Η Μαρία Κάλλας πριν κατακτήσει τον κόσμο

Πριν υποκλιθεί ο κόσμος στη Μαρία Κάλλας, ήταν η Μαρία Καλογεροπούλου που με μοναδικό όπλο την φωνή της επανεφηύρε τον εαυτό της σ’ έναν κόσμο που δεν έμοιαζε έτοιμος να υποδεχτεί το ταλέντο της. Γεννήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης από Έλληνες γονείς που είχαν μεταναστεύσει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Επέστρεψε στην Ελλάδα και έλαβε τη μουσική της εκπαίδευση στην Αθήνα σε ηλικία δεκατριών ετών, πριν εδραιωθεί στο στερέωμα της κλασικής μουσικής της Ιταλίας. Αν και με την άφιξή της το 1937 η Μαρία Καλογεροπούλου πρωτοσυστήνεται ως Μαίρη στους συμμαθητές της στο Εθνικό Ωδείο, εντούτοις υπογράφει ως Μαριάννα στο πρώτο της συμβόλαιο με τη νεοσύστατη τότε Λυρική Σκηνή το 1940.

Ακόμα και η είσοδος της εκεί δεν διευκόλυνε τα πράγματα για τη νεαρή κοπέλα, όπως δείχνει και το ντοκιμαντέρ “Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία – Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας”. Η ιδέα, η έρευνα, το σενάριο και η αφήγηση της ταινίας ανήκει στον Βασίλη Λούρα. Είναι αυτός που επίσης υπογράφει την σκηνοθεσία μαζί με τον Μιχάλη Ασθενίδη για την Εθνική Λυρική Σκηνή, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση της κορυφαίας σοπράνο.

Στο ντοκιμαντέρ αυτό βλέπουμε τα δεινά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μία Μαρία να τριγυρίζει με την υψηλή μυωπία που εντέλει την άφησε σχεδόν τυφλή επί σκηνής, την πείνα και την περίπλοκη σχέση με τη μητέρα της σε μια Αθήνα καταπονημένη από τις κακουχίες. Για να ζήσει και να έχει την ενέργεια που απαιτούσαν οι πολύωρες πρόβες, αντάλλασσε προσκλήσεις για τις διάφορες όπερες στη Λυρική με γλυκά, στα οποία είχε μεγάλη αδυναμία. Έτσι εξηγούνται τα περιττά της κιλά, τα οποία αποτέλεσαν αφορμή να υποστεί άγριο bullying από τους συναδέλφους, αλλά και την οικογένεια της.

Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί την προσπάθεια της, όχι μονάχα να επιβιώσει, αλλά και να ξεχωρίσει. Είναι αποφασισμένη να αναδειχθεί σε κορυφαία τραγουδίστρια, εκτοπίζοντας καταξιωμένες συναδέλφους της. Διεκδικεί με πείσμα πρώτους ρόλους. Μοναδικός της σύμμαχος η δασκάλα της Ελβίρα Ντε Ιντάλγκο. Αυτή είναι που της μαθαίνει την τέχνη της ερμηνείας. Στο πρόσωπο της βρίσκει τον άνθρωπο που την πιστεύει, τη στιγμή που η μητέρα της την υποτιμάει, μιας και όλη της η προσοχή είχε στραφεί στην άλλη της κόρη. Γνωστή ως η “πιο όμορφη αδελφή”, η Υιακύνθη έβγαινε με τον γιο του εφοπλιστή Ανδρέα Εμπειρίκου Μίλτο. Σε αυτή πόνταρε η μητέρα. Ακόμα και οι δασκαλοι της Μαρίας, όμως, έμοιαζαν να την σαμποτάρουν.

Η Κάλλας κατάσκοπος!

Μέχρι σήμερα ήταν πολλοί εκείνοι που είχαν υποστηρίξει ότι η Μαρία Κάλλας συνεργάστηκε την περίοδο εκείνη με τους Γερμανούς, ώστε να επιβιώσει. Είναι δεκάδες οι ιστορίες που την εμφανίζουν να τραγουδάει για αυτούς σε ιδιωτικές εκδηλώσεις. Το ντοκιμαντέρ διαψεύδει τέτοιες “συκοφαντικές” θεωρίες. Η Κάλλας εμφανιζόταν στη σκηνή της Λυρικής, την οποία επισκέπτονταν τόσο Γερμανοί, όσο και Ιταλοί κατακτητές.

Αντιθέτως, το ντοκιμαντέρ υποστηρίζει ότι ήταν κατάσκοπος των συμμάχων Βρετανών. Στο Κολωνάκι είχε γνωρίσει έναν Βρετανό αξιωματούχο. Τα άπταιστα αγγλικά της ήταν ο λόγος που μπορούσε να του προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες. Σε μια σπάνια συνέντευξη που ανακάλυψε ο Βασίλης Λούρας από το αμερικανικό ραδιόφωνο, ακούγεται η Κάλλας να παραδέχεται ότι υπήρξε κατάσκοπος των Βρετανών – για καλό βέβαια σκοπό! Είναι το ίδιο, προφανώς, βρετανόφωνο περιβάλλον που τη βοήθησε αφενός να επιβιώσει τα δύσκολα εκείνα χρόνια όπου είχε περιθωριοποιηθεί από τη Λυρική Σκηνή.

Στη συνέχεια, η στενή οικογενειακή σχέση με την Αμερική, όπου διέμενε μόνιμα ο πατέρας της, ήταν καταλυτική ώστε να αποφασίσει να ταξιδέψει μέχρι τη μακρινή ήπειρο με καράβι, με μια βαλίτσα μονάχα γεμάτη φτωχικά και φθαρμένα ρούχα και λίγες κονσέρβες. Τον Μάρτιο του 1945, λίγο πριν φύγει από την Αθήνα για τη Νέα Υόρκη, εμφανίζεται σε συναυλία ως Mary Callas, καθώς ήδη ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά της για τη μεγάλη καριέρα, οπότε θα γίνει διάσημη στα πέρατα του κόσμου. Στην πανηγυρική πρώτη της επιστροφή στην Αθήνα το 1957, ως παγκόσμια πλέον σταρ της όπερας, εμφανίζεται στο Ηρώδειο ως Μαρία Μενεγκίνι Κάλλας. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία…