“Έφυγε” η καθηγήτρια Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου
05/02/2025Ο επιστημονικός κόσμος της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης αλλά και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι από σήμερα φτωχότερος. Έφυγε από τη ζωή, στα 75 χρόνια της, η ομότιμη καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου.
Γεννημένη στην Αθήνα, καταγόμενη όμως από την Κρήτη που την αγαπούσε, με σπουδές έως το 1972 στο Ιστορικό Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, η Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου συνέχισε στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας (1973-77) ως υπότροφος της Ακαδημίας Αθηνών, στο πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας (1973-77), στο Τμήμα Ιστορίας της Τέχνης του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ (1978-79) ως υπότροφος της American Association of University Women, και στο Courtauld Institute of Art του πανεπιστημίου του Λονδίνου με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου (1985-86).
Πήρε το μεταπτυχιακό δίπλωμά της με διάκριση [1986) και αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ (1989) με θέμα Μιχαήλ Δαμασκηνός (1530/35-1592/93). Συμβολή στη μελέτη της ζωγραφικής του, με επόπτη τον καθηγητή Ιστορίας της Τέχνης Χρύσανθο Αθ. Χρήστου (1922-2016).
Υπηρέτησε στη Φιλοσοφική Σχολή από το 1982 έως το 2017, σε όλες τις βαθμίδες. Δίδαξε Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Αρχαιολογία και Τέχνη στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, επιβλέποντας μεταπτυχιακές εργασίες και διδακτορικές διατριβές, και στα Τμήματα Φιλολογίας, Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Θεατρικών Σπουδών, Αγγλικής, Γαλλικής και Γερμανικής Φιλολογίας, προσφέροντας πληθώρα μαθημάτων. Χρημάτισε διευθύντρια του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ (2012-17). Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στο Center for Italian Renaissance Studies της Φλωρεντίας (2012).
Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου: Δημοσιεύσεις και προσφορά
Συμμετείχε στην έρευνα της Κάτω Μάνης υπό τον καθηγητή Νικόλαο Β. Δρανδάκη (1915-2004) και με συναδέλφους της από το ΕΚΠΑ, δημοσιεύοντας τα πορίσματά της (1993). Έγραψε τα L’arte dei pittori greci a Venezia nel Cinquecento, (Μιλάνο 1999) και, με τον Διομήδη Μυριανθέα, Οι ναοί της Παναγίας Ποδύθου και της Θεοτόκου (ή του Αρχαγγέλου) στη Γαλάτα (Λευκωσία 2005). Έχει επίσης αρθρογραφήσει στα σημαντικότερα ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά της ειδικότητάς της, ενώ κείμενά της περιλαμβάνονται σε πρακτικά συνεδρίων και σε τιμητικούς τόμους. Μείζονος σημασίας στάθηκε η ανακάλυψη και η γνωστοποίηση από εκείνην το 1975 ανέκδοτων τεκμηρίων για τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και την πορεία του από τον Χάνδακα (Ηράκλειο Κρήτης) στη Βενετία. Παρακολουθούσε συστηματικά την πνευματική ζωή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η Μαρία Κωνσταντουδάκη-Κιτρομηλίδου ήταν άνθρωπος χαρούμενος, γεμάτη θέληση για ζωή, με αγάπη για τη μουσική, για το τραγούδι και για τον χορό, ευγενής και αυστηρή πρώτα με τον εαυτό της και μετά με τους άλλους. Υπήρξε σύζυγος του σπουδαίου πολιτικού επιστήμονα, ιστορικού, ομότιμου καθηγητή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ και ακαδημαϊκού Πασχάλη Μ. Κιτρομηλίδη (γ. 1949), με τον οποίον είχε αποκτήσει και έναν εξαιρετικό γιο.
Η εξόδιος ακολουθία της θα ψαλεί το Σάββατο, στις 12.00’, στο Α΄ Κοιμητήριο Αθηνών.