Η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών στον Μεσοπόλεμο
27/04/2025
Το 1935, στο Παράρτημα του φύλλου 249 της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, δημοσιεύεται προκήρυξη που την υπογράφει ο κοσμήτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τακτικός καθηγητής της από το 1925 στην Ιστορία των Μέσων και Νεωτέρων Χρόνων Μιχαήλ Δ. Βολονάκης (1875-1950) για την πλήρωση εδρών της Σχολής.
Πρόκειται για πέντε τακτικές έδρες (Α΄της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Δ΄της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Β΄της Λατινικής Φιλολογίας, Α΄ της Αρχαιολογίας, της Μέσης και Νεωτέρας Ελληνικής Φιλολογίας) και για ένδεκα έκτακτες αυτοτελείς (της Παπυρολογίας και Παλαιογραφίας, της Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Τέχνης, της Λαογραφίας, της Ιστορικής Γεωγραφίας, της Ιστορίας και Αρχαιολογίας των Αρχαίων Ανατολικών Λαών, της Παιδαγωγικής, της Ιστορίας της Φιλοσοφικής, της Ψυχολογίας, της Ιστορίας της Νεωτέρας Ευρώπης από της Γαλλικής Επαναστάσεως, των Νεωτέρων Ξένων Λογοτεχνιών, της Ιστορίας των Σχέσεων του Ελληνικού Λαού προς τους Ξένους Λαούς από του 1204).
Το 1939 εξελέγησαν καθηγητές στην Α’ έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας ο Ιωάννης Θ. Κακριδής (1901-1992), στη Β΄έδρα της Λατινικής Φιλολογίας ο Χρίστος Κ. Καπνουκάγιας (1900-1991) και στην Α΄έδρα της Αρχαιολογίας ο Σπυρίδων Ν. Μαρινάτος (1901-1974) ο οποίος δίδαξε και Ιστορία των Αρχαίων Ανατολικών Λαών. Το 1942 εξελέγη καθηγητής της Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Ελληνικής Φιλολογίας ο Γεώργιος Θ. Ζώρας (1908-1982). Το 1946 εξελέγη καθηγητής στην Δ΄έδρα της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας ο Ιωάννης Δρ. Σταματάκος (1896-1968).
Σκανδαλώδεις καθυστερήσεις
Ορισμένα γνωστικά αντικείμενα των έκτακτων αυτοτελών εδρών καλύφθηκαν αργότερα, ενώ τα κάπως πιο τολμηρά δεν πληρώθηκαν. Οι έδρες της Λαογραφίας και της Παιδαγωγικής καλύφθηκαν το 1947, με την εκλογή αντιστοίχως του Γεώργιου Α. Μέγα (1893-1976) και του Σπυρίδωνος Μ. Καλλιάφα (1885-1964).
Κραυγαλέο παράδειγμα καθυστέρησης συνιστά η έδρα της Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Τέχνης: χρειάστηκαν πάνω από σαράντα χρόνια για να καλυφθεί, το 1978, με μίαν ακόμα μετάκληση από τη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εκείνην του καθηγητή Χρύσανθου Α. Χρήστου (1922-2016). Είχε τώρα μετατραπεί σε τακτική έδρα Ιστορίας της Μεσαιωνικής και Νεωτέρας Ευρωπαϊκής Τέχνης πλην της Βυζαντινής.
Και προσωπικές επιθέσεις
Ο ομότιμος καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Ι. Μερεντίτης (1906-2000) δεν έχασε την ευκαιρία κατά τη δεκαετία του 1980 να επιτεθεί στον καθηγητή Χρήστου, επειδή δεν υποστήριξε τον υποψήφιο διδάκτορα γιο του Ιωάννη Μερεντίτη, ο οποίος είχε επανυποβάλει το 1980 τη διδακτορική διατριβή του με τίτλο «Η “αποθέωσις”-consecratio εν τη κλασσική γραμματεία. Μετά γλωσσικής, φιλολογικής και θρησκειολογικής ερμηνείας των οικείων κειμένων».
Γράφει ο Μερεντίτης για τον Χρήστου ότι «περί την “Ζωγραφικήν” ασχολούμενος ουδεμίαν ουδέ την ελαχίστην γνώσιν έχει της κλασσικής φιλολογίας», αποκαλώντας τον άσημο διδάσκαλο της «Ζωγραφικής» των μεσαιωνικών χρόνων, επειδή δεν υποστήριξε τον νεαρό υποψήφιο διδάκτορα γιο του! («Ακαδημαϊκοί Έλεγχοι. ΙΙ. Επιστημονικός και ηθικός έλεγχος των υπό των κυρίων Μίνωος Κοκολάκη και Ιωάννου-Θεοφάνους Παπαδημητρίου, καθηγητών της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας εν τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, γενομένων μνησικάκων και εχθροφρόνων, ανεπιστημόνων και δολίων παρατηρήσεων εις αρίστην και άψογον διδακτορικήν διατριβήν», Αθήνα 1986).
