Το ΑΚΕΛ ψάχνει να βρει το… ΑΚΕΛ

Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος  – 

Αλλαγές στη δομή και λειτουργία του ΑΚΕΛ εξήγγειλε ο γενικός γραμματέας του, ο οποίος διανύει την τελευταία του θητεία. Οι αλλαγές αυτές αφορούν και τη σχέση του κόμματος με την κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζει πρόβλημα ταυτότητας κι αυτό που ενδεχομένως να προκύπτει ως ανάγκη είναι ο αυτοπροσδιορισμός του. Εσωτερικά λειτουργεί με δομές που παραπέμπουν σε παλαιού τύπου αριστερά κόμματα. Την ίδια ώρα, η πολιτική που ασκεί δεν έχει σχέση με τη δομή και λειτουργία του. Είναι ένα συστημικό κόμμα, συμφιλιωμένο με το οικονομικό κατεστημένο της Κύπρου.

Τις τελευταίες δεκαετίες μια μερίδα του αποτελεί μέρος του κατεστημένου. Εάν κανείς επιχειρούσε να προσδιορίσει ιδεολογικά το ΑΚΕΛ θα το τοποθετούσε στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας με κάποια ιδιότυπα χαρακτηριστικά. Αυτό προκύπτει και από την άσκηση –για πρώτη φορά– από μέρους του εκτελεστικής εξουσίας (2008-2013).

Η επιλογή, για παράδειγμα, κάποιων εκ των υπουργών Οικονομικών που υπηρέτησαν ήταν ένδειξη των σχέσεων με το τραπεζικό σύστημα, ενώ η υπαγωγή στην τροϊκανή κυριαρχία ήταν δείγμα πως δεν υπήρχαν πολιτικές και ιδεολογικές αναστολές. Ακόμη, η εμπλοκή προσώπων προερχόμενων από το κόμμα σε οικονομικά σκάνδαλα αποτελείωσε και την «ηθική υπεροχή» που επικαλούνταν οι παλαιότεροι.

Στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, ιδιαίτερα με την τακτική που υιοθέτησε αρχικά, επιβεβαιώθηκε η κρίση ταυτότητας. Ο προσανατολισμός του, στην πρώτη φάση των διεργασιών, είχε έντονα νεοφιλελεύθερα χαρακτηριστικά, επιλογές προερχόμενες από το «βαθύ κεφάλαιο». Η τελική επιλογή του Μαλά (επανάληψη της επιλογής του 2013) πέτυχε τον στόχο, ο οποίος ήταν να μη βρεθεί ενώπιον διλημμάτων στον δεύτερο γύρο.

Κρίση ταυτότητας

Πέραν τούτου, ήταν πολιτική επιλογή που ενδεχομένως να συνδέεται και με φοβίες που προέρχονται από την περίοδο της δικής του διακυβέρνησης, το γεγονός ότι δεν παρουσιάσθηκε με αριστερή πρόταση ενώπιον της κοινωνίας. Κατά πολλούς, ουδέποτε κατέθεσε τέτοια πρόταση κι αυτό επιβεβαιώνει και την κρίση ταυτότητας που χαρακτηρίζει το ΑΚΕΛ.

Στο Κυπριακό ακολουθεί δογματική πολιτική. Η ταύτιση με την κυβέρνηση Αναστασιάδη για μια μακρά περίοδο προκάλεσε στον χώρο των ψηφοφόρων του αντιδράσεις. Η προσπάθεια αποστασιοποίησης από τον πρόεδρο Αναστασιάδη έχει οδηγήσει το ΑΚΕΛ σε πιο ακραίες θέσεις, που πολλοί θεωρούν τις πιο ενδοτικές σε όλο το πολιτικό φάσμα.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι θέσεις που εκφράζονται από την πλειοψηφία της ηγεσίας συνάδουν με τις τοποθετήσεις της εκλογικής βάσης του. Αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Το 2004 στο δημοψήφισμα είχε ληφθεί υπόψη, έστω περνώντας μέσα από πολλά κύματα. Ανεξαρτήτως πώς κρίνει κανείς την απόφαση τότε, εκείνο που είναι σαφές είναι ότι ήταν μεσοβέζικη. Η εκλογική βάση του ΑΚΕΛ, που είχε αποφασίσει πριν να πει όχι στο σχέδιο Ανάν, δεν ασχολήθηκε τότε με τις εξηγήσεις που δόθηκαν από την ηγεσία, αλλά με την ουσία.

Το ΑΚΕΛ, παρά το γεγονός ότι έχασε έναν σημαντικό αριθμό ψηφοφόρων του, φαίνεται να αντέχει εκλογικά. Συντηρεί τις δυνάμεις του σε ψηλά σχετικώς ποσοστά. Δείχνει πως παρά τα προβλήματα αντέχει στις αναταράξεις. Αυτό, όμως, δεν λύνει τα προβλήματα, τις στρεβλώσεις, τις αντιφάσεις. Η έναρξη του διαλόγου που έχει εξαγγελθεί εκ των πραγμάτων συνδέεται και με τις διεργασίες που έχουν ήδη αρχίσει άτυπα και παρασκηνιακά για το επόμενο συνέδριο, που θα εκλέξει και νέο γενικό γραμματέα. Το στοίχημα είναι ο αυτοπροσδιορισμός του κόμματος κι αυτό προφανώς θα γίνει μέσα από μια μετεξέλιξη. Προς ποια κατεύθυνση; Αυτό θα φανεί.