Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου – Αντώνης Παντελής
24/11/2020
Γράφει ο Σπυρίδων Φλογαΐτης* –
Με χαρά παρουσιάζω την 5η έκδοση (εκδόσεις Λιβάνη) του καθιερωμένου πλέον βιβλίου συνταγματικού δικαίου του καθηγητή στη Νομική Σχολή των Αθηνών Αντώνη Παντελή. Την έκδοση αυτή επέβαλαν οι πολλές αλλαγές στη νομοθεσία όπως οι νέοι Ποινικοί Κώδικες, το Επιτελικό κράτος και ο πρόσφατος νόμος για τις δημόσιες συναθροίσεις.
Προπάντων επέβαλε την έκδοση η αναθεώρηση του Συντάγματος που έγινε πέρυσι και εισήγαγε την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από μία μόνο Βουλή, δηλαδή κατήργησε την υποχρεωτική διάλυση της Βουλής όταν δεν συγκεντρώνεται αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτων στους 300, που αποτελούν τη Βουλή.
Σημειώνω εδώ ότι ο καθηγητής Αντώνης Παντελής ήταν ο μόνος, πριν 40 χρόνια, που υποστήριζε ότι οι αποκληθείσες τότε “υπερεξουσίες” του Προέδρου ήταν απλά ένας μύθος. Η πραγματικότητα και η πάροδος του χρόνου επαλήθευσαν τις απόψεις του, που ήταν αυστηρά και μόνο επιστημονικές.
Η 5η έκδοση έδωσε στον συγγραφέα την ευκαιρία να εμπλουτίσει το κείμενο διότι παρακολουθεί τις εξελίξεις. Π.χ., δεν διστάζει να διαπιστώσει στοιχεία δημοκρατικού καισαρισμού στο σημερινό μας πολίτευμα και πείθει. Επίσης, παραθέτει μια φράση του Dicey, του διάσημου Άγγλου διανοητή του δημοσίου δικαίου: «το βελγικό Σύνταγμα του 1831 κατά προσέγγιση αποδίδει γραπτώς το άγραφο αγγλικό Σύνταγμα». Ας μην ξεχνάμε ότι τα δικά μας Συντάγματα του 19ου αιώνα είναι περίπου μεταφράσεις του βελγικού.
Ας θυμίσω τα μεγάλα χαρακτηριστικά του βιβλίου. Είναι το μόνο υπό το ισχύον Σύνταγμα που περιλαμβάνει και τα 4 μέρη του κλάδου, δηλαδή το θεωρητικό, το ιστορικό, το οργανωτικό και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Δεν έχει καμία υποσημείωση και χωρίζει το κείμενο σε μεγάλα και μικρά στοιχεία. Μπορεί κανείς να διαβάσει μόνο τα μεγάλα αν δεν θέλει να ξεκουραστεί ή θέλει να προετοιμαστεί στις παραμονές εξετάσεων. Τα μικρά γράμματα αποτελούν περίπου το μισό βιβλίο! Επίσης,το εγχειρίδιο έχει πολλά γραφήματα, που επιτρέπουν εύκολα την κατανόηση σύνθετων εννοιών και μακρών διαδικασιών
Ο συγγραφέας πιστεύει στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, γνωρίζει καλά τα πολιτεύματα των δημοκρατικών κρατών και έχει απαράμιλλη γνώση της συνταγματικής ιστορίας, ώστε μπορεί να δίνει κάθε φορά το κατάλληλο παράδειγμα. Με τον πιο ευχάριστο τρόπο, μυεί τον αναγνώστη σε έναν νέο κόσμο.
*Ο Σπυρίδων Ι. Φλογαΐτης είναι ομότιμος καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
