H διέγερση του υπερβατικού – “Σχέδιο Βωλάξ, προς αναζήτηση εδάφους”

Μέσα στα βράχια, στους γρανιτικούς σχηματισμούς πίσω από το χωριό Βωλάξ της Τήνου, κάποιες/οι/ επιχείρησαν, με μια στοιχειώδη καθοδήγηση, να ξανα-ανακαλύψουν την παρθένα φύση ή μάλλον καλύτερα, να έρθουν σε ουσιαστική επαφή μαζί της, σωματικά αρχικά, ψυχικά στη συνέχεια.

Το τοπίο καθηλωτικό, απόκοσμο και ταυτόχρονα τόσο γήινο, απέπνεε όχι μόνο το ρίσκο του αγνώστου, αλλά και την απειλή μιας ανισορροπίας, καθώς η θέαση και η επαφή με τους όγκους των βράχων να επικρέμονται πάνω από τους δρώντες ανθρώπους παρέπεμπε ευθέως σε κάτι πρωτόγονο. Εκεί, το μέγεθος του σύγχρονου ανθρώπου της βιομηχανικής κοινωνίας ελαχιστοποιείται σε ύψος, ενώ ταυτόχρονα απλώνεται… στο έδαφος.

Σε αυτό το περιβάλλον υλοποιήθηκε 17 – 27 Οκτωβρίου το πειραματικό “Σχέδιο Βωλάξ: Προς Αναζήτηση Εδάφους” από την Άννα Τζάκου και την ομάδα Geopoetics (τρεις καλλιτέχνιδες του θεάτρου και του χορού, δύο εικαστικοί και μια κινηματογραφίστρια). Ένα project που αναπτύσσεται αποκλειστικά σε εξωτερικούς χώρους και εστιάζει γύρω από τη διαδικασία του κάθε performer-ερμηνευτή «ως μια επιστροφή σε μια θεμελιακή κατάσταση του “είμαι”»… «Με όχημα την τοποειδική (site-specific) παραστατική πρακτική, για δέκα μέρες η ομάδα εξερευνά τον χώρο και το χρόνο τόσο σαν σωματικό βίωμα όσο και σαν καθημερινή δραστηριότητα για να τον αναδείξει ως εμπειρία μιας βαθιάς ατομικής και συλλογικής μυθικής εικόνας».

Το έδαφος ως αγωγός εσωτερικών μεταλλαγών

Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την προτελευταία συνεδρία της Geopoetics στο περιβάλλον που αναφέραμε εισαγωγικά. Φάνηκε αρχικά σαν ένα παιγνίδι-άσκηση για ψαγμένους ενήλικες, καθώς το δράμα προέβλεπε μια αρχική εξερεύνηση του τόπου από τον κάθε performer-ερμηνευτή και μετά μια σύμπραξη όλων, μέσω των ερεθισμάτων-εμπειριών που προσέλαβαν.

Κάπως έτσι, ο παρατηρητής των δρώμενων αντιλαμβάνεται πως οι ερευνητές αφήνονται να απορροφηθούν από το τοπίο, που με τη σειρά του ανταποδίδει μια σταδιακή απελευθέρωση του σώματος, το οποίο σαν υπνωτισμένο επιχειρεί να ταυτιστεί με αυτό.

Ο αέρας φυσούμε δυνατά και ψυχρά καθαρίζοντας το μυαλό κι αυτές κρύβονταν στις σχισμές των βράχων. Μετά ανέβαιναν πάνω τους με τα χέρια και τις παλάμες ανοιχτές, λες και θέλαν να κοντράρουν τον άνεμο ή ίσως, να τις πάρει αυτός. Τα αντιανεμικά φούσκωναν από τον αέρα και χτυπούσαν σαν ξάρτια… Ένα ιδιότυπο κολύμπι στον αέρα, σα να προσπαθούσαν να τους παρασύρει στο άπειρο… Έκπληξη-έκκληση-παράκληση-έκλειψη…

