Μας άφησε και ο Γιάννης Μαρκόπουλος – Η ζωή και το έργο του

Πέθανε σε ηλικία 84 ετών ο σπουδαίος συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος που είχε παρουσιάσει νέα κακοήθεια πέρσι και που είχε εισαχθεί πριν από ένα μήνα σε ΜΕΘ του νοσοκομείου Ἁλεξάνδρα” όπου και νοσηλευόταν διασωληνωμένος. Άφησε πίσω του σπουδαία έργα, γνωστότερο από τα οποία είναι τα Ζαβαρα-κατρανέμια με το μυστηριώδες νόημά τους, αλλά και τα “Λόγια και τα χρόνια”, τα “Χίλια μύρια κύματα”, η “Λένγκω”, το “Μιλώ για τα παιδιά μου” και πολλά άλλα που αγκάλιασε ο κόσμος με μεγάλη αγάπη.

Γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο Κρήτης. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Μαρκόπουλος, πρώην νομάρχης Λασιθίου και μητέρα του η Ειρήνη Αεράκη από τη Σητεία. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ιεράπετρα, τόπο καταγωγής του πατέρα του, στο ωδείο της οποίας παίρνει τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί. Το 1956 συνεχίζει τις μουσικές σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών και εισάγεται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές. Παράλληλα συνθέτει για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Το 1963 βραβεύεται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την μουσική του στις Μικρές Αφροδίτες του Νίκου Κούνδουρου. Όταν επιβάλλεται η χούντα, φεύγει για το Λονδίνο. Συνθέτει την καντάτα “Ήλιος ο πρώτος”, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τη μουσική τελετή “Ιδού ο Νυμφίος”, τμήμα του οποίου είναι τα γνωστά Ζάβαρα-κάτρα-νέμια. Στο Λονδίνο γράφει και τη μουσική για την “Τρικυμία”του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας.

Το 1969 επιστρέφει στην Αθήνα και ξεκινά μουσικές παραστάσεις, συνεργαζόμενος με ποιητές και σκηνοθέτες, παρουσιάζοντας τα έργα του στο στούντιο “Λήδρα” και αργότερα στη μπουάτ “Κύτταρο”: οι Οχτροί, τα Λόγια και τα χρόνια, τα Χίλια μύρια κύματα, η Λένγκω (Ελλάδα), ο Γίγαντας, το Αλωνάκι, το Καφενείον η Ελλάς, τα Παραπονεμένα λόγια, το Μιλώ για τα παιδιά μου και πολλά άλλα.

Επίσης ο κόσμος αγκαλιάζει τα μουσικά του έργα Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους, Ήλιος ο Πρώτος, Χρονικό, Ιθαγένεια, Οροπέδιο, Θητεία και Μετανάστες – σε ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, Κ.Χ. Μύρη, Μιχ. Κατσαρού, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θεοδωρίδη αλλά και δικούς του.

Γιάννης Μαρκόπουλος:”Η Λειτουργία του Ορφέα”

Το 1976 συνθέτει τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά του ΒΒC, Who Pays the Ferryman? και το μουσικό θέμα φτάνει στη κορυφή των αγγλικών charts. Ο συνθέτης γίνεται διεθνώς γνωστός. Δίνει συναυλίες σε ΗΠΑ, Καναδά, Σουηδία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο,  Βρετανία, Ρωσία και Αυστραλία. Γράφει επίσης μουσική για έργα του Ευριπίδη, του Αριστοφάνη και του Μενάνδρου, αλλά και του Σαίξπηρ, του Τσέχωφ, του Μπέκετ και σύγχρονων Ελλήνων. Επίσης για τις ταινίες “Vortex” και “Byron” του Κούνδουρου, για την “Κραυγή γυναικών” και την “Πρόβα”του Ζιλ Ντασέν, το “Beloved¨του Κοσμάτου και τον “Φόβο” του Κώστα Μανουσάκη, την “Επιχείρηση Απόλλων” του Γ. Σκαλενάκη και την “Μοίρα ενός αθώου” του Γρηγόρη Γρηγορίου, που έλαβε και βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Το 1980 κάνει στροφή στις δημιουργίες του. Συνθέτει Κονσέρτο-Ραψωδία για λύρα και ορχήστρα, τις Τετράδες, δύο σονάτες, πέντε κομμάτια για βιολί και πιάνο, το ορατόριο “Σειρήνες”, τον κύκλο τραγουδιών “Φίλοι που φεύγουν” σε ποίηση Νίκου Καρούζου, Μανόλη Αναγνωστάκη και Ανδρέα Εμπειρίκου, καθώς και τα Πέντε Στάσιμα Επί Σκηνής, σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη. Τον Ιανουάριο του 1981 ενώνεται και στη ζωή με την τραγουδίστρια και συνεργάτιδά του Βασιλική Λαβίνα. Συνεχίζει να γράφει έργα μουσικής δωματίου, κουαρτέτα, σονάτες αλλά και κομμάτια για βιολί και πιάνο.

Το 1994 παρουσιάζεται “Η Λειτουργία του Ορφέα” στο Palais des Beaux-Arts των Βρυξελλών αφιερωμένη στον επαναπροσδιορισμό του ανθρώπου με την φύση. Ταυτόχρονα παρουσιάζεται έκθεση κεραμικής, ζωγραφικής και χειροτεχνίας, υπό την αιγίδα του Βελγικού Υπουργείου πολιτισμού με τίτλο «Από το σκοτάδι στο φως». Η έκδοση του έργου το 2009 από την Εταιρία Naxos, αποτέλεσε σπουδαίο μουσικό γεγονός σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ξεκίνησε να συνθέτει τη Λειτουργία του Ορφέα, σε μορφή σύγχρονου ορατορίου από το 1991 και το έργο δομήθηκε στη βάση των διασωθέντων αρχαίων ορφικών ποιημάτων.

Επίσης συνέθεσε την όπερα “Ερωτόκριτος και Αρετή”, λιμπρέτο του συνθέτη βασισμένο σε επιλογή στίχων από το ερωτικό έπος του Βιτσέντζου Κορνάρου Eρωτόκριτος και το κονσέρτο για πιάνο Σχήματα σε κίνηση (Shapes in Motion) εμπνευσμένο από την θεωρία της αρμονίας των σφαιρών που αποδίδεται στον Πυθαγόρα. Έργα του και οι 16 Πυρρίχιοι συμφωνικοί χοροί 1980-2001, η Συμφωνία της Ίασης (2000) για φωνές μεικτή χορωδία, αφηγήτρια και συμφωνική ορχήστρα, Ο Ταχύτατος Λούης (2004) για φωνές μεικτή χορωδία και συμφωνική ορχήστρα, για τον πρώτο Ολυμπιονίκη Μαραθωνοδρόμο Σπύρο Λούη.Ακόμα, δημιούργησε το ορατόριο “Ο Νόμος της Θαλπωρής” και την “Ερωτική συμφωνία”(2010) για συμφωνική ορχήστρα, υψίφωνο και μεικτή χορωδία που παρουσιάστηκε από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.