Το αφήγημα του Κυριάκου για τη ΔΕΘ – Τον σώζει η ανυπαρξία αντιπολίτευσης

Η κυβέρνηση έχει αρχίσει να είναι σε αποδρομή. Οι μετρήσεις έδειξαν υποχώρηση ακόμη και μετά το 28% των ευρωεκλογών, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί μετά από ένα δύσκολο καλοκαίρι με πυρκαγιές, ακρίβεια, αδυναμία μίας σημαντικής μερίδας πολιτών να κάνει διακοπές. Εν τούτοις δεν υπάρχει πολιτικός φορέας υποδοχής της εντεινόμενης κοινωνικής δυσαρέσκειας. Την κυβέρνηση την σώσει η ανυπαρξία αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βυθιστεί σε μία διαδικασία αυτοδιάλυσης, ενώ και το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε περιδίνηση.

Έχοντας προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό τη νεοφιλελεύθερη αποδιάρθρωση, που ήταν ο στόχος του από την αρχή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και μαζί του η ΝΔ είναι αντιμέτωποι με τις συνέπειες: διαμόρφωση της κοινωνίας του ενός τρίτου, αναδιανομή εισοδήματος σε βάρος των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων, διάχυση της διαφθοράς μέχρι τη βάση της κοινωνικής πυραμίδας, αποσύνθεση της Υγείας, της Παιδείας και του κοινωνικού κράτους, χαμηλοί μισθοί και έλλειψη εργατικών χεριών, παρατεταμένη ακρίβεια, πρόβλημα στέγασης που δεν περιορίζεται στους νέους.

Το επιτελικό κράτος που είχε από την αρχή στόχο τη συγκέντρωση της εξουσίας γύρω από τον πρωθυπουργό, αποσάθρωσε περαιτέρω τις υπάρχουσες διοικητικές δομές. Παράλληλα, η συνεχής παραβίαση του συνταγματικού πλαισίου –εμφανής στην συγκάλυψη των μεγάλων σκανδάλων Novartis, υποκλοπές, Τέμπη– μετατρέπει την Ελλάδα σε αυταρχική δημοκρατία. Η μερική αποδοχή από τον Κυριάκο Μητσοτάκη της ατζέντας του δικαιωματισμού (γάμος ομόφυλων ζευγαριών, μεταναστευτικό κ.α.), σε συνδυασμό με την υποχωρητική πολιτική του στα εθνικά θέματα (Αλβανία, Σκόπια και κυρίως στα ελληνοτουρκικά που εξελίχθηκε σε απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων) προκάλεσε ρήγμα με την παραδοσιακή βάση της συντηρητικής παράταξης.

«Ναι αλλά οι άλλοι είναι χειρότεροι…»

Από μόνη της η ιδεολογική και πολιτική μετάλλαξη της ΝΔ δεν θα ήταν αρκετή να προκαλέσει εσωτερική κρίση, επειδή το στελεχιακό δυναμικό και οι ψηφοφόροι-πελάτες θέλγονται από την άσκηση της εξουσίας και τα προνόμιά της. Αυτή η μετάλλαξη, όμως, σε συνδυασμό με την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου δημιουργεί εκρηκτικό κοκτέιλ. Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς πολλά ακόμα, από την επιδείνωση του εμπορικού ελλείμματος, την πρόβλεψη για χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης στο όριο του 2% και τον αρνητικό σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, μέχρι την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και την παταγώδη αποτυχία στον τομέα της ασφάλειας, όπως δείχνει η υπόθεση Καραϊβάζ και γενικότερα η έξαρση του οργανωμένου εγκλήματος.

Δεν υπάρχει τομέας, στον οποίο η κυβερνητική πολιτική να έχει θετικό απολογισμό, εκτός από την ενίσχυση των καρτέλ στην εφοδιαστική αλυσίδα, στην ενέργεια και στις τράπεζες, όπου η διαφορά επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων τείνει να χαρακτηριστεί “ληστρική”. Διαπρέπει, όμως, η κυβέρνηση στις δικαιολογίες του είδους “η ακρίβεια είναι εισαγόμενη”, “η Αττική κάηκε λόγω των καιρικών συνθηκών”, “στα νοσοκομεία δεν έρχονται γιατροί”.

Γενικότερα η κυβέρνηση, έχει περάσει σε μία πολιτική χαμηλών προσδοκιών που περιγράφεται από το επιχείρημα: “κάνουμε ό,τι μπορούμε αλλά είναι λίγο γιατί η πραγματικότητα μας ξεπερνά. Οι άλλοι, όμως, είναι χειρότεροι”. Η κυβέρνηση προετοιμάζει την αντεπίθεσή της μέσω της επικοινωνιακής στρέβλωσης της πραγματικότητας και έχει αρχίσει τις πρώτες διαρροές εν όψει της ανόδου του πρωθυπουργού στην ΔΕΘ δημιουργώντας το σχετικό πολιτικό αμπαλάζ: “Ο πρωθυπουργός θα προβάλλει τις επιτυχίες(;), θα δώσει έμφαση στα θέματα καθημερινότητας και θα ανακοινώσει ενισχύσεις και επιδόματα στα πεδία της ενέργειας, της ακρίβειας και της στεγαστικής πολιτικής”.

