Δήμαρχοι στην άλλη πλευρά του Έβρου…

Στον τουρισμό και τον πρωτογενή τομέα εστιάζουν την πολιτική τους οι δήμαρχοι των τουρκικών πόλεων στην ελληνοτουρκική μεθόριο, προσβλέποντας στις επισκέψεις των Ελλήνων από την ευρύτερη γειτονιά τους. Η νέα χρονιά είναι και για αυτούς η προεκλογική χρόνια, με αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάρτιο κι ένα κλίμα αβεβαιότητας που επηρεάζεται και από την πολιτική κατάσταση της γείτονος, τα θέματα διαβίωσης, καθημερινότητας, ακρίβειας, αξιοποίησης φυσικών πόρων, γειτνίασης με την Ελλάδα και επιθυμίας για προσέγγιση, που γίνονται όλο πιο έντονα.

Συνομιλήσαμε με δύο δημάρχους στην απέναντι πλευρά του Έβρου κι ακούσαμε τα λόγια τους. Εμβαθύναμε τις παρατηρήσεις τους, καταγράψαμε την έντονη επιθυμία για ειλικρινή συνύπαρξη με τους Γιουνάν-Ελληνες γείτονες, για καλέσματα σε γιορτές και πανηγύρια, σε οικολογικές πρωτοβουλίες, κυνήγι και άλλες δραστηριότητες, σε πολιτιστικές ανταλλαγές και ανάπτυξη αιτημάτων και για ακτοπλοϊκή σύνδεση με την άλλη όχθη του Έβρου μέσω της Αίνου-Enez, αλλά και της Αλεξανδρούπολης των νησιών Σαμοθράκης, Θάσου, Ίμβρου, Τενέδου.

Όλα αυτά έχουν συζητηθεί κατ’ επανάληψη στο παρελθόν, αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί επειδή οι συγκυρίες δεν βοήθησαν, επειδή και το κλίμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων περνούσε από χίλια κύματα, σε εποχές που το ανεξέλεγκτο μεταναστευτικό δημιουργούσε συνθήκες πολέμου, επιφυλακής και στρατιωτικής ετοιμότητας. Τώρα που υπογράφηκε ένα νέο πλαίσιο συνεργασιών σε κορυφαίο επίπεδο, μεταξύ του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου Ερντογάν, ίσως αυτά τα βήματα της καθημερινότητας και της διπλωματίας των πολιτών, των βασικών υποδομών και συνεργασιών, να τα δούμε να παίρνουν σάρκα και οστά. Αλλά πάντα, όπως λένε οι ακρίτες κάτοικοι της Θράκης, κρατούν μικρό καλάθι…

Η συνάντηση με τον Naci Ünsal

Η συνάντηση με τον δήμαρχο Υψάλων Αbdulah Naci Ünsal, γεωπόνο και μεγαλοαγρότη, γίνεται στο κεντρικό κτήριο του δημαρχείου όπου υπάρχει θερμή υποδοχή. Είναι ενημερωμένοι για την άφιξη μας, όχι μόνο η γραμματεία του, αλλά όλες οι διευθύνσεις στο διώροφο δημαρχείο. Εκεί στην πρώτη επαρχιακή πόλη, μόλις περάσεις τα σύνορα των Κήπων, στην κεντρική πλατεία με το άγαλμα του Κεμάλ, το ιστορικό συντηρημένο τέμενος και ρολόι της πόλης που είναι σημείο αναφοράς, επικρατεί ένα κλίμα εγκάρσιας υποδοχής των Ελλήνων επισκεπτών, με το που θα αντιληφθούν την άφιξη από τις πινακίδες των αυτοκινήτων.

Ο δήμαρχος που διανύει θητεία πέντε χρόνων περιγράφει το προφίλ της περιοχής του, με τους 8.600 μόνιμους κατοίκους και το παράρτημα του πανεπιστημίου που έχει κατευθύνσεις στα λογιστικά, την τεχνολογία των εργαστηρίων τους υπολογιστές και την ενδυνάμωση της πόλης με νέο αίμα.

