Με την γλώσσα του Χριστού από την Τεχεράνη

Την άγνωστη στο ευρύ κοινό σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή του Ιράν φιλοδοξεί να παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, διοργανώνοντας για πρώτη φορά «Ημέρες Ιρανικού Κινηματογράφου».

Στις προβολές που θα γίνουν από την 1 έως τις 4 Φεβρουαρίου θα παρουσιαστούν οκτώ ιρανικές ταινίες, έξι μυθοπλασίας και δύο ντοκιμαντέρ, παραγωγής των τελευταίων ετών, οι οποίες πραγματεύονται  πτυχές της καθημερινής ζωής σε διάφορα μέρη του Ιράν. Οι ταινίες εστιάζουν στον Άνθρωπο με τον τρόπο του ποιητικού, αισθητικού και χαμηλόφωνου, αλλά παραλλήλως διεισδυτικού και ουμανιστικού ιρανικού κινηματογράφου, που τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί ως ένας από τους πιο επιτυχημένους εθνικούς κινηματογράφους στον κόσμο.

Πρόκειται για τις ταινίες: «Εδώ χωρίς εμένα» του Μπαχράμ Ταβακολί, «Τόσο απλά» του Σεγιέντ Ρεζά Μιρκαριμί,  «Πισίνα ζωγραφικής» του Ναζιάρ Μιρί, «Κουράγιο» των Αφσχίν Χασεμί και Μοχσέν Γκαραϊ, «Ένας κύβος ζάχαρης» του Σεγιέντ Ρεζά Μιρκαριμί , «Μr Yousef» του Aλί Ραφί και το ντοκιμαντέρ «Τhe Last Supper» (Το τελευταίο δείπνο) του Μοχάμαντ Γκανεφάρντ.

Καθημερινά η έναρξη των προβολών θα γίνεται με το 25λεπτο ντοκιμαντέρ  «Spring Wind» (Ο αέρας της Άνοιξης) του Φαζίν Ρεζαγιάν, μια παραγωγή του Υπουργείου Τουρισμού του Ιράν, που παρουσιάζει τα τουριστικά αξιοθέατα της χώρας με έναν ποιητικό τρόπο.

Η εβδομάδα Ιρανικού Κινηματογράφου διοργανώνεται από το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Αθήνα  με αφορμή την 39η επέτειο της νίκης της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν.

Το τελευταίο δείπνο

Προσκεκλημένος της Πρεσβείας, θα έρθει στην Αθήνα, ο διακεκριμένος σκηνοθέτης της ταινίας έναρξης «Τhe Last Supper», Μοχάμαντ Γκανεφάρντ (Mohammad Ghanefard), το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, το οποίο θα παρουσιαστεί σε πανευρωπαϊκή πρεμιέρα.

Η ταινία μας μεταφέρει στο αρχαίο χριστιανικό χωριό Μααλούλα της Συρίας, εκεί όπου επί χρόνια συνυπάρχουν αρμονικά μουσουλμάνοι και χριστιανοί. Οι κάτοικοι του Μααλούλα μιλούν τα αραμαϊκά, την γλώσσα που μιλούσε ο Ιησούς Χριστός. Κατά την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στην  Συρία, το χωριό δέχτηκε βάναυση επίθεση από εξτρεμιστές μουσουλμάνους, οι οποίοι έκαψαν τις εκκλησίες, λεηλάτησαν τα αρχαία αντικείμενα από τα μοναστήρια,  βανδάλισαν τις χριστιανικές εικόνες και πήραν ομήρους μοναχές και παιδιά.

Σύμφωνα με τον μορφωτικό σύμβουλο της Πρεσβείας της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν στην Ελλάδα, Δρ. Αλί Μοχάμαντ Χελμί, η επιλογή της ταινίας δεν είναι τυχαία. «Στο Ιράν μας ενδιαφέρει πολύ η θρησκευτική συνύπαρξη, και είμαστε η μόνη από τις ισλαμικές χώρες που σε  πείσμα του εξτρεμισμού δίνουμε έμφαση στον διαθρησκευτικό διάλογο», αναφέρει ο Χελμί με αφορμή την προβολή.

