Η Πάτρα της Ποίησης – Mediterranean 2019

To “2ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας Mediterranean 2019” συγκέντρωσε στην Πάτρα από τις 26 έως τις 30 Αυγούστου 2019 πενήντα (50) ποιητές από δέκα (10) χώρες της Μεσογείου. Εξόχως σημαντική διοργάνωση, αλλά και γιορτή πολιτισμού από τα παλαιά, εάν αναλογιστεί κανείς τις οικονομικές δυσκολίες που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει η χώρα μας. Είναι η δεύτερη χρονιά, η πρώτη το 2018, που ο εμπνευστής και διοργανωτής της εκδήλωσης, πρόεδρος του «Γραφείου Ποιήσεως», ποιητής Αντώνης Δ. Σκιαθάς το πραγματοποίησε. Θαρρώ όμως πως τούτη τη φορά το γεγονός ξεπέρασε κάθε προσδοκία.

Να αναφέρουμε πως η παράλληλη διοργάνωση των Παράκτιων Μεσογειακών Αγώνων την ίδια περίοδο έδωσε την ευκαιρία για πέντε συνεχόμενες ημέρες η Λογοτεχνία και ο Αθλητισμός να συνοδοιπορήσουν. Ποιήματα και Αθλήματα μας χάρισαν μοναδικά ποιητικά βιώματα και μύηση στα αθλητικά ιδεώδη. Ο Παλαμάς θα ήταν περήφανος και με τη συνύπαρξη αυτή, σας θυμίζω ότι συνέγραψε τον Ολυμπιακό Ύμνο, αλλά και για την εκπληκτικά ανακαινισμένη αίθουσα της «Στέγης Γραμμάτων Κωστής Παλαμάς» και της έκθεσης που στεγάζει το σπίτι του ποιητή –μαγεύτηκαν οι φιλοξενούμενοι ποιητές.

Η Πάτρα πόλη της ποίησης και των ποιητών

Ο θεσμός του Διεθνούς Φεστιβάλ φώτισε τη συμβολή, τον ρόλο και τη λειτουργία του σύγχρονου λογοτεχνικού λόγου στο πολιτισμικό γίγνεσθαι. Επιτρέψτε μου, ίσως για να καμαρώσω λίγο παραπάνω ως Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της διοργάνωσης, να εκτιμήσω πως η Αχαϊκή πρωτεύουσα πολιτογραφείται με σταθερά βήματα ως η πόλη της ποίησης και των ποιητών διεθνώς.

. Για την ιστορία να μνημονεύσουμε πως επιλεγμένοι, σημαντικοί χώροι της ιστορίας και του πολιτισμού της Πάτρας διαμορφώθηκαν ανάλογα και φιλοξένησαν δημόσια τις αναγνώσεις των ποιημάτων τους από τους ίδιους τους δημιουργούς στη γλώσσα τους και μεταφρασμένα στη συνέχεια στα αγγλικά και στα ελληνικά. Το Αρχαιολογικό Μουσείο, ο μαγευτικός τόπος της οινοποιΐας ACHAIA CLAUSS, το ιδιαίτερο θέατρο «Μπάρρυ» και το ιστορικό Κάστρο της Πάτρας πλημμύρισαν μελωδίες φωνής αλλά και οργάνων από την Πολυφωνική Ορχήστρα Πατρών και το μουσικό σχήμα του Γιάννη Αναγνωστόπουλου.

Παράλληλα ο κεντρικός πεζόδρομος της πόλης αναδείχτηκε σε πολιτισμικό γεγονός, καθώς ποιήματα και φωτογραφίες των προσκεκλημένων ποιητικών και ποιητών αναρτήθηκαν σε ιδιαίτερα καλαίσθητα banners και προσέφεραν μία ευκαιρία γνωριμίας με το έργο τους. Άνθρωποι του πνεύματος και της πράξης, δημόσιοι διανοούμενοι, κατακύρωσαν «το νόμιμο του ανέλπιστου» (του Ελύτη από το «Λακωνικόν» αυτό) και ανέδειξαν το φως και την κουλτούρα της Μεσογείου ως «τόπο» ανθρώπινης τελειοποίησης.

Η παρεξηγημένη έννοια της ποίησης

Σύμφωνα με την τρέχουσα βιβλιογραφία οι όροι «πολιτισμός» και «κουλτούρα» δεν αναφέρονται μόνο στα ποικίλα ανθρώπινα έργα, αλλά ταυτόχρονα προβάλλουν τις πρακτικές με τις οποίες οι άνθρωποι επιχειρούν να νοηματοδοτήσουν τον κόσμο και τον χώρο τους, αυτόν τελικά στον οποίο την ίδια στιγμή δημιουργούνται συγκεκριμένα τα έργα. Σύμφωνα άλλωστε με την πολιτισμική θεωρία βιώνουμε την εποχή ενός διαρκούς αναστοχασμού με διαφορετικές αναγνώσεις και απρόβλεπτες μετεξελίξεις με βεβαιότητες και αβεβαιότητες που διαμορφώνουν από κοινού ένα ανοικτό πεδίο δράσης και παραγωγής από τα ατομικά και συλλογικά υποκείμενα.