Οι όποιες εξαγγελίες σε καμία περίπτωση δεν αντιμετωπίζουν την υποβάθμιση του επιπέδου ζωής για ευρύτερα πληθυσμιακά στρώματα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί και δεν θέλει μια συνολική αλλαγή πολιτικής που άλλωστε για να αποδώσει απαιτεί χρόνο. Οι προβλέψεις είναι ότι η συνολική κατάσταση στην οικονομία θα επιδεινωθεί και η δυνατότητα παροχών θα περιοριστεί. Σε αυτά προστίθενται οι αρνητικές εξελίξεις στην εξωτερική πολιτική και στα ελληνοτουρκικά.

Τα σενάρια για διαδοχή Μητσοτάκη

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η απόδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη σε διεθνές πόστο θα ήταν μια κάποια λύση που θα απελευθέρωνε τις διαδικασίες αλλαγής ηγεσίας εν κινήσει στη ΝΔ, προς την οποία κινούνται με τον τρόπο τους οι δύο παράγοντες της Δεξιάς, Αντώνης Σαμαράς και Κώστας Καραμανλής. Όμως προς ώρας μία παρόμοια προοπτική δεν διαφαίνεται. Μία ακόμη δημόσια εκδήλωση από τους δύο πρώην πρωθυπουργούς ή μόνο από τον Αντώνη Σαμαρά, όπως κυκλοφορεί στα “γαλάζια” παρασκήνια, εστιασμένη στα εθνικά θέματα, χωρίς πολιτικό διά ταύτα, κινδυνεύει να δημιουργήσει την εντύπωση της γραφικότητας.

Δεν είναι δίχως σημασία ότι οι πιθανοί διάδοχοι του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν στόχοι των υποκλοπών και κανείς δεν είχε την πολιτική και προσωπική αξιοπρέπεια να αντιδράσει. Ο πρωθυπουργός διατηρεί την πολιτική κυριαρχία αφενός γιατί έχει ακόμη την στήριξη οικονομικών συμφερόντων και ΜΜΕ, αλλά κυρίως λόγω της ανυπαρξίας διάδοχης κατάστασης στον χώρο της αντιπολίτευσης. Μερική, αποσπασματική, εμβαλωμματική, με αιτήματα συνδικαλιστικού χαρακτήρα, η αξιωματική αντιπολίτευση αδυνατεί να υποδεχθεί πολιτικά-εκλογικά την κυβερνητική φθορά ως εναλλακτική λύση με ορίζοντα εξουσίας.]

Ανυπαρξία της αντιπολίτευσης

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει περιέλθει σε μία ιδιότυπη κατάσταση αποσύνθεσης όπου επιμέρους ομάδες αλληλοσυγκρούονται κινούμενες σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Ο Στέφανος Κασσελάκης μοιάζει ιδανικός αυτόχειρας. Μέχρι μια εβδομάδα πριν τις ευρωεκλογές ήταν δημοσκοπικά στο 17% και τώρα η συζήτηση θα ήταν “με ποιους θα κυβερνήσει”. Με λάθη και επιλογές προσωπικού χαρακτήρα την τελευταία εβδομάδα έπεσε στο 15% και μετεκλογικά με την απουσία του έδωσε το περιθώριο για διάχυτη αμφισβήτηση και εσωστρέφεια.

Η κίνηση της Κουμουνδούρου εξαντλείται σε αντιπαράθεση με τα υπόγεια του Μαξίμου για την “πισίνα στο εξοχικό”, “για τις διακοπές στη Μύκονο” και για την υιοθέτηση του σκύλου στις πυρκαγιές. Οι προεδρικοί απολογούνται για τις επιλογές του Στέφανου Κασσελάκη, ο Παύλος Πολάκης που είναι πλέον υπολογίσιμο μέγεθος κινείται σε αυτόνομη πορεία, ενώ οι “87” (με ή χωρίς τον Χρήστο Σπίρτζη), επιδίδονται σε πόλεμο φθοράς και αναζητούν το επόμενο βήμα τους. Οι “τσιπρικοί” έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στον πρώην αρχηγό τους, ο οποίος κάνει τις δικές του κινήσεις με ραντεβού και γεύματα με ισχυρούς παράγοντες του επιχειρηματικού και μιντιακού κατεστημένου. Ελπίζει ότι θα εκφράσει τη νέα κατάσταση που θα προκύψει μετά από μία συνολική ρευστοποίηση του χώρου που τώρα εκφράζει το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Το επικείμενο προγραμματικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ (και όσα μεσολαβήσουν) περισσότερο παραπέμπει σε ένα ακόμη ξεκαθάρισμα λογαριασμών παρά σε μία αφετηρία για προγραμματική αντιπολίτευση που θα επαναφέρει το κόμμα σε τροχιά εξουσίας. Στο ΠΑΣΟΚ πάλι η επιβεβαίωση ή αλλαγή ηγεσίας συνδέεται με τον πολιτικό και αντιπολιτευτικό του προσανατολισμό. Η υποψηφιότητα της Άννας Διαμαντοπούλου, αν και χωρίς πιθανότητες επιτυχίας, επιτείνει το κρίσιμο ερώτημα: Θα κινηθεί στην κατεύθυνση να εκφράσει την Κεντροαριστερά σε μετωπική αντιπαράθεση με την κυβέρνηση, ή θα λειτουργήσει σαν συμπληρωματική δύναμη στην νεοφιλελεύθερη Δεξιά, ειδικά εάν η παραδοσιακή δεξιά της ΝΔ κινηθεί σε διαφορετική κατεύθυνση.