Η “Άβυσσος” του James Cameron

Για τον Μπαντ Μπρίκμαν και την εν διαστάσει σύζυγό του, Λίντσεϊ, η αποστολή αυτή είναι το τεστ για τη σωματική και συναισθηματική αντοχή τους. Το ταξίδι τους στην ατέλειωτη νύχτα του βυθού απογυμνώνει την ανθρώπινη καρδιά στην αναμέτρησή της με τον θάνατο, τον έρωτα και κάτι άλλο…

Κριτική

Ο James Cameron συμπληρώνει τη φοβερή του τριπλέτα των 1980, με την κατώτερη των τριών, αλλά ίσως αυτή που καθιέρωσε ένα ύφος που έμελλε να βγάζει μονάχα επιτυχίες. Αντίθετα με τις προηγούμενες του ταινίες, δεν είναι αυτή τη φορά η βία και δράση που έρχονται στο προσκήνιο (σαν να μαλάκωνε από ταινία σε ταινία ο Καναδός δημιουργός), αλλά οι σπιλμπεργκικές αναζητήσεις από την εποχή των Στενών Επαφών. Ακόμα και η ύπαρξη του χαρακτήρα του Michael Biehn, υπάρχει για να έρθει σε αντιδιαστολή με αυτή των πλασμάτων, σαν μια διαγαλαξιακή συμπαράσταση σε εκείνους του γήινους που δεν επιζητούν μια ζωή άμεσα συνδεδεμένη με την κακή φύση του ανθρώπου.

Αυτό φυσικά που μένει ως αίσθηση, είναι οι γλυκές και απόκοσμες υποθαλάσσιες εικόνες, σαν ένα διαστημικό δάσος που κλείνει ερμητικά τους ήρωες στο κλειστοφοβικό τους καβούκι. Με το μυαλό σε κάτι επικό, και ίσως ζαλισμένος από αυτή την ομορφιά, ο Cameron καθυστερεί αρκετά να μπει στο ζουμί της ιστορίας, απλώνοντας χαρακτήρες ηρώων που δεν διαφέρουν από τα τετριμμένα ταινιών του είδους.

Όταν με το καλό παίρνουμε μπρος, η ταινία επιμένει σε μια διττή διάσταση, που υπερτονίζει μεν την αντιδιαστολή που προαναφέραμε, αλλά δεν αριστεύουν αυτόνομα σπάζοντας ένα όριο μιας αξιοπρεπέστατα καλής ταινίας. Κι αυτό επειδή από τη μία η δράση είναι μονάχα ένα ψήγμα μνήμης από το δεύτερο Άλιενς, ενώ η επιστημονική φαντασία είναι απλά εικόνες, πανέμορφες μεν, αλλά άνευ κειμένου ή πρωτόλειας σύλληψης που θα έγραφε ιστορία δε. Το καστ, βέβαια, είναι πρώτης τάξης, κι αυτό παραπέμπει σε άλιεν καταστάσεις, αλλά έχει κι αυτόνομη δυναμική, μιας και ο Ed Harris είναι ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.

Προσεγμένο από όπου κι αν το κοιτάξεις, αλλά παράλληλα καμία του πτυχή δεν γράφει στη μνήμη κάτι που δεν προϋπήρχε σε αυτήν. Όπως και να το κάνεις, ενώ ως υποθαλάσσια ταινία επιστημονικής φαντασίας μπορεί να είναι ανάμεσα στις πλέον κορυφαίες του είδους (ήταν και η χρονιά που καθιέρωσαν “μόδα”), η βαθιά αυτή σκοτεινή θάλασσα δεν διαφέρει πουθενά από το απέραντο διαστημικό χάος, το οποίο και έχει να επιδείξει κατά πολύ ανώτερα κινηματογραφικά οράματα.

Βαθμολογία:

 

Καστ

Σκηνοθεσία: James Cameron

Κύριοι Ρόλοι:

Ed Harris … Virgil ‘Bud’ Brigman

Mary Elizabeth Mastrantonio … Δρ Lindsey Brigman

Michael Biehn … υπολοχαγός Hiram Coffey

Leo Burmester … Catfish De Vries

Todd Graff … Alan ‘Hippy’ Carnes

John Bedford Lloyd … Jammer Willis

J.C. Quinn … Arliss ‘Sonny’ Dawson

Kimberly Scott … Lisa ‘One Night’ Standing

Kidd Brewer Jr. … Lew Finler

Σενάριο: James Cameron

Παραγωγή: Gale Anne Hurd

Μουσική: Alan Silvestri

Φωτογραφία: Mikael Salomon

Μοντάζ: Conrad Buff IV, Joel Goodman, Howard E. Smith

Σκηνικά: Leslie Dilley

Κοστούμια: Deborah Everton

Διεθνής Κριτική (μ.ο.): Θετική.

