Εξαμίλι Βορείου Ηπείρου: Από τόπος εξορίας τουριστικός προορισμός στην Αλβανία!

Υπήρχε κι ένας στρατώνας με σκληρούς κανόνες λειτουργίας για να ελέγχουν τους απείθαρχους, όσους τολμούσαν να φύγουν από την έγκλειστη Αλβανία, κολυμπώντας τα έξι μίλια προς την Κέρκυρα, βάζοντας την ζωή τους σε κίνδυνο. Ήταν ένα κολεκτιβιστικό χωριό, για την επικεντρωμένη ελεγχόμενη οικονομία, ένας τόπος εξορίας με ανθρώπους που κουβαλούσαν τραύματα ετών, που δεκαετίες μετά μεταβλήθηκε σε μια λουτρόπολη υψηλών προδιαγραφών, με πολυτελείς ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις συγκεντρώνοντας την μερίδα του λέοντος των ξένων επισκεπτών. Έτσι, οι κληρονόμοι των γενεών, που δεινοπάθησαν επί Χότζα στο Εξαμίλι, σήμερα είναι πάμπλουτοι, με μεγάλα πανάκριβα οικόπεδα, με ξενοδοχειακά συγκροτήματα αφού η αξία γης είναι εξόχως πολύτιμη!

Όπως θα πει ο φιλόλογος και ξεναγός Σωτήρης Κέντρος θυμίζοντας άγριες ιστορίες από το χθες, η ηλεκτροδότηση στην Αλβανία έγινε μεταξύ 1961-69. Μέχρι τότε το Εξαμίλι δεν είχε ρεύμα με ό,τι σημαίνει αυτό. Βλέποντας απέναντι στην Κέρκυρα να φεγγοβολούν τα χωριά, εκεί να έχουν ρεύμα κι εδώ να είναι με τις γκαζόλαμπες, το γραφείο προπαγάνδας του Κόμματος έδωσε την καθησυχαστική απάντηση: “Έχουν ρεύμα γιατί εκεί βάζουν τους εργάτες να δουλεύουν ασταμάτητα και το βράδυ… “. Οπότε οι Αλβανοί που δεν είχαν, δεν διαμαρτυρόταν γιατί απολάμβαναν τον βραδινό τους ύπνο…

Το Ksamil-Eξαμίλι έχει την εκβολή του μοναδικού ποταμού που διαπερνά απ’ όλα τα χωριά της ελληνικής μειονότητας του Δήμου Φοινικέων κι εκβάλλει στο Ιόνιο πέλαγος ενώ όλα τα άλλα ποτάμια της Αλβανίας εκβάλλουν στην Αδριατική. Η πεδιάδα του Πάλη, συνέχεια της κοιλάδας του Βούρκου, ενδείκνυται για πολλές καλλιέργειες, ροδάκινου, εσπεριδοειδών, έχει αμπελώνες, ελαιώνες, φυτείες λαχανικών και στα νερένια σημεία της αναπτύσσονται ιχθυοκαλλιέργειες με τα φημισμένα ντόπια μύδια.

Περνώντας από την ιστορική Μονή Αγίου Γεωργίου Δέματος, πληροφορούμαστε ότι σημαντικό μέρος της τεράστιας εκκλησιαστικής έκτασης με πανοραμική θέα στην θάλασσα, το Υπουργείο πολιτισμού της Αλβανίας σε συνεργασία με τοπικές δημοτικές αρχές, την οικειοποιήθηκε και την πρόσφερε ως “φιλέτο” σε στρατηγικό επενδυτή που ξεκίνησε ήδη την κατασκευή υπερσύγχρονης μονάδας μονοκατοικιών που αναπτύσσονται σε όλο το μήκος του εκκλησιαστικού χώρου, χωρίς να μπορούν να υπάρξουν αντιδράσεις παρά το ότι έγιναν νομικές ενέργειες για το …εδαφικό αυτό πραξικόπημα.

Το μοναστηριακό συγκρότημα που αποτελεί χώρο σημαντικού προσκυνήματος, βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, ενώ αρχαιολογικά ευρήματα στο συγκεκριμένο γεωγραφικό σημείο μαρτυρούν την ύπαρξη αρχαίου τείχους, πιθανά μέρος του αμυντικού συστήματος της αρχαίας πόλης του Βουθρωτού, που βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση. Αναφορές για τη μονή του Αγίου Γεωργίου συναντούμε σε ιστορικές πηγές, ήδη από τον 17ο αιώνα.