Η έναρξη της Εβδομάδας Ιρανικού Κινηματογράφου θα γίνει την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου, στις 6.45 μ.μ., παρουσία του Χελμί, ενώ ο  Γκανεφάρντ θα προλογίσει την προβολή και μετά το τέλος της ταινίας του «The  Last Supper» θα ακολουθήσει συζήτηση. Η ταινία θα επαναπροβληθεί για το κοινό την Παρασκευή 2/2.

Το Χόλυγουντ πάει Τεχεράνη

Τα τελευταία χρόνια  η κινηματογραφική παραγωγή στο Ιράν, γνωρίζει μια μεγάλη άνθηση, ποσοτική και ποιοτική, καθώς ετησίως παράγονται περίπου 100 – 120 ταινίες όλων των ειδών. Στην κινηματογραφική αυτή έκρηξη συνετέλεσε και η μακραίωνη καλλιτεχνική παράδοση της χώρας στην ποίηση, τη λογοτεχνία, την μουσική και τις εικαστικές τέχνες.

Έτσι, ο άγνωστος μέχρι πρόσφατα στην Δύση ιρανικός κινηματογράφος εξελίσσεται σε μια ζωντανή και δημοφιλή καλλιτεχνική έκφραση, αλλά και μια ισχυρή βιομηχανία. Πολλές από τις ταινίες του ιρανικού κινηματογράφου έχουν αποσπάσει σημαντικά βραβεία και μνείες σε διεθνή φεστιβάλ και το διεθνές ενδιαφέρον και ο θαυμασμός αυξάνονται συνεχώς.

Σημείο καμπής αυτής της εξέλιξης η άνοδος του ισλαμικού κινήματος στην χώρα. Ξεκινώντας, στα τέλη της δεκαετίας του  70, ως κίνημα αντίστασης ενάντια στον δυτικόφιλο τότε ιρανό μονάρχη, το ισλαμικό κίνημα του Ιράν, όταν ήρθε στην εξουσία, δημιούργησε μία ενδιαφέρουσα πολιτισμικά κατάσταση. Δίνοντας έμφαση σε έναν κινηματογράφο με στοιχεία του τοπικού πολιτισμού, από τον οποίο η βία και οι αρνητικές εκδοχές της ζωής απουσίαζαν, ανέπτυξε μια διαφορετική αισθητική και σαφέστατα μια διαφορετική κοσμοθεωρία.

Ο ιρανικός κινηματογράφος διαμόρφωσε στην πορεία του κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία σχετίζονταν με την ηλικία των θεατών. Απευθύνθηκε αρχικά στα παιδιά και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Το Ιράν διαθέτει άλλωστε τα μεγαλύτερα ποσοστά ανηλίκων στον συνολικό πληθυσμό.

Με «εμμονή» στην αφήγηση απλών και κατανοητών ιστοριών, λιτή σκηνοθετική γλώσσα, ανθρωποκεντρισμό και έντονο συναισθηματισμό, ο ιρανικός κινηματογράφος άγγιξε αυτήν την μεγάλη μάζα μελλοντικών θεατών και μέσω αυτής το σύνολο σχεδόν της κοινωνίας. Από την άλλη, η θέση των παιδιών ως πρωταγωνιστών σ’ αυτές τις ταινίες, σε συνδυασμό με την παρουσία πολλών ερασιτεχνών ηθοποιών, συνέβαλαν στην ανάπτυξη ενός κινηματογράφου από τον οποίο απουσίαζε η αυτοπροβολή του ηθοποιού-σταρ και η επιτήδευση στην υποκριτική η την σκηνοθεσία.

Το κοινό είναι βέβαια σήμερα εξοικειωμένο με διάσημους και διεθνούς εμβέλειας σκηνοθέτες,  όπως ο Αμπάς Κιαροστάμι και ο Ασγκάρ Φαραντί. Ωστόσο υπάρχουν πολλοί άλλοι διακεκριμένοι Ιρανοί σκηνοθέτες που αξίζει κανείς να γνωρίσει τη δουλειά τους. Ως τέτοιοι αναφέρονται ενδεικτικά οι Ρεζά Μιρκαριμί, Εμπραχίμ Χαταμικιά, Μασούντ Κιμιαεϊ, Μανί Χαγκιγκί, Μπαχράμ Ταβακολί, Πουραν Ντεραχσαντε και άλλοι.

