Από τα “Μικρά Έπιπλα” στην κορυφή

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  – 

Οι περισσότεροι νέοι δημιουργοί στη Νέα Υόρκη μετά βίας επιβιώνουν, προσπαθώντας να καθιερωθούν στη συνείδηση του ευρέος κοινού. Λίγοι είναι εκείνοι, όμως, που τα καταφέρνουν. Η Λένα Ντάναμ αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση ακόμα και σε αυτούς τους ολίγους. Η τρυφερή, καλογραμμένη και αναπάντεχα πετυχημένη ταινία της Tiny Furniture (Μικρά Έπιπλα) κυκλοφόρησε το 2010, κερδίζοντας τα περισσότερα βραβεία σεναρίου και σκηνοθεσίας στα διάφορα ανεξάρτητα φεστιβάλ.

Η 23χρονη τότε δημιουργός έγινε γνωστή στους λάτρεις του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου, αλλά και σε παίκτες-κλειδιά της βιομηχανίας του θεάματος. Ο προϋπολογισμός της ταινίας ήταν μόλις 50.000 δολάρια. Πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό φιλμ, το οποίο καταπιάνεται με θέματα όπως η οικογένεια, το σεξ και η τέχνη.

Η Ντάναμ υπέγραφε το σενάριο, τη σκηνοθεσία, αλλά και κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο μιας μυθιστορηματικής εκδοχής του εαυτού της. Για τη διήγηση της ιστορίας της πρωταγωνίστριας και της αβεβαιότητας που εκείνη βιώνει μετά την επιστροφή της από το κολέγιο, επιστράτευσε την βιολογική μητέρα και την αδελφή της. Σκηνικά της ταινίας ήταν το πατρικό της σπίτι.

Η Ντάναμ μετέτρεψε την ζωή της και τις εμπειρίες των συνομηλίκων της σε υλικό για το κινηματογραφικό ντεμπούτο της. Απέδειξε ότι μπορούσε να μιλήσει για τη γενιά της, για την ηλικιακή κατηγορία που μεσολαβεί ανάμεσα στις έφηβες ηρωίδες του Gossip Girl και στις σαραντάρες του Sex and the City. Η ταινία την έβαλε στο χάρτη, η τηλεόραση ήταν, όμως, αυτή που τη μετέτρεψε σε πολιτισμικό φαινόμενο.

Το αμερικάνικο όνειρο

Η τηλεοπτική σειρά της δημιουργήθηκε κάτω από τη σκέπη του τηλεοπτικού δικτύου HBO. Ο διάσημος παραγωγός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος Τζούντ Άπατοου είδε την ταινία της και αισθάνθηκε την επιθυμία να συνεργαστεί μαζί της. Ήρθε σε επαφή με την Ντάναμ, βοηθώντας την τελικά να αναπτύξει την τηλεοπτική ιδέα για το Girls, μία μετεξέλιξη της ταινίας.

Αυτός ήταν, μάλιστα, που πίεσε το δίκτυο ΗΒΟ να επιλέξει το Girls ως το νέο του μεγάλο στοίχημα στην κωμωδία. «Η Λένα έχει αυτή την απίστευτα μοναδική κωμική φωνή, και δημιούργησε μια οπτικά όμορφη ταινία παρά το χαμηλό μπάτζετ της. Ήμουν σίγουρος ότι το ταλέντο της θα μπορούσε να μεταφραστεί και σε μία πετυχημένη τηλεοπτική σειρά», είχε δηλώσει ο “βασιλιάς της κωμωδίας”, όπως αποκαλούν τον Άπατοου στο Hollywood Reporter. «Αλλά βασικά συνδέθηκα με την καρδιά του έργου. Πάντα αγαπούσα τις ιστορίες των αουτσάιντερ και αυτή έμοιαζε σαν μια τέτοια ιστορία».

Το Girls έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 2012 και αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς. Η σειρά προσεγγίζει με ένα διαφορετικό τρόπο τον γυναικείο ψυχισμό. Με ειλικρίνεια, χιούμορ, αλλά και κυνισμό περιγράφει τις ζωές τεσσάρων κοριτσιών που διανύουν την τρίτη δεκαετία της ζωής τους και κυνηγούν το όνειρό τους στη Νέα Υόρκη.

Η Ντάναμ υποδύεται την παχουλούλα Χάνα, η οποία φιλοδοξεί να γίνει διάσημη συγγραφέας. Η συγκάτοικος της Μάρνι, η αφελής Σοσάνα και η μποέμ Βρετανίδα Τζέσα συμπληρώνουν την παρέα. Η Ντάναμ έχει δηλώσει ότι πολλά από τα περιστατικά που περιγράφει έχουν συμβεί στις φιλενάδες της. «Γνωρίζω ότι περιγράφω αληθινούς χαρακτήρες και όχι καρτούν. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχω πιάσει τον εαυτό μου να γράφω μία σκηνή, η οποία είναι βασισμένη στην πρόσφατη περιπέτεια ή διήγηση μίας φίλης μου».

Σύγχρονη φεμινίστρια

Αμέσως μετά την επιτυχία της σειράς, η Ντάναμ χαρακτηρίστηκε από τα Μίντια ως μία “σύγχρονη φεμινίστρια”. Οι κριτικοί υποστήριξαν ότι εντρυφεί με αφοπλιστική ειλικρίνεια στον ψυχισμό των νέων γυναικών, αναδεικνύοντας τα προβλήματα τους. Κατά πολλούς έφερε μία αύρα ανανέωσης των τηλεοπτικών στερεοτύπων για τους ρόλους των γυναικών, προωθώντας έναν ουσιαστικό διάλογο.