Η ελληνιστική πόλη του Βουθρωτού στο Εξαμίλι

Η οδική διαδρομή επιφυλάσσει πολύ όμορφες εικόνες στην παραλιακή ζώνη αφού ουσιαστικά το χωριό αναπτύσσεται σε μία στενή λωρίδα γης, ανάμεσα στο στενό της Κέρκυρας και στη λίμνη του Βουθρωτού σ ένα ειδυλλιακό τοπίο που έχει αξιοποιηθεί μελετημένα κι όχι άναρχα όπως συμβαίνει συνήθως.

Τα τελευταία χρόνια, το Εξαμίλι μαζί με την Χειμάρρα και την ελληνιστική πόλη του Βουθρωτού δέχονται το μεγαλύτερο κύμα των τουριστών στην Αλβανία που υπολογίζονται φέτος στα 15 εκατομμύρια αφίξεις από τα οποία πάνω από 800.000 είναι Έλληνες τουρίστες που την προτιμούν ως κοντινό προορισμό ο οποίος προσφέρει σε προσιτές τιμές τα πάντα.

Διαμονή, διασκέδαση, φαγητό, εξορμήσεις, ημερήσιες εκδρομές με σκάφη, επίσκεψη σε μοναδικές παραλίες, με την βλάστηση να φτάνει στο κύμα, την δυνατότητα θαλάσσιων σπορ, γαστρονομικές απολαύσεις για όλα τα γούστα, αλλά και γρήγορο φαγητό όλων των γνωστών αλυσίδων, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα που έχουν όλους τους αυτοματισμούς σε σκίαση δροσιά κλπ, με ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις που μπορεί να τις προσεγγίσει μια μέση οικογένεια, με νυκτερινή ζωή, πάρτυ live, ή με dj, αλλά και παρουσία Ελλήνων και ξένων τραγουδιστών που κάνουν το πέρασμά τους.

Οι αφίσες του Αργυρού είναι αναρτημένες στα κεντρικότερα σημεία. Τα ελληνικά μιλιούνται στους περισσότερους χώρους, κι όχι απαραίτητα από ομογενείς. Είναι η γλώσσα μαζί με τα αγγλικά που επιλέγουν για το καλωσόρισμα και την επικοινωνία με τον επισκέπτη, οπότε αισθάνεσαι την φιλικότητα και την ευγένεια της προσέγγισης. Διόλου τυχαία ονομάζεται το Εξαμίλι “Paradise beach” της χώρας, που ξεχωρίζει για τη λευκή άμμο, τα τιρκουάζ νερά του και τα τέσσερα μικρά, ακατοίκητα νησιά που είναι προσβάσιμα μόνο με βάρκα.

Η Αλβανία των εκπλήξεων για όσους έχουν μείνει στα στερεότυπα των πληροφοριών που είχαν για την γειτονική χώρα τα προηγούμενα χρόνια. Τα άλματα που πέτυχε σημαντικά. Η συνολική εικόνα ενισχύεται από έργα υποδομής, οδικά, όπως και την μαζική κατασκευή τουριστικών μπλογκ σε ασύλληπτα μεγέθη, το νέο διεθνές αεροδρόμιο στον Μεσογειακό νότο και σημαντικές επενδύσεις σε ό,τι διευκολύνει τη νέα πραγματικότητα, δηλαδή την ελκυστικότητα της χώρας στους τουρίστες. Κι εδώ εξηγούν ότι υπάρχει ζήτηση εργαζομένων νέων που καλύπτονται με συμβάσεις Ασιατών κυρίως και λιγότερο Αφρικανών. Το μόνο ακριβότερο από την Ελλάδα είναι το πετρέλαιο, η βενζίνη και το αέριο για τα οχήματα, χωρίς να μας το αιτιολογούν.

Αν και Σεπτέμβρης η τουριστική κίνηση είναι αμείωτη, τα beach bar γεμάτα από τουρίστες, η αγορά σε διαρκή κίνηση, τα καταστήματα δεν κλείνουν όλη μέρα, ούτε τα Σαββατοκύριακα.