Οι ταινίες που θα προβληθούν

Εδώ χωρίς εμένα / Μυθοπλασία / Ιρανική, 2011, 100’

Βασισμένη στο Γυάλινο Κόσμο του Τένεσι Ουίλιαμς, η ταινία αφηγείται λεπτομερώς την ιστορία του Yalda, ενός ανάπηρου κοριτσιού που έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη συλλογή γυάλινων ζώων και κρατάει μυστική την έλξη της για τον Ρέζα, τον καλύτερο φίλο του αδελφού της. Ο αδελφός της Έχσαν, του οποίου η αφήγηση μας συνοδεύει στην ταινία, γράφει ποίηση και ονειρεύεται απεγνωσμένα τη φυγή του από το Ιράν. Ονειρεύεται να γίνει συγγραφέας και ξοδεύει τον ελεύθερο χρόνο του στοιχειώνοντας κινηματογράφους και βλέποντας παλιές ταινίες ξανά και ξανά. Η Φαριντέ από την άλλη μεριά κάνει δύο δουλειές για να βοηθήσει την οικογένειά της. Η Φαριντέ είναι το μόνο μέλος της οικογένειας που αλληλεπιδρά με τις βάναυσες συνθήκες του Ιράν και δέχεται πρόθυμα την πρόκληση. Η Φαριντέ είναι ίσως ο πιο αλλαγμένος χαρακτήρας από το αρχικό έργο του Ουίλιαμς.

Σκηνοθεσία: Μπαχράμ Ταβακολί

Γεννήθηκε το 1976 στην Τεχεράνη και πραγματοποίησε σπουδές Θεάτρου και Σεναρίου. Έχει διακριθεί σε διεθνή φεστιβάλ, όπως το Montréal World Film Festival το 2001 με την ταινία Here Without Me και το Fajr Film Festival του Ιράν.

Τόσο απλά / Μυθοπλασία / Ιρανική2008,  / 97′

Η ταινία απεικονίζει μια μέρα στη ζωή της Tahereh η οποία μοιράζεται ανάμεσα σε διάφορους ρόλους όπως αυτός της αφοσιωμένης νοικοκυράς, της χρήσιμης γειτόνισσας και ενός εξυπηρετικού ατόμου. Η Tahereh αισθάνεται ότι είναι απαρατήρητη από όλους και κυρίως από τη δική της οικογένεια. Πρόκειται για μια ταινία που σκιαγραφεί τα εσωτερικά συναισθήματα μιας απλής καθημερινής Ιρανής. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Golden George στο 30ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας.

Σκηνοθεσία: Σεγιέντ Ρεζά Μιρκαριμί

Γεννήθηκε το 1967 και είναι απόφοιτος γραφιστικής της Σχολής Καλών Τεχνών της Τεχεράνης. Στην κινηματογραφική παραγωγή εισήλθε το 1987 με τη μικρού μήκους ταινία For Him, ενώ ολοκλήρωσε την πρώτη μεγάλου μήκους The Child and The Soldier (Koudak va sarbaz) το 2000. Έχει συμμετάσχει σε σημαντικό αριθμό φεστιβάλ, λαμβάνοντας αρκετές διακρίσεις (Tokyo International Film Festival, Moscow International Film Festival, επίσημη συμμετοχή του Ιράν στα 85α βραβεία Όσκαρ κ.ά.). Μεταξύ άλλων έχει σκηνοθετήσει τις ταινίες Under The Moonlight (Zir-e noor-e maah, 2001), So Close So Far (Kheili dour, kheili nazdik, 2005), As Simple As That (Be hamin sadegi, 2008), Daughter (Dokhtar, 2016).

Ένας κύβος ζάχαρης / Μυθοπλασία / Ιράν, 2011,  116′ 

Η Pasandideh ζει με την οικογένεια της σε ένα παλιό σπίτι μίας παλιάς πόλης και πρόκειται να παντρευτεί σύντομα τον εγγονό μιας φιλικής τους οικογένειας, ο οποίος είναι φοιτητής στο εξωτερικό. Από την άλλη μεριά ο Hormoz, σύζυγος της αδερφής της, αποφυλακίστηκε πρόσφατα και με τη βοήθεια του Hamid, συζύγου της άλλης αδελφής της, προσπαθεί να βρει έναν θησαυρό στο παλιό σπίτι της οικογένειας καθώς εξελίσσεται ο γάμος.

