπία τα περισσότερα κράτη-μέλη) χωρίς καμία συνεκτική λογική, πέρα από τις αμερικανικές απαιτήσεις. Η συμφωνία αυτή δεν έχει καμία σχέση με κατανομή βαρών, αλλά πρόκειται για πληρωμή φόρου υποταγής, μεταμφιεσμένου σε αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ!

Η γερμανική στάση

Όπως προαναφέραμε, τα ανησυχητικά σημάδια για την Γερμανία υπήρχαν από την πρώτη θητεία Τραμπ. Ήταν τότε που ο Μακρόν είχε χαρακτηρίσει το ΝΑΤΟ «εγκεφαλικά νεκρό», καθώς η Συμμαχία ήταν σε φάση αναμονής για τον τρόπο που θα συνεχίσει να υπάρχει. Το δε βάρος της Ρωσίας, ως περιφερειακής πυρηνικής δύναμης, είχε αρχίσει να αυξάνεται, ολοένα και πιο πολύ.

Στην πραγματικότητα η συζήτηση στη Γερμανία για μια νέα, πιο διεκδικητική εξωτερική πολιτική, που θα στηρίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό στο στρατό της, δεν συνδέεται μόνο με τις ανησυχίες σχετικά με τη Ρωσία ή τις ΗΠΑ. Η Γερμανία έχει αποδεχθεί ότι η μοναδική της επιλογή είναι η συσπείρωση της Ευρώπης, για αυτό και έκανε από νωρίς βήματα προς την καθιέρωση ενός νέου εθνικού και περιφερειακού πλαισίου ασφαλείας. Βεβαίως, πρωτού καταστεί οικονομικός ασθενής της Ευρώπης, είχε διαφανεί ότι η επιτυχία της στο οικονομικό μέτωπο υπήρξε περιορισμένη, ή και καταστροφική για την ευρωπαϊκή ενοποίηση…

Πάντως, το Βερολίνο είχε ξεκινήσει από παλαιότερα να πιστεύει  ότι για να κρατηθεί ενωμένη η Ευρώπη απαιτούνταν η πρόσθεση μιας διαστάσεως που είχε παραβλεφθεί στις διαπραγματεύσεις για την ευρωπαϊκή ενοποίηση: Η πολιτική-στρατιωτική διάσταση, κάτι που έβρισκε σύμφωνο και την Γαλλία που είχε από παλιά εκφράσει επανειλημμένα την επιθυμία της για μια βαθύτερη στρατιωτική και πολιτική συνεργασία με τη Γερμανία. Σ’ αυτή την κατεύθυνση είχε κινηθεί από νωρίς και ο πρόεδρος Μακρόν.

Στις μέρες μας, έχουν σημειωθεί οι πρώτες αποχωρήσεις αμερικανικών στρατευμάτων από την Ευρώπη (την Ρουμανία) όπου οι ανησυχίες εντείνονται παρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις. Η δε πολιτική έναντι της Ρωσίας δεν μπορεί από μόνη της να λειτουργήσει ως συνεκτικός παράγοντας. Προφανώς – και παρά τους λεονταρισμούς Μερτς – το Βερολίνο, δεν είναι σε θέση να αναλάβει μόνο του σοβαρή στρατιωτική δράση.

Είναι σε θέση, όμως, να προβάλει με κάποιον ασαφή τρόπο αυτή τη δυνατότητα, δημιουργώντας έτσι μία πολιτική δυναμική. Την ίδια στιγμή, η μετατροπή της Γερμανίας και σε σημαντική στρατιωτική δύναμη μπορεί από κάποιους να αντιμετωπιστεί θετικά, αλλά είναι σίγουρο, όμως, ότι θα εμφανιστεί ξανά η ανησυχία που πηγάζει από το παρελθόν, την στιγμή που η κούρσα εξοπλισμών στην οποία σπρώχνει (και) η Γερμανία θα δώσει την χαριστική βολή σε ό,τι έχει απομείνει από το κοινωνικό κράτος στην ΕΕ…