Το φαινόμενο Σολτς και το εντυπωσιακό φίνις των Σοσιαλδημοκρατών

Στις 26 Σεπτεμβρίου δεν λαμβάνουν χώρα απλά οι ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία για την εκλογή του νέου Καγκελάριου. Η ημερομηνία της 26ης Σεπτεμβρίου 2021 σηματοδοτεί το τέλος της εποχής Μέρκελ. Μιας πολιτικής μονοκρατορίας της κεντροδεξιάς Καγκελαρίου, που διήρκησε 16 έτη. Στις 07.01.2021 οι δημοσκοπήσεις ενόψει των εκλογών δίνανε 35% στο κεντροδεξιό συνασπισμό της Καγκελαρίου CDU/CSU, 21% στους Πράσινους/Grüne, 14% στους Σοσιαλιστές/SPD και 7% στους Ελεύθερους Δημοκράτες-FDP.

Όλα δείχνανε ότι ο κυβερνών κεντροδεξιός συνασπισμός των CDU/CSU θα ήταν και πάλι ο άνετος νικητής των εκλογών και θα ηγείτο, με έναν Καγκελάριο εκ νέου από τις τάξεις του, ενός κυβερνητικού συνασπισμού με τους Πρασίνους, έχοντας μιας ισχυρή κυβερνητική πλειοψηφία. Παραδοσιακά ο Καγκελάριος προέρχεται από το κόμμα που κέρδισε τις εκλογές.

Όμως, στις 02.09.2021 η τελευταία δημοσκόπηση της Infratest-Dimap του Ινστιτούτου Δημοσκοπήσεων με έδρα το Βερολίνο απεικόνισε τα εξής: 20% στο κεντροδεξιό συνασπισμό CDU/CSU, 16% στους Πράσινους/Grüne, 25% στους Σοσιαλιστές/SPD και 13% στους Ελεύθερους Δημοκράτες/FDP. Σε εννέα μήνες το o κεντροδεξιός συνασπισμός απώλεσε 15% της εκλογικής επιρροής του και το SPD ενίσχυσε κατά 11% την εκλογική επιρροή του. Μια τέτοια ανατροπή σε εννέα μήνες, δεν έχει ξαναγίνει ποτέ στην μεταπολεμική Γερμανία.

Η ανατροπή αυτή έχει ένα όνομα: Αυτό του αντικαγκελάριου και Υπουργού Οικονομικών ως μέλος της κυβέρνησης συνεργασίας του CDU/CSU με το SPD, του Όλαφ Σολτς, δικηγόρου στο επάγγελμα. Στις 30.11.2019 ο Σολτς είχε αποτύχει παταγωδώς να εκλεγεί πρόεδρος των Σοσιαλιστών, αφού καταψηφίστηκε πανηγυρικά και εκλέχτηκε το “αριστερόστροφο” δίδυμο Μπόργιαν και Έσκεν. Εικοσιδύο μήνες μετά ο Σολτς είναι πολύ κοντά στο να ξαναγίνει ο πρώτος σοσιαλιστής Καγκελάριος μετά από 16 έτη και τον Γκέρχαρντ Σρέντερ.

Σολτς εναντίον Λάσετ

Πως όμως είναι δυνατόν κάποιος, ο οποίος πριν εννέα μήνες ήταν 21% πίσω από το CDU/CSU και 22 μήνες πριν, δεν κατάφερε να εκλεγεί καν πρόεδρος του SPD να βρίσκεται ένα βήμα πριν το κατώφλι της γερμανικής καγκελαρίας; Τίποτα δεν είναι τυχαίο στην πολιτική. Εδώ και σχεδόν 70 έτη εναλλάσσονται στην εξουσία, ή συγκυβερνούν τα δυο μεγάλα αστικά κόμματα, το κεντροδεξιό CDU/CSU και οι Σοσιαλιστές του SPD. Ο Όλαφ Σολτς δεν είναι ένας υποψήφιος ο οποίος μπορεί να υποτιμηθεί. Μια ματιά στο πολιτικό παρελθόν του το αποδεικνύει:

• 1982-1988: Αντιπρόεδρος της Νεολαίας του SPD.
• 1987-1989: Αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Νεολαίας των Σοσιαλιστών.
• 1998: Εκλέγεται βουλευτής στην Ομοσπονδιακή Βουλή.
• 2001: Υπουργός Εσωτερικών του κρατιδίου του Αμβούργου.
• 2005: επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του SPD στην Ομοσπονδιακή Βουλή.
• 2007-2009: Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση.
• 2011-2018: Πρωθυπουργός του κρατιδίου του Αμβούργου.
• 2018 έως σήμερα: Αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση.