Η ταινία είχε επιλεχθεί ως η επίσημη Ιρανική συμμετοχή για την κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας στα 85α Βραβεία Όσκαρ.

Σκηνοθεσία: Σεγιέντ Ρεζά Μιρκαριμί

Γεννήθηκε το 1967 και είναι απόφοιτος γραφιστικής της Σχολής Καλών Τεχνών της Τεχεράνης. Στην κινηματογραφική παραγωγή εισήλθε το 1987 με τη μικρού μήκους ταινία For Him, ενώ ολοκλήρωσε την πρώτη μεγάλου μήκους The Child and The Soldier (Koudak va sarbaz) το 2000. Έχει συμμετάσχει σε σημαντικό αριθμό φεστιβάλ, λαμβάνοντας αρκετές διακρίσεις (Tokyo International Film Festival, Moscow International Film Festival, επίσημη συμμετοχή του Ιράν στα 85α βραβεία Όσκαρ κ.ά.). Μεταξύ άλλων έχει σκηνοθετήσει τις ταινίες Under The Moonlight (Zir-e noor-e maah, 2001), So Close So Far (Kheili dour, kheili nazdik, 2005), As Simple As That (Be hamin sadegi, 2008), Daughter (Dokhtar, 2016).

Πισίνα ζωγραφικής / Μυθοπλασία / Ιρανική, 2013, 95′

H Maryam και o Reza προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο στη ζωή τους, αλλά συναντούν πολλά εμπόδια που οφείλονται στη νοητική υστέρηση και των δύο. Ο γιος τους Soheil γεννήθηκε χωρίς την ίδια ιδιαιτερότητα και αρχικά δεν συνειδητοποιεί πόσο διαφέρουν οι γονείς του από τους άλλους ενήλικες, μέχρι που αρχίζει να μεγαλώνει. Αυτό οδηγεί σε επιπλοκές όταν οι δάσκαλοί του ζητήσουν από τη μητέρα του να έρθει στο σχολείο για μια συνάντηση δασκάλων-γονέων, όπου ο Soheil φοβάται ότι οι γονείς του θα τον ντροπιάσουν. Έτσι, ο Soheil περνάει όλο και περισσότερο χρόνο με τον Amirali, το γιο του δασκάλου του, και τελικά μετακομίζει μαζί τους, αφότου ο πατέρας του χάσει τη δουλειά του.

Σκηνοθεσία: Ναζιάρ Μιρί

Γεννήθηκε το 1974 στη Darband της Τεχεράνης. Αφού πραγματοποίησε σπουδές μοντάζ, εργάστηκε ως editor και βοηθός στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Η πρώτη του ταινία είναι το Unfinished Song (Qateh-ye natamam) του 2000 και ακολούθησαν άλλες πέντε παραγωγές, συμπληρώνοντας τη μέχρι τώρα φιλμογραφία του: Gradually (Qateh-ye natamam, 2005), Reward of Silence (Padashe sokoot, 2006), The Book of Law (Ketabe Ghanoon, 2008) Felicity Land (Saadat Abad, 2011), The Painting Pool (Howze Naghashi, 2013), Sara and Ayda (Sara va Ayda, 2017). Έχει διακριθεί στο Farj International Film Festival, στα Asia Pacific Screen Awards, στο Iranian Feast of Cinema κ.ά.

Κουράγιο / Μυθοπλασία / Ιρανική, 2013, 93’

H Maryam, αφού έφυγε από το Ιράν για τον Καναδά με την οικογένειά της στην ηλικία των πέντε ετών, επιστρέφει στην πατρίδα της, για χάρη του Roman, του ανέμελου γεωλόγου συζύγου της. Παρασυρμένοι από την συνεχόμενη αναζήτηση περιπέτειας του Roman, οργανώνουν ένα αυτοσχέδιο οδικό ταξίδι, με οδηγό τον παιδαριώδη και χαρούμενο Morteza. Στο ταξίδι συναινεί διστακτικά πέρα από τη Maryam και ο Hossein, ο μελαγχολικός ξάδελφος του Morteza. Η απίθανη αυτή τετράδα αναχωρεί με ένα παλιό VW Camper βαν διασχίζοντας την Ιρανική έρημο προς αναζήτηση του Kalut. Μια άτυχη πορεία των γεγονότων οδηγεί τους τέσσερεις να μείνουν στο σπίτι της φιλόξενης κυρίας Χακίμ, όπου ένας απρόβλεπτος δεσμός αναπτύσσεται ανάμεσα στον Hossein και την Mariam. Αυτό που ξεκίνησε ως μια βόλτα στα αξιοθέατα καταλήγει σε ένα απρόσμενο προσωπικό ταξίδι που ξανανάβει μια σφοδρή επιθυμία για τη ζωή καθαυτή.