Μία performer ανέβηκε σε ένα πέτρινο μύλο μισογκρεμισμένο, κρεμάστηκε από αυτόν, χάιδευε τις πέτρες του… Κινήσεις τάι τσι, σαν ενεργειακοί συλλέκτες, χορευτικές ασκήσεις σωματικής ισορροπίας και ταυτόχρονα ψυχικής… Αγκάλιαζαν και χούφτωναν τους βράχους, με ερωτική ορμή και άλλοτε με τρυφερότητα, χύνονταν πάνω στην στρογγυλή τους επιφάνεια σαν παχύρευστο υγρό και τσουλούσαν μέχρι το έδαφος, στα σκίνα. Παρέκταση –προέκταση – επέκταση…

Και μετά μια υπόκλιση στη φύση, μία πιρουέτα ευχαριστίας για το άνοιγμα στην καλοσύνη της ύπαρξης. Ήταν πράξεις που διέγειραν το υπερβατικό.

Ποιοι είναι οι συντελεστές

Η σύλληψη, έρευνα, δραματουργία και καθοδήγηση εργαστηρίου έγινε από Άννα Τζάκου. Η παραγωγή ήταν της Πλατφόρμας Πολιτισμού Art Form, με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, υπό την αιγίδα της Κοινωφελούς Επιχείρησης Υπηρεσιών Δήμου Τήνου.

Performers: Δέσποινα Χατζηπαυλίδου, Άννα Απέργη, Άννα Τζάκου
Κοινοτική έρευνα/ εικαστικοί: Rosana Sánchez & Άρης Σπέντσας / rosanayaris
Καταγραφή έρευνας: Χριστίνα Φοίβη
Δημόσιες σχέσεις, χορηγίες: Μαριάννα Κρητικού
Βοηθός παραγωγής: Δέσποινα Δαρζέντα
Διεύθυνση παραγωγής: Γιώργος Κατσώνης

Η Άννα Τζάκου είναι περφόρμερ, σκηνοθέτης και practice-based ερευνήτρια. Σπούδασε θέατρο και υποκριτική στη Θεσσαλονίκη. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη performance στην Αμερική με υποτροφία Fulbright και πήρε το διδακτορικό της (PAR: practice as research) στο Exeter (Ηνωμένο Βασίλειο) με υποτροφία ιδρύματος Ωνάση. Τίτλος διατριβής: Geopoetics: A Mindfulness (Sati) Site-Specific Performance Practice. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε διεθνείς συλλογικούς τόμους και επιστημονικά περιοδικά. Έχει διδάξει μαθήματα υποκριτικής, σκηνοθεσίας, επιτέλεσης και τοποειδικής performance σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα (Ναύπλιο, Exeter, Fontys, DAI). Έχει εργαστεί σε παραγωγές του Φεστιβάλ Αθηνών, της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, της Athens Biennale και του Αρχείου Καβάφη.

Το 2012 συστήνει την ομάδα Geopoetics, μια καλλιτεχνική κολεκτίβα που αντλεί κάθε φορά τα μέλη της από διαφορετικά πεδία όπως θέατρο, χορός, μουσική, performance, αρχιτεκτονική και ποίηση. Στόχος της είναι η εξερεύνηση του τόπου και του τοπίου ως συλλογικό βίωμα και μυθικό αφήγημα του παρόντος. Με την ομάδα έχει δημιουργήσει site-specific οικιστικά εργαστήρια και περιπατητικές παραστάσεις στα τοπία της Αίγινας, της Νισύρου, της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Σύρου, των Πρεσπών, του Aκάμα (Κύπρος), του Dorset (UK) κ.α. Τελευταία δουλειά της ομάδας υπήρξε η συμμετοχική δράση Ρέα Φραντζή [έξοδος] σχεδιασμένη για έναν θεατή στη Νεάπολη Εξαρχείων.

Περισσότερα για την Άννα Τζάκου και την ομάδα Geopoetics μπορείτε να βρείτε στο https://annatzakou-geopoetics.com/ και https://www.facebook.com/geopoetics