Το χαρτί των κυβερνήσεων συνεργασίας παίζει το ΠΑΣΟΚ

Είναι σημαντικό ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ξεκαθάρισε το ζήτημα σε ότι αφορά το εκλογικό σύστημα και τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της απλής αναλογικής. Ελπίζω να επείσθη τώρα και η κ. Αποστολάκη ότι η απλή αναλογική ταιριάζει σε ένα κόμμα που θέλει να θεωρείται δημοκρατικό. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ τάσσεται, με πάγια πολιτική, υπέρ του σχηματισμού κυβερνήσεων συνεργασίας. Δεν πιστεύω να διακηρύττει την δημοκρατικότατη θέση του κόμματος για να μένει ακυβέρνητη η χώρα, αφού με απλή αναλογική η μόνη κυβέρνηση που μπορεί να προκύψει είναι αυτή της συνεργασίας.

Εδώ και πολλούς μήνες από την ίδια ιστοσελίδα, slpress.gr, είχα υποστηρίξει με άρθρο μου την αναγκαιότητα να υπάρξει από το ΠΑΣΟΚ θέση που να εγγυάται την κυβερνησιμότητα της χώρας. Αυτό το θεωρούσα και το θεωρώ ως αναγκαιότητα γιατί δεν επιθυμούσα και δεν επιθυμώ οι πολιτικοί αντίπαλοι να χρησιμοποιήσουν ως άλλοθι μια θέση του ΠΑΣΟΚ που θα έβαζε την δυνατότητα της κυβερνησιμότητας της χώρας σε κίνδυνο, ώστε με ευκολία να προωθήσουν τη χώρα σε δεύτερες εκλογές με τον εκλογικό νόμο του μπόνους και να αναδείξουν το ΠΑΣΟΚ με ευκολία ως τον μουντζούρη.

Είναι επίσης σημαντικό να τονίζεται η σημασία της προγραμματικής συμφωνίας ως βάση για το σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται να αποφευχθεί η περίπτωση ότι προχωράμε σε κυβέρνηση συνεργασίας αγοράζοντας γουρούνι στο σακί. Η σύναψη προγραμματικής συμφωνίας συνεπάγεται επίσης και συμφωνία για ποια πρόσωπα της κυβέρνησης θα εγγυηθούν την τήρηση της συμφωνίας, αλλά αυτό το θέμα όπως και τα άλλα σημεία της προγραμματικής συμφωνίας μπαίνουν στο τραπέζι αφού προκύψει το αποτέλεσμα της λαϊκής εντολής και όχι πριν αυτής. Η συγκεκριμένη λαϊκή εντολή θα καθορίσει δια της αρχής της αναλογικότητας και τις απαιτήσεις κάθε πλευράς και αυτό είναι καθόλα δημοκρατικό βήμα και κανείς, που σέβεται τις δημοκρατικές αρχές άρα και το κάθε ποσοστό των ψηφοφόρων κάθε πλευράς, δεν μπορεί να το καταγγείλει ως απαράδεκτο. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις ο ισχυρότερος επιδεικνύει και κάποια μεγαλοψυχία και μπορεί να αποδεχθεί και κάτι παραπάνω για τον αδύνατο, αλλά και αυριανό συνεργάτη.

Είναι επίσης σημαντικό ότι το ΠΑΣΟΚ προβάλει ως καθοριστικό στοιχείο ένα ολοκληρωμένο κυβερνητικό πρόγραμμα, για να έλξει και να πείσει με την επίκληση σοβαρών επιχειρημάτων που ενισχύονται και από την ιστορική εμπειρία που έχουν οι πολίτες: το ΠΑΣΟΚ κάνει αυτά που υπόσχεται, την επιστροφή των ψηφοφόρων του.

Όχι στην ακυβερνησία

Στη φάση αυτή το ΠΑΣΟΚ έχει ακόμα το χρόνο να άρει κάθε εμπόδιο που δημιουργεί την εντύπωση ότι ο τόπος θα μείνει ακυβέρνητος και να κατηγορηθεί αυτό ως υπεύθυνο για την ανάγκη προκήρυξης νέων εκλογών με εκλογικό σύστημα που διαθέτει και μπόνους στο πρώτο κόμμα και αυτόματη μείωση της κοινοβουλευτικής δύναμης των υπολοίπων.

Η θέση που προβάλει το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή, την περίπτωση διερεύνησης και συμφωνίας για το πρόσωπο του πρωθυπουργού είναι καθόλα συνταγματική, όμως όταν τίθεται αυτό, και μάλιστα προεκλογικά, ως απαραίτητος όρος για να προκύψει συμφωνία για κυβέρνηση συνεργασίας με το να αποκλείει για πρωθυπουργούς τους αρχηγούς των άλλων κομμάτων είναι πέρα για πέρα λάθος. Το κυρίαρχο είναι η επίτευξη μιας καλής προγραμματικής συμφωνίας και δευτερεύον είναι το πρόσωπο του πρωθυπουργού. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να θεωρεί τους κκ. Μητσοτάκη και Τσίπρα ως αποτυχημένους, αλλά αυτό θα το καθορίσουν τα αποτελέσματα της λαϊκής εντολής, πέρα από το ότι το επιχείρημα: ο πρωθυπουργός πρέπει να είναι ο αρχηγός του πρώτου κόμματος δεν είναι και τελείως αβάσιμο. Άλλωστε έχει συμβεί να προκύπτει στο παρελθόν ως πρωθυπουργός σε κυβερνήσεις συνεργασίας ο αρχηγός του πρώτου σε ψήφους κόμμα. Στο τέλος τέλος οι πολίτες συνήθως ψηφίζουν και για πρωθυπουργό γιατί το πρόγραμμα και τον αρχηγό οι πολίτες το εκλαμβάνουν ως ένα πακέτο.

Συνταγματικό είναι επίσης να σχηματίζεται κυβέρνηση συνεργασίας, χωρίς τη συμμετοχή του πρώτου κόμματος, εάν οι αριθμοί το επιτρέπουν. Όμως η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και ανάλογα με την εμπειρία των ψηφοφόρων μια τέτοια δυνατότητα στέλνει, ιδίως προεκλογικά, και μηνύματα προς τους ψηφοφόρους, που συνήθως επηρεάζουν τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος.

Όπως ανέφερα και παραπάνω υπάρχει ακόμα καιρός το ΠΑΣΟΚ να διορθώσει τη θέση του και να μετατρέψει το ζήτημα αυτό από κόκκινη γραμμή σε γραμμή: σημείο για συζήτηση. Αυτό άλλωστε θα ενισχύσει και τη διαπραγματευτική του δύναμη να επιτύχει καλύτερη προγραμματική συμφωνία και να επιτύχει και αποδοχή προσώπων για τις θέσεις κρίσιμων υπουργείων, πέρα από το ότι θα ενίσχυση σημαντικά και το κάλεσμά του προς πρώην ψηφοφόρους, που σήμερα σκέπτονται να ψηφίσουν ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ, να επιστρέψουν στο ΠΑΣΟΚ.