Έναν χρόνο χωρίς τον δικό μας Θάνο

Γράφουν οι Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Νίκος Φωτόπουλος –

Πέρασε ένας ολόκληρος χρόνος χωρίς τον Θάνο Μικρούτσικο και όμως όλα μοιάζουν, σαν να μην λείπει τίποτα από την αιωνιότητα του έργου που μάς άφησε ο μεγάλος δημιουργός. Κι αυτό γιατί οι μουσικές, τα τραγούδια, τα λόγια, τα κείμενα και οι δυνατές μνήμες που μάς χάρισε συνεχίζουν να κοσμούν ένα πελώριο σύμπαν που θα περάσουν πολλές δεκαετίες για να ταξινομηθεί, να ερμηνευθεί και να κατανοηθεί πλήρως.

Το έχουμε γράψει ξανά: στο μέλλοντα χρόνο θα έχουμε πολλά ακόμα να συζητάμε και να ανακαλύπτουμε από το εύρος και το βάθος ενός πηγαίου ταλέντου που σμιλεύτηκε με σπουδή και γνώση πάνω στην περιπέτεια της τέχνης και της δημιουργίας. Η περίπτωση άλλωστε του Θάνου Μικρούτσικου ενσαρκώνει τη μέθεξη του αισθητικού με το πολιτικό στοιχείο, καταδεικνύοντας την αξία του καλλιτεχνικού εγχειρήματος στη διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής μας συνείδησης.

Κι αυτό, αφού χωρίς την τέχνη και την κοινωνική σκέψη ο άνθρωπος θα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στη δίνη της βαρβαρότητας που διαρκώς παραμονεύει. Αν αναλογιστούμε σήμερα την αλλοτρίωση, την τελμάτωση και τον ψυχαναγκασμό των αλλόκοτων εποχών που ζούμε, το καλλιτεχνικό έργο του Μικρούτσικου, περισσότερο από ποτέ, παραμένει ρηξικέλευθο και «ανοικτό» συγκροτώντας ένα επίκαιρο για την εποχή μας παράδειγμα έμπνευσης, δυναμισμού, ρεαλισμού και ουτοπίας.

Πέρα από τη μακρά θητεία του Θάνου στην τέχνη, στους κοινωνικούς αγώνες και στην υπόθεση της Αριστεράς, από το 2015 και μετά, αρχίζει να μορφοποιείται και μια σχετικά λιγότερο προβεβλημένη πτυχή της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του. Η αρχή έγινε με την αποδοχή του να διδάξει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας μετά από σχετική πρόσκλησή μας.

Δεν ήταν εύκολο να τον πείσουμε. Χρειάστηκε να συνομιλήσουμε αρκετές φορές μαζί του και σε πολύωρες, στην κυριολεξία, συζητήσεις να αναστοχαστούμε πάνω στον ρόλο του δασκάλου σε ένα τέτοιο πρωτοπόρο μεταπτυχιακό πρόγραμμα, όπου συνήθως οι φοιτητές, ηλικιακά ωριμότεροι των συνηθισμένων, δεν προσέρχονται για τη μοριοδότηση και τη συνακόλουθη πρόσληψή τους σε θέσεις του δημοσίου τομέα που εξασφαλίζει δυνητικά ένας μεταπτυχιακός τίτλος, αλλά θητεύουν σε ένα Πρόγραμμα όπου η διαδικασία της μάθησης διαμορφώνει στάσεις ζωής και είναι υπερκείμενη των σκοπών και των στόχων που αναζητούν επιμόνως και εργαλειακά τα μετρήσιμα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα.

Η αύρα του

Η αύρα του, ο λόγος του, οι καλώς εννοούμενες εμμονές του και η αγάπη του για τους νεότερους ανθρώπους μάς χάρισαν μοναδικές στιγμές. Περιττό να αναφέρουμε ότι αγαπήθηκε μοναδικά, αυτή τη φορά όχι αποκλειστικά για τη μουσική και τις απόψεις του, αλλά γιατί σαν δάσκαλος επιχείρησε να ερμηνεύσει διαλογικά και να αναλύσει την ποιητική του, την ποιητική του μέγιστου δηλαδή.

Η γνωριμία μας στέριωνε και οι κουβέντες μας, τηλεφωνικές και διά ζώσης πάντοτε όμως χωρίς τη φειδώ του χρόνου, πλήθαιναν και είναι φανερό ότι τον απασχολούσαν πλέον διαφορετικά. Συνεννοηθήκαμε τον επόμενο χρόνο να επιχειρήσει τη δική του διδακτική προσέγγιση, πιο συγκεκριμένων θεμάτων που αφορούσαν την τέχνη, τον πολιτισμό και τη Δημιουργική Γραφή.

Και είναι με τις δικές του ευλογίες, ευτυχισμένη η στιγμή, που πολλές από αυτές μεταφέρθηκαν σε ένα βιβλίο, απαρχή μιας πιο στέρεης και συστηματικής συνεργασίας, που συγγράψαμε οι τρεις μας. Στολίδι το σύγγραμμα αυτό στη δική μας δημιουργική πορεία και συνάμα συνείδηση για τον τρόπο αντιμετώπισης των ακαδημαϊκών μας καθηκόντων. Μεγάλη χαρά για τον ίδιο, όπως δήλωνε, η συν-συγγραφή του.

Τον Θάνο Μικρούτσικο τον τιμήσαμε στο 3ο Διεθνές Συνέδριο Δημιουργικής Γραφής τον Οκτώβριο του 2017 στην Κέρκυρα, ενώ είχε αρχίσει ήδη η μάχη της ελπίδας με τη γνώση του πεπερασμένου. Τίποτε όμως δεν πρόκειται να ματαιώσει και να ακυρώσει την προσφορά του στην ανθρώπινη ύπαρξη και ουσία μέσα από το φως της δική του δημιουργίας.

Όσοι ευτυχήσαμε να ζήσουμε έστω και λίγες στιγμές μαζί του, πήραμε ένα σπουδαίο μάθημα ζωής για τον ρόλο του καλλιτέχνη στο κοινωνικό γίγνεσθαι, για την αυτονομία του καλλιτεχνικού έργου, για το χρέος των πνευματικών ανθρώπων απέναντι στην κοινωνική εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία, για τον ρόλο της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας στο ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και τόσα άλλα που δεν ιστορούνται. Γιατί ο Θάνος ήξερε πράγματι να… χορεύει πάνω στο φτερό του καρχαρία!