Κύριες Διακρίσεις: Όσκαρ ειδικών εφέ. Υποψήφιο για φωτογραφία, σκηνικά και ήχο.

Παραλειπόμενα για την “Άβυσσος”

• Η ιδέα για το στόρι ήρθε στον James Cameron ήταν ήταν ακόμα 17 ετών, οπότε και παρακολούθησε σεμινάριο από τον Francis J. Falejczyk με θέμα την κατάδυση σε μεγάλα βάθη. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ανέπνευσε υγρό σε πειράματα του Johannes A. Kylstra. Σημαντικό ρόλο έπαιξε κι ένα διήγημα που έγραψε ο Falejczyk για επιστήμονες σε υποθαλάσσιο εργαστήριο. Καθώς μετά από χρόνια γύριζε το Άλιενς η Επιστροφή, ο Cameron είδε τυχαία ένα ντοκιμαντέρ του National Geographic για μηχανήματα που λειτουργούσαν υποθαλάσσια, και του έφερε στη μνήμη την εφηβική του εμπειρία και όσα είχε διαβάσει στο διήγημα.
• Το συνεργείο και το καστ εκπαιδεύτηκαν επί μία εβδομάδα στις καταδύσεις, στα νησιά Κέιμαν.
• Πρώτη ταινία στην οποία ηχογραφούνταν άμεσα συνομιλίες ανθρώπων κάτω από το νερό.
• Αρχικά τα γυρίσματα ήταν υπολογισμένα να γίνουν στις Μπαχάμες, όπως ήθελε και η πλοκή, αλλά αναγκάστηκαν να γίνουν σε στούντιο, ώστε να υπάρχει καλύτερος έλεγχος του περιβάλλοντος και των ειδικών εφέ. Εκεί, στα Gaffney Studios, κατασκευάστηκαν δύο τεράστιες δεξαμενές, με αυτή των 24 εκατομμυρίων λίτρων να γίνεται τότε η μεγαλύτερη δεξαμενή πόσιμου νερού στον πλανήτη.
• Kathleen Quinlan, Jessica Lange, Debra Winger και Barbara Hershey ήταν υποψήφιες για τον ρόλο της Λίντσεϊ.
• Οι μόνες επιλογές του σκηνοθέτη για τον Μπαντ ήταν ο Ed Harris και ο Jeff Bridges. Παρόλα αυτά, το στούντιο είχε προσθέσει και τους: Mel Gibson, Dennis Quaid, William Hurt, Harrison Ford, Kurt Russell και Patrick Swayze.
• Αναφέρθηκε ότι ο Ed Harris έριξε μπουνιά στον James Cameron, όταν ενώ πνίγονταν εκείνος συνέχιζε να γυρίζει.
• Το στούντιο έκανε το αδύνατο δυνατό για να μπει ο Michael Biehn στη λίστα υποψηφίων Όσκαρ δεύτερου ρόλου, χωρίς αντίκρισμα.
• Μέσα στο 1989 έκαναν πρεμιέρα ακόμα τέσσερις ταινίες υποθαλάσσιας επιστημονικής φαντασίας (Λεβιάθαν, Άλιενς από τον Βυθό, The Evil Below και Άρχοντες του Βυθού), χωρίς καμία επιτυχία.
• Όπως συνηθίζεται στις ταινίες του Cameron, ο προϋπολογισμός δεν είναι ακριβής. Η 20th Century Fox είχε ανακοινώσει για 43 εκατομμύρια δολάρια, αλλά άλλες εκτιμήσεις ανέβαζαν το νούμερο ακόμα και στα 70. Τα συνολικά κέρδη των 89,8 δεν θεωρήθηκαν απολύτως ικανοποιητικά.
• Οι φήμες για ένα εναλλακτικό φινάλε υπήρχαν από το 1989. Σύμφωνα με πηγή του 2000, ήταν η αδυναμία της εταιρίας εφέ Industrial Light & Magic να ολοκληρώσει τις συγκεκριμένες σκηνές. Το 1993 είχε πρωτοεμφανιστεί σε LaserDisc το The Abyss: Special Edition με 28 λεπτά εξτρά διάρκειας, και ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία του μέσου για τη χρονιά. Από το 2000, κυκλοφορεί το DVD με αμφότερες τις εκδοχές.

---

Σε συνεργασία με το filmy