Υποκλοπές: Η δυναμική του σκανδάλου και το κατενάτσιο Μητσοτάκη

Μπορεί η κυβέρνηση να παίζει σκληρό κατενάτσιο, καταφεύγοντας σε θεωρίες συνωμοσίας, ωστόσο το σκάνδαλο των υποκλοπών όχι μόνο είναι υπαρκτό αλλά οι εξελίξεις και τα στοιχεία που σταδιακά αποκαλύπτονται, μέχρι στιγμής κυρίως από την δημοσιογραφική έρευνα, ασκούν ασφυκτική πίεση στην κυβέρνηση Μητσοτάκη και δευτερευόντως το κόμμα της ΝΔ, φέρνουν σε δύσκολη θέση την Δικαιοσύνη, συνολικά όμως σε κάθε περίπτωση παίζουν καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις και στο κρίσιμο ερώτημα του χρόνου των εκλογών.

Εν αρχή ην τα στοιχεία. Όλα δείχνουν ότι στο σύστημα των παρακολουθήσεων νόμιμων και παράνομων υπάρχουν ρωγμές και κάποιοι από εκείνους που γνωρίζουν άρχισαν να διαρρέουν στοιχεία, ίσως και για να ελαφρύνουν την μελλοντική τους θέση. Το κρίσιμο είναι πλέον εάν οι νόμιμες επισυνδέσεις και οι παράνομες υποκλοπές μέσω του Predator συνδέονται, τόσο ως προς το κέντρο που τα διαχειριζόταν, όσο και ως προς τα πρόσωπα που τελούσαν υπό παρακολούθηση.

Επ’ αυτού, επιμένει ο Αλέξης Τσίπρας έχοντας καταθέσει τέσσερις φορές τη σχετική ερώτηση προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος αρνείται να προσέλθει στην Βουλή και να απαντήσει. Μέχρι στιγμής η δημοσιογραφική έρευνα δείχνει (αν και δεν αποδεικνύει) ότι το κέντρο ήταν ενιαίο. Από τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιήσει οι εφημερίδες “Βήμα”, “Documento” και “Εφ. Συν” το παράνομο λογισμικό είχε τοποθετηθεί σε κτίριο της ΕΥΠ και το λειτουργούσαν υπάλληλοι των σωμάτων ασφαλείας που είχαν αποσπαστεί. Τόσο ο εκδότης του “Documento”, Κώστας Βαξεβάνης, όσο και ο έμπειρος συντάκτης του “Βήματος”, Βασίλης Λαμπρόπουλος, πέρα από τα δημοσιεύματά τους κατέθεσαν συγκεκριμένα στοιχεία και ονόματα αστυνομικών υπαλλήλων στις ανακριτικές αρχές.

Ποιος… κλώθει τι με την έρευνα

Το επόμενο βήμα των αρχών είναι να καλέσουν τους υπαλλήλους για καταθέσεις. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, υπάρχουν απομαγνητοφωνήσεις που δείχνουν και ποιοι ήταν οι τελικοί αποδέκτες του περιεχομένου των παρακολουθήσεων. Παράλληλα, σύμφωνα με πηγές του δικαστικού ρεπορτάζ, οι εισαγγελικές αρχές διερευνούν συμβάσεις της ΕΥΠ που ενδεχομένως την συνδέσουν με τις ιδιωτικές εταιρείες Intellexa και Krikel, που διακινούσαν το παράνομο λογισμικό. Σύμφωνα με τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, οι δύο εταιρείες πέρα από την τοποθέτησή του μηχανισμού στην χώρα μας, ήθελαν να κάνουν την Ελλάδα κέντρο διακίνησής του στην ευρύτερη περιοχή, προς οικονομική βέβαια αξιοποίηση.

Αποτελεί βεβαιότητα σε πολιτικούς κύκλους πως η Δικαιοσύνη καθυστερεί -ο Κώστας Τζαβάρας είπε ότι «κλώθει…»– προκειμένου να εξασφαλίσει πολιτικό χρόνο στην κυβέρνηση. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, αντέδρασε με ανακοίνωση στην οποία αναφέρει πως «οι εισαγγελικές αρχές δεν “κλώθουν” και ότι διενεργείται έρευνα προς πάσα κατεύθυνση σε βάθος με απόλυτη μυστικότητα και υπό τα εχέγγυα της αμεροληψίας».

Οι αποκαλύψεις δείχνουν ότι το ρήγμα στο σύστημα υποστήριξης του Κυριάκου Μητσοτάκη, εξαιτίας του οποίου ξεκίνησε η δεύτερη φάση του σκανδάλου, είναι οριστικό. Στο επίκεντρο βρίσκονται οι παραιτηθέντες, Παναγιώτης Κοντολέων και Γρηγόρης Δημητριάδης. Το συγκρότημα Μαρινάκη εξακολουθεί να πιέζει να φθάσει η έρευνα μέχρι τον πρώην γραμματέα και ανεψιό του πρωθυπουργού. Μόνο που έτσι θα παραπεμφθεί για ποινικές πράξεις -καθώς μάλιστα ως απλός ιδιώτης δεν έχει ασυλία- αλλά καίγεται πολιτικά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η κυβέρνηση συνεχίζει να παίζει άμυνες σε πολιτικό επίπεδο. Στο θεσμικό πεδίο προσπαθεί να ελέγξει την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής που θα καλέσει για εξέταση τον Γρηγόρη Δημητριάδη και τους υπεύθυνους των δύο εταιρειών Intellexa και Krikel την επόμενη εβδομάδα. Ήδη αντικατέστησε από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας τον βουλευτή Κώστα Τζαβάρα που θεωρεί ότι οι ενέργειες που γίνονται δεν είναι προς την κατεύθυνση της διαλεύκανσης αλλά της συγκάλυψης και μέχρι τώρα έχει πάρει καθαρές αποστάσεις και έχει ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση.

Στο δρόμο που άνοιξε ο Τζαβάρας

Ο Κώστας Τζαβάρας παραιτήθηκε από μέλος της Επιτροπής, σύμφωνα με πληροφορίες μετά από πιέσεις που δέχθηκε από τον γραμματέα της Βουλής και άνθρωπο του Μαξίμου, Γιώργο Μυλωνάκη. Παράλληλα θα αντικατασταθούν δύο ακόμη βουλευτές, ο Ανδρέας Κουτσούμπας και Ευριπίδης Στυλιανίδης και οι δύο από το καραμανλικό μπλοκ. Παραμένει πάντως η Όλγα Κεγαλογιάννη που είχε εγκαίρως προειδοποιήσει ότι δεν θα αποχωρήσει και η οποία μπορεί να καθορίσει την πλειοψηφία στην Επιτροπή.

Σε ένα άλλο επίπεδο η κυβέρνηση φέρνει προς ψήφιση την τελευταία εβδομάδα πριν τις διακοπές το νέο νομικό πλαίσιο για τις παρακολουθήσεις και την ΕΥΠ. Το σχέδιο ήδη έχει δεχθεί έντονες επικρίσεις από όλους τους θεσμικούς φορείς ΑΔΑΕ και Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων ότι κινείται προς την κατεύθυνση να καταστήσει ανεξέλεγκτη την ΕΥΠ και με μειωμένη προστασία τα μελλοντικά θύματα υποκλοπών. Η κυβέρνηση δείχνει την αντίληψή της και για την αναδρομική συγκάλυψη των μέχρι τώρα παρακολουθήσεων.

Στο πολιτικό πεδίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις αποκαλύψεις γύρω από τις υποκλοπές ως μία τεράστια συνωμοσία εσωτερικών δυνάμεων (επιχειρηματιών, Τσίπρα Βαξεβάνη) και προσθέτει ότι η υπόθεση αποτελεί γέφυρα με τους εξωτερικούς εχθρούς (Ερντογάν, Πούτιν), που όλοι μαζί επιθυμούν την αποσταθεροποίσή της. Παράλληλα απογυμνώνει την υπόθεση από τα πραγματικά στοιχεία και την περιορίζει στο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον φιλικό του Τύπο.

Κατενάτσιο και πολιτικά σενάρια

Οι δημοσκοπήσεις πάντως δείχνουν ότι καίτοι οι πολίτες αξιολογούν ως σημαντικότερα θέματα την ακρίβεια και τις εθνικές απειλές, εντούτοις η υπόθεση των υποκλοπών προκαλεί σοβαρή φθορά και απονομιμοποιεί το σύστημα Μητσοτάκη. Το βασικό ερώτημα είναι εάν ο πρωθυπουργός αντέξει το επόμενο κύμα που θα προκύψει πλέον από την έρευνα της δικαιοσύνης και τους μάρτυρες – τους αστυνομικούς υπαλλήλους που ήταν αποσπασμένοι για να λειτουργήσουν το Predator για λογαριασμό της ΕΥΠ-, που έχουν αρχίσει και καλούν οι εισαγγελείς. Ο πολιτικός χρόνος που μπορεί να εξασφαλίσει η Δικαιοσύνη στην κυβέρνηση είναι περιορισμένος.