Βουθρωτό, από τα ελληνιστικά μέχρι τα οθωμανικά χρόνια

Η ημερήσια εκδρομή στον άριστα συντηρημένο αρχαιολογικό χώρο του Βουθρωτού, πολύ κοντά στο Εξαμίλι, είναι απαραίτητη. Τα γκρουπ μπαίνουν με πρόγραμμα, ανά τρίωρο, όσο διαρκεί η ξενάγηση σ’ ένα σκιερό πνεύμονα πρασίνου με τεράστιους ευκαλύπτους, με ελαιόδενδρα που φύτευαν οι εκάστοτε ηγέτες ή οι υψηλοί επισκέπτες, με βλάστηση που κάνει την περιήγηση στα μνημεία της ελληνιστικής πόλης, απολαυστική.

Πληροφορούμαστε ότι η περιοχή έχει τον δικό της Άγιο, τον Άγιο Θερινό εκ Βουθρωτού, ο οποίος ήταν Χριστιανός, η μνήμη του οποίου εορτάζεται στην Αλβανία στις 23 Απριλίου. Ο Άγιος Θερινός σφαγιάστηκε κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα, αιώνας ο οποίος χαρακτηρίστηκε από τους αντιχριστιανικούς διωγμούς, πιθανώς κατά την περίοδο βασιλείας του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δέκιου (βασίλευσε μεταξύ 249-251).

Το Βουθρωτό κατοικημένο από τα προϊστορικά χρόνια, υπήρξε έδρα Ελληνικής πόλης, ρωμαϊκή αποικία και έδρα χριστιανικής Επισκοπής. Μετά από μια περίοδο υπό βυζαντινή διοίκηση και σύντομη κατοχή από τους Βενετούς, η πόλη εγκαταλείφθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα λόγω του χαμηλού και υγρού εδάφους.

Σήμερα ως αυθεντικό αμάλγαμα μνημείων που μας ανατρέχουν σε διαφορετικές εποχές της ακμής του, από τους ναούς της Ελληνιστικής περιόδου του 4 π.Χ. αιώνα, μέχρι τα Οθωμανικά οχυρωματικά έργα του 19ου αιώνα, το κάστρο της Ακρόπολης, την πύλη των λεόντων, το Υδραγωγείο, τα λουτρά, το Νυμφαίο, το Ασκληπιείο, τις κατοικίες, το σωζόμενο αρχαίο θέατρο που φιλοξενούσε στην ακμή του 5.000 θεατές, το Βαπτιστήριο, την τετράκλιτη Βασιλική κι άλλα στοιχεία της ιστορίας του γίνονται αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού.

Η επίσκεψη αναζωογονητική και μορφωτική για το ιστορικό παρελθόν. Όλος ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, ενώ ο υγροβιότοπος και το εθνικό πάρκο προστατεύονται από την σύμβαση Ραμσάρ. Τα επίσημα στοιχεία αναφέρουν ότι η λίμνη στο Βουθρωτό και το κανάλι Βιβάρι φιλοξενούν το 17% της πανίδας και της χλωρίδας της Αλβανίας. Είναι εντυπωσιακό ότι, μπαίνοντας, υπάρχουν δωρεάν ενημερωτικά φυλλάδια στα ελληνικά, ιταλικά, γερμανικά, πολωνικά, ρωσικά, αγγλικά, γαλλικά ίσως και σε άλλες γλώσσες που διευκολύνουν την διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος για να δει όλα τα ιστορικά μνημεία της κάθε περιόδου κι εγκατάστασης.

Το μεγαλύτερο αρχαίο, ρωμαϊκό αμφιθέατρο της Αλβανίας πληροφορούμαστε ότι είναι στο βορρά του Δυρραχίου και χωρούσε 20.000 θεατές αλλά είναι λεηλατημένο γιατί τα εδώλια κι άλλα στοιχεία του οι μεταγενέστεροι τα χρησιμοποίησαν στην κατασκευή δρόμων, κτιρίων κλπ. Η επιστροφή στο Εξαμίλι με το υπέροχο ηλιοβασίλεμα, την ποιότητα των καλοκαιρινών απολαύσεων, δικαιώνει όσους επέλεξαν διακοπές χαλάρωσης και δράσης στη νότια Αλβανία, μια και τα συνδυάζει όλα!