Ο Δήμος έχει έντονο αγροτικό προφίλ, αφού στα όρια του καλλιεργούνται 210.000 στρέμματα ρυζιού, ενώ η περιφέρεια της Αδριανούπολης καλύπτει το 45% της παραγόμενης ποσότητας ρυζιού στην Τουρκία, υψηλής ποιότητας στην περιοχή του ποταμού Έβρου, καλλιέργεια που στηρίζεται με τοπικά κυρίως προγράμματα. Ο δήμαρχος που είναι στο χώρο της αντιπολίτευσης κι έτσι δεν ανήκει στους ευνοημένους της τοπικής αυτοδιοίκησης, παίρνει πενιχρές χρηματοδοτήσεις από το κεντρικό κράτος και γι’ αυτό και δεν έχει να επιδείξει μεγάλα έργα.

Στο ερώτημα γιατί να επισκεφθεί κάποιος τα Ύψαλα η απάντηση του είναι άμεση: Να έρθει για να ζήσει την ατμόσφαιρα μιας παραδοσιακής πόλης, να δει γειτονιές, να ασχοληθεί με το κυνήγι, να απολαύσει όλα τα αυθεντικά προϊόντα της λαϊκής αγοράς την Τετάρτη, να δοκιμάσει μαντί, το παραδοσιακό φαγητό που γίνεται με κρέας χήνας κι αλεύρι, νοστιμότατο! Να αγοράσει χειροποίητα αντικείμενα, τσάντες κλπ που φτιάχνουν οι γυναίκες της πόλης στο στέκι δημιουργικής απασχόλησης, να κάνει κοντινές εκδρομές στα περίχωρα, να απολαύσει φιλοξενία στα σύγχρονα ξενοδοχεία με περιποίηση κι ανέσεις.

Υπάρχουν και πιο πρακτικά θέματα, κοινές αθλητικές διοργανώσεις, συμμετοχή σε γιορτές ρυζιού με παντουρκικό ενδιαφέρον, φεστιβάλ μουσικά, αγώνες πάλης, εμποροπανηγύρεις. Μαζί με πολύ πλούσιες εκδόσεις της περιοχής, μας προσφέρει και ένα τσουβάλι με το φημισμένο ρύζι, που έχει κεντημένο το έμβλημα της πόλης και το όνομα του. Χρηστικό και συμβολικό δώρο. «Θα σας περιμένουμε στις γιορτές ρυζιού, αν επανεκλεγώ θα σας στείλω επίσημη πρόσκληση» θα πει.

Το γραφείο του πέρα από την σημαία του κράτους και το γιγάντιο πορτραίτο του Κεμάλ Ατατούρκ, έχει σε περίοπτη θέση, συμβολικά δώρα και πλακέτες από επισκέψεις δημάρχων της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, θρησκευτικά σύμβολα και δώρα αποδεικνύοντας την τάση για εξωστρέφεια κι επικοινωνία.

Δήμαρχος Αίνου: “Δεν έχουμε λαθρομετανάστες…”

Η επόμενη συνάντηση θα γίνει στην σημερινή Εnez, την ιστορική Αίνο, όπου ο δήμαρχος Oskan Gunenc μας υποδέχεται σε μια μικρή αίθουσα, καθώς το Δημαρχείο βρίσκεται σε ριζική ανακαίνιση. Ο μόνιμος πληθυσμός των 4200 κατοίκων την θερινή περίοδο, πολλαπλασιάζεται τρομακτικά και ξεπερνά τους 50.000 κατοίκους από τον Μάιο και μετά.

Η πιο μεγάλη διοργάνωση είναι το καλοκαιρινό φεστιβάλ ψαριού που συνδέεται με εθνικούς εορτασμούς, αφίξεις υψηλόβαθμων πολιτικών, με εντυπωσιακή δημοπρασία ψαριών, με κολυμβητικούς αγώνες πολλών κατηγοριών, με συναυλίες μεγάλου βεληνεκούς με καλλιτέχνες από Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, που τους αποθεώνουν τον Αύγουστο οι χιλιάδες παραθεριστές. Η κόρη του δημάρχου Γκιουνούλ Κουράπτ, που σπούδασε νεοελληνική γλώσσα, παρακολουθεί με ενδιαφέρον την συνάντηση και παρεμβαίνει διακριτικά για διευκρινήσεις.

Ο δήμαρχος Gunenc είναι πιο τυπικός και συγκρατημένος, αλλά με βάση το πρωτόκολλο προσφέρει τουριστικούς οδηγούς κι έντυπα της πόλης και τους οικοτόπους της λίμνης Γκαλά, με τα παρατηρητήρια και τα πουλιά που βρίσκουν εκεί καταφύγιο. «Έχουμε ετοιμάσει το πρωτόκολλο συνεργασίας και ναυτιλιακής σύνδεσης με την Ελλάδα, τις εγκαταστάσεις τελωνείου και περιμένουμε την ενεργοποίηση του» θα πει. Είναι κάτι που θα αποφασιστεί από τα δύο μέρη.

