Η μοναδική Μονή της Χώρας που μετέτρεψε σε τζαμί ο Ερντογάν

Η Μονή της Χώρας κτίστηκε πάνω σε παλαιότερα κτίσματα του 6ου και 9ου αι. μ.Χ. στην Πύλη της Ανδριανούπολης, έξω από Θεοδοσιανά Τείχη στη σημερινή περιοχή Fatih/ Πορθητής, Edirne Kapı της Πόλης, μιας συνοικίας με διαχρονικά έντονο ισλαμικό στοιχείο.

Η Μονή καταστράφηκε και επισκευάστηκε πάρα πολλές φορές, ενώ διαθέτει μοναδικά, υπέροχα ψηφιδωτά, για αυτό και τελεί υπό την μνημειακή προστασία της UNESCO. Οι Οθωμανοί την μετέτρεψαν σε τζαμί το 1511, οπότε το 1958 άρχισε να λειτουργεί ως μουσείο/ Müzesi.

Περίπου το 2008-09, “Ο Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, στα Ιστορικά Μνημεία και στο Περιβάλλον” με Πρόεδρο τον Kantemir-oğlu, ( βλ. εδώ για την μεγάλη μορφή πρόγονό του, Δημήτριο Καντεμίρ) έκανε προσφυγή στο Τουρκικό ΣτΕ / Danıştay, για την μετατροπή των μνημείων/ Μουσείων Αγιά Σοφιάς, Μονής της Χώρας κ.ά. σε τζαμιά.

Σε επίπεδο Τμήματος, η προσφυγή δεν έγινε δεκτή. Όμως η Ολομέλεια του Τουρκικού ΣτΕ/ Danıştay, έκανε δεκτή την προσφυγή, ακύρωσε τα Προεδρικά Διατάγματα του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ και του Υπουργικού Συμβουλίου του 1945, δίνοντας το δικαίωμα στον Τούρκο πρόεδρο να υπογράψει νέο Διάταγμα μετατροπής των μνημείων / Μουσείων, σε τζαμιά. Αυτό συνέβη, όπως όλοι ξέρουμε, τον Ιούλιο του 2020, με την άμεση μετατροπή της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί, της δε Μονής της Χώρας, με καθυστέρηση τεσσάρων ετών, λόγω έργων αναστήλωσης και συντήρησης.

Τα έργα αναστήλωσης είχαν ολοκληρωθεί αρχές του 2024, οπότε αναμενόταν η λειτουργία του μνημείου ως τζαμί. Κατά πάγια τακτική του Τούρκου προέδρου, οι πράξεις του έχουν πάντοτε χαρακτήρα συμβολισμών και επετείων που ενοχλούν τους Ρωμιούς Χριστιανούς, για αυτό “συμπτωματικά” ανακοινώθηκε Μεγάλη Παρασκευή η λειτουργία της Μονής της Χώρας ως τζαμί – έγινε πολλή κουβέντα μέσα στο Ορθόδοξο Πάσχα και από σήμερα του Αγίου Γεωργίου, άνοιξαν οι Πύλες του μνημείου για τους πιστούς μουσουλμάνους.

Πώς μπορεί να γίνει προσφυγή 

Η διεθνής κοινότητα, η Unesco, για άλλη μια φορά δεν αντέδρασαν, ούτε καν με κροκοδείλια δάκρυα, ενώ η χώρα μας, αφενός δεν νομιμοποιείται να προσφύγει στα τουρκικά Δικαστήρια – ως μη έχουσα έννομο συμφέρον – αφετέρου τη Δευτέρα 13 του μήνα, θα ανανεώσουμε με τον Τούρκο πρόεδρο, τους όρκους ειρήνης και εμπιστοσύνης της διακήρυξης των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου 2023 (Ω! Της παραφροσύνης και της Χριστοκτονίας, που ακούσαμε στην Γ’ Στάση των Εγκωμίων της Μεγάλης Παρασκευής… ).

Τον Ιούλιο του 2020, είχα γράψει το παρακάτω άρθρο, για την προσφυγή που νομιμοποιούντο να ασκήσουν οι χριστιανοί Τούρκοι Πολίτες (Ρωμιοί) κατά του Προεδρικού Διατάγματος του Τούρκου προέδρου, στο SLpress.gr:

Είτε γιατί διάβασαν το άρθρο μου, είτε γιατί κινήθηκαν ορθώς και αυτοβούλως – βάσει του τουρκικού Συντάγματος, της κοινής λογικής και του έννομου συμφέροντος – η προσφυγή κατά του Προεδρικού Διατάγματος του Τούρκου προέδρου, ασκήθηκε, νομίμως και εμπροθέσμως από χριστιανούς Τούρκους πολίτες και με την αρωγή του Έλληνα καθηγητή Νομικής ΔΠΘ Ιωάννη Κτιστάκη, ήδη Δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Παρότι και στην Τουρκία οι εκδικάσεις στα Ανώτατα Δικαστήρια αργούν πολύ, μέσα στην όλη αδράνεια της διεθνούς κοινότητος, η εν λόγω προσφυγή είναι μια ελπίδα φωτός, στον μεσαίωνα που έχει ξεκινήσει στη γειτονική χώρα. Ελπίζουμε να ευδοκιμήσει – και γιατί όχι – να δικαιωθούν οι Ρωμιοί προσφεύγοντες και τα μνημεία να γυρίσουν στην κατάσταση ante, δηλαδή στην προγενεστέρα αμιγώς μουσειακή τους.