Αλαίν Ντελόν: Μεταξύ θρύλου και ανθρώπου

Στην εποχή των social media τα πράγματα είναι χειρότερα. Κανείς δεν μας αποχαιρετά εντελώς, γίνεται αποθηκευμένο κείμενο ή αρχειοθετημένο story. Πολλοί νιώθουν την ανάγκη να αποδομήσουν τον μύθο, να τον προσγειώσουν στην σκληρή πραγματικότητα. Δεδομένου ότι κάτω από το μικροσκόπιο κανένας μας δεν είναι άγιος ακόμη και οι πλέον δημοφιλείς κινδυνεύουν. Το παιχνίδι μοιάζει σκληρό αλλά είναι δίκαιο για όσους έχουν κάνει τις επιλογές τους.

O Πάπας Φραγκίσκος, η Σιμόν Μπάιλς, η Μητέρα Τερέζα, ο Τομ Χανκς, κανείς, όσο διαπιστευτήρια καλοσύνης κι αν διαθέτει κανείς δεν είναι απρόσβλητος στην αρνητική κριτική που συνοδεύει την έξοδο του από την επικράτεια της ζωής. Πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για τον Αλαίν Ντελόν.

Ο Γάλλος ηθοποιός που πέθανε ακριβώς έναν χρόνο πριν και όρισε με την παρουσία του τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο του 20ου αιώνα είχε δώσει αναντίρρητα πολλές αφορμές για να χαρακτηριστεί προβληματικός. Από την υπεράσπιση του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν και την αντιμεταναστευτική του στάση έως την περίεργη υπόθεση Μάρκοβιτς –όπου ο πρώην σωματοφύλακάς του βρέθηκε νεκρός κάτω από ανεξιχνίαστες συνθήκες- και την ομολογία του πως έχει χαστουκίσει γυναίκες υπάρχουν πολλά ράμματα για τη γούνα του κορσικανής καταγωγής Ντελόν. Στις κατηγορίες που του αποδόθηκαν ο ίδιος επέμενε να δηλώνει «δεξιός, ποτέ φασίστας» και ανταπαντούσε πως δέχτηκε πολύ περισσότερες σφαλιάρες από όσες έδωσε.

«Υπάρχει τελικά αυτοτέλεια έργου και δημιουργού;» είναι το ερώτημα που μοιάζει να επανέρχεται οσάκις το θανατολόγιο των διασήμων διευρύνεται. Ο προβληματικός πολιτικά και κοινωνικά Ντελόν είναι ο ίδιος Ντελόν του «Γυμνοί στον Ήλιο», του «Mr. Klein», του «Γατόπαρδου» και του «La Piscine», του «Le Samurai», του «Notre histoire» του «Un flic» αλλά και του «Pour la peau d’un flic». Όποιος αγαπά το ευρωπαϊκό σινεμά είναι αδιανόητο να φανταστεί αυτό δίχως τον Ντελόν, το αινιγματικά πανέμορφο και παγερό του πρόσωπο να χρωματίζει το σελιλόιντ με τις φευγαλέες ματιές του, σε μια εναλλαγή συναισθημάτων αιφνίδια και ολιγόχρονη, πιστή σε μια σχολή που βρίσκεται στον αντίποδα υπερκφραστικών ιερών τεράτων της ίδιας εποχής και περιόδου όπως ο Τζακ Νίκολσον, ο Αλ Πατσίνο ή ο Ντάστιν Χόφμαν.

Ο Ντελόν ήταν τα πάντα… 

Υπό μια έννοια ο Ντελόν ήταν όλα όσα τον αποθέωναν και τον καταδίκαζαν. Η τοξική αρρενωπότητα που του απέδιδαν οι φεμινίστριες συνυπήρχε με την αστική μοναξιά την οποία εκπροσώπησε όσο κανείς άλλος. Ο προβληματικός δημόσιος λόγος με τον αινιγματικό χαρακτήρα. Ένα δομικό υλικό με πολλές “τρύπες” ο Ντελόν, δεν θα μπορούσε να χωρέσει στις συνθήκες της σημερινής εποχής και ο αναχρονισμός όσων προσπαθούν να τον κρίνουν στο “εδώ και το τώρα” μοιάζει ύποπτα ενάρετος -στα όρια του ηθικού πουριτανισμού.

Σε τελική ανάλυση, δεν έχει καμία σημασία, αφού περνώντας στη σφαίρα του θρύλου ο Ντελόν κρίνεται με τον φακό που φοράει ο καθένας μας.

Στην τελευταία του έκθεση προς τον κόσμο που αποχαιρετά, ο νεκρός καλλιτέχνης –αλλάξτε εδώ την ιδιότητα κατά το δοκούν- συμπληρώνει το παζλ μιας αφήγησης που συνθέτει μια ζωή (τη δική του). Έτσι, σε ένα θαυμάσιο ταίριασμα των πραγμάτων, την στιγμή που διαπιστώνουμε πόσο ο Ντελόν, με όλο τον κινηματογραφικό και δημόσιο θρύλο που τον ακολουθεί δεν είναι ένας από εμάς, την ίδια στιγμή καταλαβαίνουμε πόσο ο θάνατος και η ψηλάφιση της ζωής που προηγήθηκε μας εξισώνει άπαντες.

Αν το πέρασμα του ανθρώπου στον μύθο αποτελεί την εξαίρεση, το γεγονός μιας ζωής τόσο μη κανονικής και λαμπερής μας επαναφέρει στην υπενθύμιση της κοινής μας πορείας απέναντι στο τέλος. Υπό αυτή την έννοια το τέλος φτιάχνει τη δική του ζώνη δημοκρατίας, που έρχεται να διαχωρίσει με τον πλέον διαυγή τρόπο τον ανθρώπινο χαρακτήρα από την ανθρώπινη υπόθεση.