“Heretic”: Ο Χιου Γκραντ σε μία έξυπνη ταινία τρόμου

Κριτική

Αν αναλογιστούμε προσεκτικά, θα συνειδητοποιήσουμε πως δεν υπάρχει σύγκρουση σε οποιονδήποτε χρόνο, από διαφωνία μέχρι πόλεμο, στην οποία δεν υπάρχει έστω και επιφανειακά μια θρησκευτική σύνδεση. Και το θέμα δεν είναι τόσο η συζήτηση για την πίστη αλλά η ανάγκη για εκείνους που πιστεύουν να πείσουν τους άλλους για τη δική τους άποψη, όπου ένας μόνο έχει δίκιο και οι άλλοι επομένως άδικο. Τι θα γινόταν όμως αν δεν υπήρχε σωστό και λάθος αλλά απλώς διαφορετικές ερμηνείες της ίδιας “αλήθειας”; Αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον επιχείρημα είναι η αφετηρία του “Heretic” και είναι ικανό για πολλαπλές εξελίξεις.

Το “Heretic” δεν είναι μια ταινία που θα πρότεινα σε όσους θίγονται εύκολα γύρω από ζητήματα που αφορούν την πίστη τους, είτε πρόκειται για πιστούς είτε άθεους, και ως εκ τούτου θα βιαστούν να διαλέξουν πλευρά ανάμεσα στις δύο νεαρές προσηλυτίστριες και τον ‘διαβασμένο’ κύριο Ριντ, και πιθανότατα αξιολογώντας την αλήθεια γύρω από τους ισχυρισμούς τους, ξεχνώντας τι πραγματικά παρακολουθεί. Και αυτό που παρακολουθούμε εδώ δεν είναι μια θεολογική διαμάχη γύρω από την ύπαρξη μιας ανώτερης δύναμης, αλλά ένα παιχνίδι.

Και αυτό που κάνουμε στα παιχνίδια είναι να υποκρινόμαστε, να ακολουθούμε τακτικές και να λέμε ψέματα. Οι ηθοποιοί πρέπει να γνωρίζουν ποια είναι η αλήθεια γύρω από τον ρόλο τους για να μπορέσουν να τον ερμηνεύσουν, οι θεατές όχι και τόσο, υπό τον όρο ότι έχουμε ένα καλογραμμένο σενάριο. Και στο παιχνίδι αυτό, νικητής δεν είναι αυτός που θα πείσει τον άλλον για το δίκιο που ισχυρίζεται πως έχει, αλλά ποιος θα καταφέρει να βγει ζωντανός από αυτό το σπίτι.

Ο Scott Beck και ο Bryan Woods δεν είναι μόνο οι σκηνοθέτες αλλά και οι σεναριογράφοι της ταινίας και δεν είναι διατεθειμένοι να χάσουν χρόνο. Ξεκινούν άμεσα με τις δύο νεαρές ιεραπόστολους που περνούν τις μέρες τους πλησιάζοντας τυχαίους ανθρώπους και τις περισσότερες απλώς αγνοούνται σαν να μην υπήρχαν. Πρόκειται για άτομα που δεν ξέρουν καν με σιγουριά τι θέλουν για τον εαυτό τους και τι να περιμένουν από τους άλλους, ωστόσο επιμένουν. Στους αρχικούς διαλόγους τους δεν γίνεται λόγος για ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, αντίθετα ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους, τους στόχους τους και το μέλλον τους στην εκκλησία.

Αυτά τα στοιχεία που παίρνουμε από την εισαγωγή είναι σημαντικά γιατί επηρεάζουν την σκοπιά μας για τον πρώτο γύρο του παιχνιδιού που στήνουν ο Beck και ο Woods, ο οποίος ξεκινάει μόλις η αδελφή Μπαρνς (Sophie Thatcher) και η αδελφή Πάξτον (Chloe East) χτυπούν την πόρτα του κύριου Ριντ (Hugh Grant), τον οποίο θέλουν να πάρουν στην εκκλησία τους. Αν επρόκειτο για ένα ευρωπαϊκό ή ασιατικό ανθρωπιστικό δράμα, η τριάδα θα παρέμενε καθισμένη συζητώντας επ’ άπειρον, αρκούμενη σε αμφιβολίες χωρίς να ψάχνει για απαντήσεις. Οι Beck-Woods όμως ασχολούνται με τον κινηματογράφο, έχοντας γράψει τα σενάρια του “Ένα Ήσυχο Μέρος” και του “Μπαμπούλα”, και επενδύουν στην εξέλιξη των γεγονότων και στο παιχνίδι της έντασης που εδραιώνεται αποτελεσματικά μεταξύ των πρωταγωνιστών.