Σκηνοθεσία: Αφσχίν Χασεμί – Μοχσέν Γκαραί

Ο Αφσχίν Χασεμί γεννήθηκε το 1975 στην Τεχεράνη και είναι ηθοποιός, καθώς και σκηνοθέτης. Σπούδασε χημικός μηχανικός και ακολούθως πραγματοποίησε σπουδές σκηνοθεσίας στο τμήμα Theater Cinema του Tehran Art University. Η κινηματογραφική του δραστηριότητα ξεκίνησε το 2004. Έχει σκηνοθετήσει τρεις ταινίες: Soft Voice (2016), Temporary Passage (Gozar Movaghat, 2016), Don’t Be Tired! (Khaste Nabashid!, 2013)

Ο Μοχσέν Γκαραί γεννήθηκε το 1984 στο Behshahr του Ιράν, ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως βοηθός σκηνοθέτη και προγραμματιστής. Το Don’t Be Tired!  του 2013 αποτελεί την πρώτη του ταινία. Ακολούθησε το Blockage (Sade Ma’bar, 2017), το οποίο συμπεριλήφθηκε στο 22ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Busan.

Ο Κύριος Γιούσεφ / Μυθοπλασία / Ιράν, 2010, 140’

Ένας άντρας ζει με τη μοναδική του κόρη και κάνει ό, τι μπορεί για να ζήσει και για την κόρη του ελπίζοντας ότι θα είναι δική του για πάντα. Αλλά μια παρανόηση καθιστά τα πράγματα πολύ περίπλοκα γι ‘αυτόν.

Σκηνοθεσία: Αλή Ραφή

Γεννήθηκε το 1938 στο Ισφαχάν του Ιράν και είναι κυρίως γνωστός για τη δραστηριότητά του στον θεατρικό χώρο. Σπούδασε Κοινωνιολογία, καθώς και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Συμμετέχει ως σκηνοθέτης, σεναριογράφος και σκηνογράφος σε πλήθος θεατρικών παραστάσεων. Ολοκλήρωσε την πρώτη του ταινία The Fish Fall in Love (Mahiha ashegh mishavand) το 2008 και το Agha Yousef το 2001.

Το Τελευταίο Δείπνο / Ντοκιμαντέρ / Ιράν, 2017, 70’

Το ντοκιμαντέρ «Το Τελευταίο Δείπνο» γυρίστηκε στο αρχαίο χριστιανικό χωριό που ονομάζεται Μααλούλα, το οποίο βρίσκεται κοντά στην Δαμασκό και μετράει χιλιάδες  χρόνια ιστορίας.

Σκηνοθεσία: Μοχάμμαντ Γκανεφάρντ

Απόφοιτος κινηματογραφικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, o Mohammad Ghanefard είναι παραγωγός σε περισσότερες από είκοσι ταινίες και ντοκιμαντέρ. Το Last Supper προβλήθηκε στο μη διαγωνιστικό τμήμα του 35ου Fajr International Film Festival στο πλαίσιο αφιερώματος σε ταινίες για τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία στο Ιράν και τη Συρία, καθώς και στο 10ο Cinema Verite, το κυριότερο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ του Ιράν.

Ο αέρας της Άνοιξης / Ντοκιμαντέρ / Ιράν, 2015, 20’

Το ντοκιμαντέρ Spring Wind του Φαζίν Ρεζαγιάν είναι μια παραγωγή του Υπουργείου Τουρισμού του Ιράν που παρουσιάζει τα τουριστικά αξιοθέατα της χώρας με έναν απόλυτα ποιητικό τρόπο.

Eπιμέλεια  βιογραφικών:  Άρτεμις Κουλουρά-Φιλίππου