Ένα εγχειρίδιο για τη μεταπολίτευση από τους Συρίγο-Χατζηβασιλείου

Στη βιβλιοπαρουσίαση σημειώθηκε το αδιαχώρητο στα Public Συντάγματος και σε αυτό συνέβαλε και η παρουσία εξαιρετικών ομιλητών, με γνώση για τη μεταπολίτευση, όπως του προέδρου της Βουλής Κων. Τασούλα, του συνταγματολόγου καθηγητή ιστορίας Νίκου Αλιβιζάτου, του διευθυντή της “Καθημερινής” Αλέξη Παπαχελά που ασχολήθηκε ενδελεχώς με αυτή την περίοδο στο βιβλίο του “Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974”.

Η προσέγγισή τους με αναφορά και σε νέα στοιχεία από τα αρχεία της ΚΥΠ, σε προσωπικές εξομολογήσεις, σε αποκαλύψεις από διαλόγους με τους Κωνσταντίνο Καραμανλή, Κωνσταντίνο Τσάτσο, Παναγιώτη Λαμπρία, με αναφορές στο ρόλο του Ιωαννίδη και του Παπαδόπουλου, αλλά και με ειδική μνεία στη στάση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου όσον αφορά τα λάθη και τα σωστά στο Κυπριακό, οι ομιλητές έδωσαν πλείστα ερεθίσματα για προβληματισμό επικροτώντας την προσπάθεια των δύο πανεπιστημιακών συγγραφέων να αναδείξουν εκείνη την περίοδο με τον εύληπτο τρόπο των ερωταπαντήσεων μέσα από οκτώ κεφάλαια.

Και ποιοι δεν ήταν στην αίθουσα, πολιτικοί, υπουργοί πρώην και νυν, μητροπολίτες, επίτιμοι αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και ΓΕΣ, πανεπιστημιακοί, φοιτητές, ένα βιβλιοφάγο κοινό που απολάμβανε τις αντιπαραθέσεις, τις αποκαλύψεις ιστορικών γεγονότων σχετικά με την δικτατορία και τη ρητή θέση ότι οι ένοπλες δυνάμεις δεν νομιμοποιούνται επ’ ουδενί να αναμειχθούν στην πολιτική ζωή του τόπου κάτι που εντέχνως απέφυγαν να υποστηρίξουν οι τότε Πρωθυπουργοί Κανελλόπουλος, Κουτσόπουλος, Γεωργακόπουλος, Παρασκευόπουλος.

Ερωταπαντήσεις για τη μεταπολίτευση

Ένα άλλο πολιτικό πλαίσιο εκείνη την εύθραυστη περίοδο με τον Εθνάρχη Κωνσταντίνο Καραμανλή, μόλις είχε έρθει από την Γαλλία να προσπαθεί να κατευνάσει τα πάθη, να νομιμοποιήσει κόμματα, να καταρτίσει νέο Σύνταγμα, να αναδιαρθρώσει την παιδεία, να εξυγιάνει τις Ένοπλες δυνάμεις, τη Δικαιοσύνη με ρυθμούς έντονους, “ασθματικούς” για όσους τον ζούσαν και ιδίως για τους συνεργάτες του. Στόχος η πλήρης αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Όπως αποκάλυψε ο κ. Αλιβιζάτος, σε περίπατο που έκανε στη Βούλα με την σύζυγό του είχε δει τον Καραμανλή να επιβιβάζεται σε ταχύπλοο, για να πληροφορηθεί στη συνέχεια ότι για λόγους ασφαλείας έμενε σε πολεμικό πλοίο.

Το βιβλίο-πολύτιμο εγχειρίδιο έρχεται να φωτίσει αυτή την περίοδο. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν σε κρίσιμες στιγμές που η δικτατορία έπαιρνε “ανάσες”, στο ρόλο του Ιωαννίδη, στον Αττίλα στην κατοχή του 40% της Κύπρου, στην παρεξηγημένη η στάση του Μακαρίου, στον Ευάγγελο Αβέρωφ, στα λάθη αντιμετώπισης των Τουρκοκύπριων κ.α.

Το βιβλίο έχει 8 ενότητες με 50 ερωταπαντήσεις που καλύπτουν το ιστορικό πλαίσιο της μεταπολίτευσης.

• Πώς φτάσαμε στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο;
• Πώς κατέρρευσε η δικτατορία;
• Τι δυνατότητες είχε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την τουρκική εισβολή;
• Ποιοι ήταν οι κίνδυνοι των πρώτων ημερών;
• Ποιοι ήταν οι στόχοι του Καραμανλή και του επιτελείου του;
• Πώς αποκαταστάθηκε ο πολιτικός έλεγχος στον στρατό και στους κρατικούς μηχανισμούς;
• Πώς αντιμετωπίστηκε η «κρίση των θεσμών» της περιόδου 1915-1974; Τι έγινε με τον θεσμό της βασιλείας; Τι προβλήματα δημιουργήθηκαν με την Τουρκία την περίοδο 1974-75;
• Πώς η αποκατάσταση της δημοκρατίας έγινε με τόσο ραγδαίους ρυθμούς σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα;
• Ποιοι ήταν οι στόχοι του Συντάγματος του 1975;  Τι έγινε με την τιμωρία των χουντικών;
• Τι σηματοδοτεί η Μεταπολίτευση του 1974-75 για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία;

Το ιστορικό πλαίσιο

Όπως λέχθηκε το κρίσιμο ζήτημα τότε ήταν να μην καταληφθεί όχι η Τηλεόραση, ή το ραδιομέγαρο, αλλά το Εθνικό Τυπογραφείο για να μπορούν να δημοσιευτούν στα ΦΕΚ οι επιβαλλόμενες αποστρατείες. Το Φεβρουάριο του 1975, γίνεται η αποκάλυψη των “σταγονιδίων” των πραξικοπηματιών με την σύλληψη των 35 που είχαν ισχυρότατα ερείσματα στον στρατό.

Η διαπίστωση είναι ότι η δικτατορία στην Ελλάδα είναι σύντομη σε σχέση με την διάρκεια άλλων τέτοιων καθεστώτων στην Ευρώπη. Σημειωτέον ότι, στις ΗΠΑ εκείνη την εποχή, υπάρχει κενό εξουσίας λόγω του σκανδάλου Watergate, και την εξουσία ασκεί ο Χενρι Κίσινγκερ .

Οι ομιλητές που είχαν κάνει και οι ίδιοι εμβριθή έρευνα, φώτισαν εύστοχα με τις τοποθετήσεις τους αυτή την περίοδο της μεταπολίτευσης συστήνοντας το βιβλίο στη νέα γενιά και σε όσους θέλουν να γνωρίζουν πιο κατασταλαγμένα τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.

Όπως αποκάλυψε ο κ. Συρίγος μετά το 6ο βιβλίο του, ετοιμάζεται σε κοινή συνεργασία με τον Ευάνθη Χατζηβασιλείου μια πιο εξειδικευμένη προσέγγιση στο Κυπριακό, που στόχος είναι να εκδοθεί την επόμενη χρονιά. Τέλος, οι συγγραφείς εξέφρασαν ευχαριστίες σε συνεργάτες τους, στον εκδοτικό οίκο αλλά και στις οικογένειές τους που κατανοούν την απαιτητική ενασχόληση τους με την έρευνα και την συγγραφή.