Σε σχέση με αυτό το ερώτημα πλέκονται και τα πολιτικά σενάρια. Το πρώτο παίρνει ως δεδομένο ότι θα υπάρξουν αποκαλύψεις και γι’ αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να αξιοποιήσει τον χρόνο που του εξασφαλίζουν οι αργοί ρυθμοί της Δικαιοσύνης και η ανάπαυλα των Χριστουγέννων και να πάει σε εκλογές στο τέλος Ιανουαρίου μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου. Εάν κερδίσει όλα θα είναι διαφορετικά. Κάτι που δεν έχει δεχθεί ακόμη ο πρωθυπουργός, ο οποίος από την Πάτρα μίλησε για την Άνοιξη. Η εισήγηση πάντως είναι στο γραφείο του.

Το δεύτερο σενάριο είναι να φθάσει μέχρι το τέλος της τετραετίας. Κάτι όμως που φαίνεται δύσκολο να αντέξει. Το τρίτο που έχει και τις μεγαλύτερες δυσκολίες και είναι περισσότερο θεωρητικό είναι να πάει η ΝΔ σε εκλογές στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2023 με άλλον αρχηγό. Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως δεν βιάζεται καθώς θεωρεί ότι ο χρόνος δουλεύει σε βάρος της κυβέρνησης και υπέρ του. Υποκλοπές σε συνδυασμό με υποθέσεις όπως του Πάτση και με την ακρίβεια εξανεμίζουν με αργούς ρυθμούς το προβάδισμα της κυβέρνησης και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Παρασκηνιακές διεργασίες

Οι πολιτικές εξελίξεις ως έναν βαθμό τουλάχιστον τελούν σε εξάρτηση από τις εσωτερικές διεργασίες στη ΝΔ. Οι βουλευτές της ΝΔ στην πλειονότητά τους δεν δείχνουν να έχουν δημοκρατικές ευαισθησίες ή για την παραβίαση του κοινοβουλευτισμού, ωστόσο ανησυχούν για το κόστος της υπόθεσης και για τις συνέπειες που θα έχει μεσοπρόθεσμα μετά από ενδεχόμενο ήττας στις εκλογές. Και φυσικά υπάρχουν και αρκετοί που δεν ενσωματώθηκαν ποτέ στο μητσοτακικό μπλοκ -παλαιότερο και νεότερο. Άλλωστε ο Κώστας Καραμανλής ήταν ο πρώτος που πήρε αποστάσεις από την κυβέρνηση όσον αφορά την διαχείριση του σκανδάλου. Το θέμα περιπλέκεται από τις προσωπικές στρατηγικές και από την στάση υπουργών που ήταν οι ίδιοι θύματα παρακολουθήσεων.

Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, ο οποίος είναι βέβαιος ότι παρακολουθείτο. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες μετά την διαπίστωση προειδοποίησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι θα παραιτηθεί για να πάρει την απάντηση ότι αυτό θα οδηγήσει σε εκλογές και θα σηκώσει το βάρος. Ο κ. Δένδιας υπαναχώρησε, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες με μία συμφωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η συμφωνία προβλέπει ότι δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα μέχρι τις εκλογές. Εάν ο Κυριάκος Μητσοτάκης κερδίσει αυτοδυναμία θα συνεχίσει. Εάν δεν πετύχει αυτοδυναμία θα αφήσει το πεδίο στον υπουργό Εξωτερικών για κυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ. Είναι ανοικτή πάντα η ηγεσία του κόμματος. Ο Νίκος Δένδιας εμφανίζεται πλήρως ευθυγραμμισμένος με την ηγεσία Μητσοτάκη στην προοπτική να πάρει ομαλά την σκυτάλη, εκτός από την περίπτωση αυτοδυναμίας στις εκλογές. Πάντως υπάρχει και άλλος υπουργός που διαπίστωσε ότι παρακολουθείται και συζήτησε επ’ αυτού με το Μέγαρο Μαξίμου.

Στο εσωκομματικό και κατ’ επέκταση και στο πολιτικό παιχνίδι είναι οι δύο πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς όπως και ο πρώην πρόεδρος της ΝΔ, Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Ειδικά μετά και τις πληροφορίες και την αμφισβήτηση της εσωκομματικής επικράτησης του Κυριάκου Μητσοτάκη στις εσωκομματικές εκλογές. Οποιεσδήποτε αλλαγές ενώ είναι στην κυβέρνηση η ΝΔ προϋποθέτουν πέρα από συγκλονιστικές αποκαλύψεις συμφωνία των δύο πρώην πρωθυπουργών. Στο πλαίσιο αυτό έχει την σημασία της η εκδήλωση του Αντώνη Σαμαρά για τα εγκαίνια του Ιδρύματός του, την οποία θέλει να μετατρέψει σε μείζον πολιτικό και εσωκομματικό γεγονός.