Πολλοί είναι, όμως, εκείνοι που την κατηγόρησαν για ελιτισμό, καθώς υποστήριξαν ότι καταπιάνεται με ένα συγκεκριμένο πρότυπο γυναίκας: την λευκή, μορφωμένη και εύπορη τριαντάρα. Η Ντάναμ συνήθως απαντάει στους επικριτές της μέσω του λογαριασμού που έχει στο Twitter. Δηλώνει ευτυχής που εκπροσωπεί τη γενιά της και ειδικά το φύλο της και δεν διστάζει να μιλάει ανοιχτά για τις πολιτικές της πεποιθήσεις.

Είναι, άλλωστε, και επίσημα ενταγμένη στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Δεν είχε διστάσει, μάλιστα, να πάρει μέρος και σε προεκλογικά σποτ του Ομπάμα. «Το έκανα επειδή θέλω οι συνομήλικοί μου να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντικό είναι να ψηφίζεις και να συμμετέχεις, χωρίς να μένεις απαθής στις εξελίξεις», είχε δηλώσει στους New York Times.

Την είπαν υποκρίτρια

Η εξωστρέφειά της αυτή είναι που είχε προκαλέσει αντιδράσεις. Η επιτυχία της είχε, άλλωστε, ενοχλήσει. Για πολλούς η Ντάναμ ήταν μία εκκολαπτόμενη σούπερ σταρ και όχι ένα κοινωνικό πρότυπο, όπως την παρουσίαζαν τα Μίντια. Η ίδια συνέχιζε να εκφράζει τη γνώμη της, σχολιάζοντας ακόμα και καλλιτέχνες που μέσα από το έργο τους προσβάλουν το γυναικείο φύλο.

Είχε επιτεθεί στο διάσημο ράπερ R. Kelly για την «επιθετική συμπεριφορά που επιδεικνύει στις γυναίκες μέσα από τους στίχους του». Οι επικριτές της είχαν σπεύσει να την χαρακτηρίσουν υποκρίτρια και να της θυμίσουν τη φιλία που διατηρούσε με τον αμφιλεγόμενο φωτογράφο Τέρι Ρίτσαρντσον, ο οποίος είχε γίνει γνωστός για την προβολή της γυναικείας σεξουαλικότητας και για την ανάρμοστη συμπεριφορά του σε νέα μοντέλα.

«Όταν δέχεσαι να συνεργαστείς με τον Ρίτσαρντσον και να φωτογραφηθείς από αυτόν φορώντας μόνο το βρακάκι σου, τότε αμφισβητείται το κύρος σου ως σύγχρονη φεμινίστρια», είχε γράψει σαρκαστικά το γνωστό μπλογκ Daily Beast. Η Ντάναμ δεν είχε αφήσει τις κατηγορίες αναπάντητες.

«Οι συζητήσεις για τον καλό και τον κακό φεμινισμό μου προκαλούν υπνηλία… Πρέπει να σιωπήσω επειδή κάποια στιγμή στην αρχή της καριέρας μου συνεργάστηκα με τον Ρίτσαρντσον; Κάθε ένας που εκμεταλλεύεται μία γυναίκα με αρρωσταίνει και σε αυτό δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Είμαι η πρώτη που παραδέχομαι ότι είναι πολύ δύσκολο να είσαι γυναίκα σήμερα. Έχω κάνει και εγώ λάθη στο παιχνίδι της προβολής».

Και συγγραφέας… 

Η επιτυχία της Ντάναμ και η ανάδειξή της σε φαινόμενο της εποχής δεν απειλήθηκε από τέτοιες διαμάχες. Απόδειξη αυτού ήταν η μάχη εκδοτικών οίκων για να εξασφαλίσουν τα δικαιώματα του Not That Kind of Girl, του πρώτου βιβλίου της. Το βιβλίο, που είναι μία σειρά από προσωπικά κείμενά της, είναι εμπνευσμένο από το διάσημο φεμινιστικό βιβλίο συμβουλών Having It All της Έλεν Γκάρλεϊ Μπράουν, της αρθρογράφου στο Cosmopolitan.

Μέσα σε τρεις ημέρες η καλύτερη προσφορά έφτασε τα 3,7 εκατομμύρια δολάρια. Η γνωστή κωμικός Τίνα Φέι, έχοντας περγαμηνές, αλλά και διπλάσια χρόνια στο χώρο, είχε πουλήσει τα δικαιώματα του βιβλίου της Bossypants για πέντε εκατομμύρια δολάρια. Όπως αναμενόταν, η σειρά Girls είχε μεγάλη επιτυχία και είχε αποσπάσει διακρίσεις. Το περιοδικό Time την είχε χαρακτηρίσει το 2013 «το πιο κουλ πρόσωπο της χρονιάς».

Η νέα ηθοποιός έκανε ό,τι χρειαζόταν για να καταγραφεί σαν ένα είδος εκπροσώπου και υπερασπιστή της μέσης νεαρής γυναίκας. «Δεν είμαι πανέμορφη. Ωστόσο, θα βγαίνω έξω σχεδόν αμακιγιάριστη. Θα υποστηρίξω τα περιττά κιλά μου για να πείσω και άλλες κοπέλες να συμφιλιωθούν με το σώμα τους. Και το σημαντικότερο απ’ όλα είναι ότι θα έχω άποψη. Αν αυτό ονομάζεται φεμινισμός, τότε είμαι φεμινίστρια».