Η ποίηση είναι κάτι παραπάνω από τα πολιτισμικά προϊόντα ή τελικά εντάσσεται σε αυτά; Εδώ, όπως και στη λογική των Πολιτισμικών Σπουδών αλλά και της Δημιουργικής Γραφή, οι αυστηρές μεθοδολογίες προσέγγισης και οι οριοθετημένες εννοιολογήσεις περιττεύουν. Η ποίηση είναι γραμμένη από άτομα, άρα ναι, είναι έμφυλη, κοινωνικά και εθνοτικά προσδιορισμένη κ.τ.λ., ως ένα βαθμό τουλάχιστον. Αλλά συνάμα η εξαιρετική πολυσημία και οι ποικίλες αναγνωστικές και διδακτικές εκδοχές, κυρίως όμως η προσωπική μας ανάγκη να κατανοήσουμε, κατά το δυνατόν, μέσα από τις καλύτερες της στιγμές την ανθρώπινη παρουσία και τη διαχρονική της κίνηση επιθυμούν να της προσδώσουν έναν υπερβατικό χαρακτήρα.

Αυτό που επιχειρήσαμε στην Πάτρα ήταν να αποφύγουμε τη σύνδεσή με την απαξιωμένη ή απλώς μετέωρη κουλτουριάρικη φυσιογνωμία της που επιχειρούν ορισμένοι να της προσάψουν για να ακυρώσουν τον πολυσύνθετο ρόλο της στην καθημερινότητά μας. Γιατί η ποίηση ενεργοποιεί την ανθρώπινη διάδραση και φωτίζει ηθελημένα και αθέλητα πολύ χρήσιμες και βοηθητικές εκφάνσεις της –ανοίγει, ασφαλώς, μία άλλη κουβέντα εδώ. Εμπεριέχει όλα αυτά για τα οποία αξίζει να ζούμε, και όχι αυτά με τα οποία ζούμε, όσο και τις πρακτικές διαμόρφωσης και αναδιαμόρφωσής τους.

Συνεργάτες και ομότεχνοι

Είναι υποχρέωσή μου να παραθέσω τα ονόματα των ομοτέχνων, αλλά και των ανθρώπων που μόχθησαν ή συνέβαλαν ποικιλότροπα στην μεγαλειώδη αυτή διοργάνωση. Θα προτάξω την οργανωτική ομάδα και θα ακολουθήσουν, χωρίς κανένα αξιολογικό κριτήριο της σειράς, οι ποιητές: Αντώνης Δ. Σκιαθάς, Άννα Στράτου, Μαρία Αλανιάδη, Ελένη Γιώτη, Νίκος Κανελλάκης, Θεόδωρος Δούρος, Νίκος Μπαγκρώζης, Σπύρος Δεμαρτίνος, Φίλιππος Ανδρεόπουλος, Roberto García de Mesa, Milo De Angelis, Ronny Someck, Rifaat Salam, Vasile Igna, Dušan Šarotar, Andrian Popescu, Arben Gjieka, Βαγγέλης Ζαφειράτης, Αλέξανδρος Κορδάς, Δήμος Χλωπτσιούδης, Σταύρος Ζαφειρίου, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Αθηνά Παπαδάκη, Κώστας Μαυρουδής, Βαγγέλης Τασιόπουλος, Νίκος Λάζαρης, Βασίλης Λαδάς, Κώστας Γουλιάμος, Βασίλης Ρούβαλης, Νίκος Κατσαλίδας, Ανδρέας Λάζαρης, Αγγελική Πεχλιβάνη, Σωτήρης Παστάκας, Σταμάτης Πολενάκης, Γιώργος Παναγιωτίδης, Δημήτριος Κανελλόπουλος, Ελευθερία Θάνογλου, Ηλίας Κεφάλας, Γιώργος Χριστοδουλίδης, Κώστας Κρεμμύδας, Γιάννης Αλεξανδρόπουλος, Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου, Νίκος Φωτόπουλος, Κωνσταντίνος Μπούρας, Νικολέτα Κατσιδήμα, Χλόη Κουτσουμπέλη, Γιάννης Τόλιας, Λεύκιος Ζαφειρίου, Κλεοπάτρα Λυμπέρη, Στάθης Κουτσούνης, Σπύρος Αραβανής, Γιώργος Ρούσκας.

ΥΓ.1. Η πολιτική ηγεσία του τόπου, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, τίμησε τον θεσμό με την πολυπληθή παρουσία της!

ΥΓ.2. Ανατρίχιασα με την απαγγελία των Rifaat Salam και Ronny Someck. Διάβασαν στην Αιγυπτιακή και Ισραηλινή οι ίδιοι –τελικά η ποίηση είναι διεθνής γλώσσα. Το αυτό με την παρουσία του Γιάννη Δημογιάννη.

ΥΓ.3. Ερωτεύθηκα την εικόνα της κοπέλας που ξυπόλητη άκουγε ποιήματα στον χώρο της ACHAIA CLAUSS. Έμαθα αργότερα πως η Χρύσα Παπαδημητρίου είναι συνεργάτιδα της Λογοτεχνικής Ομάδας «Jean Moreas», την οποία διευθύνει ο ποιητής και πρόεδρος του Γραφείου Ποιήσεως Αντώνης Δ. Σκιαθάς.