Η ζωή το χειμώνα

Στην Αίνο η ζωή το χειμώνα είναι όπως και στα ελληνικά παραλιακά μέρη, που έχουν το δικό τους αυθεντικό χρώμα πριν τον Μάιο, που μετά με την άφιξη των τουριστικών ρευμάτων κυρίως από την Κωνσταντινούπολη όλα αλλάζουν. Εκεί είναι και το υπερσύγχρονο συγκρότημα μπαγκαλόους των καθηγητών του Πανεπιστημίου της Πόλης που τους φιλοξενεί εκ περιτροπής. Εκεί υπάρχουν τα χιλιάδες παραλιακά διαμερίσματα οικισμών που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, για την φιλοξενία των παραθεριστών με υψηλό μπάτζετ και πολυτελή ΙΧ που απολαμβάνουν με πιο ποιοτικούς όρους διακοπές.

Οπότε ο τουρισμός είναι αυτός που τροφοδοτεί το οικονομικό γίγνεσθαι, παράλληλα με την αλιεία, εντυπωσιακά τα σκάφη που δραστηριοποιούνται δίχως περιορισμούς μέχρι τα διεθνή ύδατα, αλλά και η κτηνοτροφία με μεγάλα ζώα και μικρά που εξασφαλίζει τοπικά προϊόντα, αυθεντικά τυριά, γιαούρτια, λουκάνικα κλπ.

Φυσικά το γεύμα περιλαμβάνει ολόφρεσκα θαλασσινά ψάρια, τις χαρακτηριστικές σαλάτες, αριάνι και όλων των ειδών λαχανικά από τοπικούς μπαξέδες. Η βόλτα σε παλιές διατηρημένες γειτονιές ζωντανεύει μνήμες από την ελληνικότητα της άλλοτε ακμάζουσας πόλης, ενώ και η χριστιανική εκκλησία στο κάστρο της Αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε τέμενος κι ένα μικρό σχετικά τμήμα της διαχωρίστηκε λόγω των ψηφιδωτών που υπάρχουν μαζί με μαρμάρινους σταυρούς κι άλλα στοιχεία διάσπαρτα στον αυλόγυρο, με την εκπληκτική θέα του Θρακικού πελάγους.

Η Τουρκία των αντιθέσεων

Στο Yenice Köy, ο μουχτάρης τοπικός άρχοντας Ιλχάνι Ακγκιούλ, μας υποδέχεται εγκάρδια, όμως δεν έχει μνήμες ή μαρτυρίες από τους παλιούς για την παρουσία των Ελλήνων. Υπόσχεται την επόμενη φορά να βρει ανάλογους συνομιλητές και μας προσκαλεί το καλοκαίρι στην περιοχή που έχει πάνω από 13 χιλιόμετρα αμμουδερή παραλία, με όλων των ειδών τις δραστηριότητες.

Διαπίστωση ότι στις μικρές συνοριακές κοινωνίες, ανεξάρτητα σε πιο Θεό πιστεύουν, τα όνειρα για μια ειρηνική και χαρούμενη ζωή, δίχως εντάσεις και ανταγωνισμούς, είναι η καθημερινότητα. Ενδεικτικές συζητήσεις σε καφενεδάκι με το χαρακτηριστικό τσάι: «Κι εμείς θέλουμε να ερχόμαστε αλλά η βίζα κοστίζει και δεν μπορούν όλοι να την εξασφαλίσουν πηγαίνοντας στο ελληνικό προξενείο στην Αδριανούπολη». Το παράπονο των λαϊκών στρωμάτων…

Η Τουρκία των αντιθέσεων θα φανεί στην επιστροφή με τα θωρακισμένα τζιπ των μεγάλων κυβικών και τα εντυπωσιακά ΙΧ που περνούν το ελληνικό τελωνείο των Κήπων για ν απολαύσουν ένα ευρωπαϊκό Σαββατοκύριακο σε χλιδάτες ταβέρνες, ξενοδοχεία και καζίνο της Αλεξανδρούπολης και της Θεσσαλονίκης.