Απέναντι του έχει όμως τον επιτυχημένο πρωθυπουργό του μεγαλύτερου Ομόσπονδου Κρατιδίου της Γερμανίας, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και παράλληλα πρόεδρο του κυβερνώντος CDU, τον επίσης νομικό Άρμιν Λάσετ. Και οι δυο υποψήφιοι έχουν ένα κοινό. Προέρχονται από μικροαστικές οικογένειες και έχουν εργαστεί στο επάγγελμα τους για αρκετά έτη.

Οι γονείς του Σολτς ήταν εργαζόμενοι στην κλωστοϋφαντουργία και ο πατέρας του Λάσετ ήταν ανθρακωρύχος, ενώ η μητέρα του δεν εργαζόταν. Κάτι τέτοιο είναι σύνηθες και αυτονόητο στη Γερμανία, δηλαδή οι υποψήφιοι Καγκελάριοι να μην προέρχονται από πολιτικά “τζάκια” και να έχουν ισχυρή επαγγελματική διαδρομή πίσω τους. Τελικά υποτιμήθηκε ο Σολτς και το SPD ή συνέβη κάτι άλλο;

Οι λόγοι της ανατροπής

Κατά την άποψη μου τέσσερις είναι οι κύριοι λόγοι που έχει λάβει χώρα αυτή η εκπληκτική ανατροπή μέσα σε εννέα μήνες. Ο Άρμιν Λάσετ έχει την “ατυχία” να διαδέχεται ως υποψήφιος Καγκελάριος την μακροβιότερη Καγκελάριο της Γερμανίας. Οιαδήποτε σύγκριση μαζί της είναι εις βάρος του. Επίσης, δεν ήταν ποτέ μέλος της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης της, ώστε να θεωρηθεί ως συνεχιστής μιας πολιτικής που υπηρέτησε από υπουργική θέση. Στην πολιτική, η κοινωνία (συχνά μετά από μια μακρά πολιτική μονοκρατορία όπως αυτή της Κεντροδεξιάς του CDU/CSU) αναζητά ανακλαστικά μια αλλαγή, μια νέα αρχή.

Ο Λάσετ υπέπεσε σε μερικές γκάφες, με κυριότερη το στιγμιότυπο όπου η τηλεοπτική κάμερα τον “συνέλαβε” να ξεκαρδίζεται στα γέλια, πίσω από τον Γερμανό Πρόεδρο της Δημοκρατίας Βάλτερ Στάινμαγιερ, τη στιγμή που εκφωνούσε εκείνη τη στιγμή στην περιοχή των καταστροφικών πλημμυρών, λόγο προς τιμή των εκατοντάδων θυμάτων. Σε μια ορθολογική κοινωνία, όπως η γερμανική, τέτοια περιστατικά “ανώφελων” χαχανητών, μπορούν να αποβούν πολιτικά μοιραία.

Ο Όλαφ Σολτς εκμεταλλεύτηκε το momentum της εποχής για την παραδοσιακά συντηρητική γερμανική κοινωνία, η οποία ακόμα και όταν επιζητεί αλλαγή, δεν επιθυμεί μεγάλες ανατροπές. Ο Σολτς, ο οποίος ανήκει στην μετριοπαθή πτέρυγα του SPD, εγγυάται μια λελογισμένη αλλαγή στην οικονομική πολιτική, ίσως με ένα περισσότερο σοσιαλιστικό “πρόσωπο”, αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις και τους φορολογικούς συντελεστές, αλλά σίγουρα δίχως ριζικές ανατροπές.

Ως πρώην υπουργός Εργασίας, νυν αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Μέρκελ, δημιουργεί την αίσθηση στον μέσο ψηφοφόρο ότι θα υπάρξει μια συνέχεια στην σταθερότητα της πολιτικής που υπήρξε επί θητείας Μέρκελ, πολιτική την οποία ο Σόλτς υπηρέτησε πιστά ως μέλος των κυβερνήσεων συνασπισμού, με μια μικρή “σοσιαλιστική” προσαρμογή σε επιμέρους θέματα, εάν εκλεγεί ο Σολτς και οι Σοσιαλιστές πρώτο κόμμα.

Με δυο λόγια, μια πολιτική αλλαγή με μικρό πολιτικό ρίσκο για την ευημερούσα γερμανική κοινωνία. Δεν μένει, λοιπόν, παρά να αναμένουμε το εκλογικό αποτέλεσμα στις 26 Σεπτεμβρίου και να δούμε εάν ο Σολτς και το SPD, πραγματοποιήσουν τελικά μία πρωτοφανή εκλογική ανατροπή στη Γερμανία, ώστε το ισχυρότερο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποκτήσει ξανά, μετά από 16 έτη, σοσιαλιστή Καγκελάριο.