“Heretic”: Μια σπαζοκεφαλιά τρόμου

Από καρδιοκατακτητής μέχρι εγκληματίας, ο Hugh Grant έχει δείξει μια τάση να επανεφεύρει την εικόνα του και εδώ εμφανίζεται σαν ένας κορυφαίος χειραγωγός που δεν αποκαλύπτει για αρκετή ώρα ποιο είναι το κίνητρό του. Ξεκινά σχολαστικά με το να γκρεμίσει όλα όσα οι δύο ιεραπόστολοι νομίζουν ότι γνωρίζουν για τις θρησκείες (προσοχή: το ότι δεν ισχύουν όλα είναι άσχετο ως προς τον στόχο του χαρακτήρα), ως ικανός εκπρόσωπος της μετακοσμικής εποχής των δυτικών κοινωνιών. Οι παραδοσιακές θρησκευτικές πεποιθήσεις βρίσκονται σε παρακμή αλλά δεν έχουν εξαφανιστεί και ο φονταμενταλισμός στοιχειώνει ολοένα και περισσότερο.

Υπάρχει μια ευρεία επιλογή σε θρησκείες και υποκατάστατα, καθώς και πολλών άλλων τρόπων βίωσης της υπέρβασης, που δεν είναι εύκολο να προσανατολιστείς και να βρεις αυτό που σου ταιριάζει. Το “Heretic” διασκεδάζει με το να ανακινεί αυτές τις αναζητήσεις, με συνομιλίες που αφορούν προφυλακτικά XXL και θρησκευτικές πηγές, ενώ ταιριάζει η θέα μιας Monopoly σε έναν βωμό δίπλα στην Τορά, τη Βίβλο και το Κοράνι. Όταν η καπιταλιστική ποπ κουλτούρα συναντά πραγματείες για τις ιερές γραφές, τίθεται το ερώτημα: πίστη ή δυσπιστία; Δύο πόρτες, δύο επιλογές. Και οι δύο οδηγούν στο συμβολικό σκοτάδι. Και η συνέχεια επί της οθόνης…

Ανάμεσα στον τρόμο, το ψυχολογικό θρίλερ και τη μαύρη κωμωδία, το “Heretic” δεν κουράζεται ποτέ να καταφεύγει σε απανωτά απρόσμενα χτυπήματα που βρίσκουν πάντα τον στόχο τους. Το μόνο πρόβλημα που προκύπτει με το σενάριο είναι πως στο δεύτερο μισό η ταινία θυμίζει αόριστα τα ολοένα και πιο τρελά ‘παιχνίδια’ των “Saw” και όσο πιο πλούσιο γίνεται το σενάριο σε ανατροπές, τόσο πιο δύσκολο είναι να διακρίνει κανείς τα θέματά του. Η μηχανική λειτουργία του σεναρίου είναι πάνω από κάθε αισθητικό παιχνίδι μορφών, οπότε καθώς η κάμερα μένει στο ίδιο σημείο για πολύ ώρα στο δεύτερο σκηνικό της ταινίας, ξεμένει από ενδιαφέρουσες εικόνες άρα το μόνο που έχουμε σαν θεατές να κάνουμε είναι να παρακολουθήσουμε τους παίκτες.

Κάπου ενδιάμεσα στη θεματική του γαλλικού τρόμου “Μάρτυρες” και την γκουρμέ σάτιρα “Το Μενού”, το “Heretic” δημιουργεί μια παρόμοια πειραματική διάταξη. Από τη μια θέλει να μιλήσει για την ικανότητα των ανθρώπων να χειραγωγούνται και ταυτόχρονα αναζητά μια άμεση όσο και βίαιη εμπειρία υπέρβασης προς μια ανώτερη πραγματικότητα. Δεν έχει όμως σαν στόχο να δημιουργήσει μια αντίστοιχη συμπυκνωμένη παραβολή, αντιθέτως ακολουθεί πάρα πολλά φιλοσοφικά (και ψευδοφιλοσοφικά) μονοπάτια και παρακάμψεις για να δημιουργήσει ένα εξαιρετικά διασκεδαστικό παιχνίδι σύγχυσης και τρόμου, ακολουθώντας ακριβώς την ίδια λειτουργία με το “Σλουθ”. Μόνο που στα αμερικανικά πρότυπα του εμπορικού τρόμου που είδαμε ξανά φέτος στην “Κραυγή Σιωπής”, οι ολοένα και πιο υπερβολικές ανατροπές δεν μπορούν να συμβαδίσουν με την υψηλή ένταση και θεματική πυκνότητα της πρώτης πράξης.

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Scott Beck, Bryan Woods
Πρωταγωνιστούν: Hugh Grant, Sophie Thatcher, Chloe East, Topher Grace

 

---

Σε συνεργασία με το filmy