Με υπογραφή Βλαδίμηρου Μπίντακ

Έργα τέχνης φιλοτεχνημένα με μιαν σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα τεχνοτροπία με την μοναδική πορσελάνη Γκζέλ παρουσιάζονται από τις 2 έως τις 28 Φεβρουαρίου, στο κτίριο Νεδέλκου της Αγιορειτικής Εστίας στην Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για έργα τα οποία αναπαριστούν μυστήρια της Ορθοδοξίας και εκκλησιαστικές τελετές και αποτελούν επώνυμες καλλιτεχνικές δημιουργίες που φέρουν την σφραγίδα του Ρώσου καλλιτέχνη Βλαδίμηρου Μπίντακ, ο οποίος αναμόρφωσε με το δικό του ύφος την τεχνοτροπία Γκζέλ.

Τι είναι όμως αυτή η τεχνοτροπία, οι ρίζες της οποίας χάνονται σε βάθος δύο αιώνων; Στις αρχές του 19ου αιώνα, στα περίχωρα του Γκζέλ, μια επαρχία κοντά στην Μόσχα, εντοπίστηκαν ίχνη ενός είδους ανοιχτόχρωμου αργίλου, με τον οποίο οι ντόπιοι τεχνίτες έμαθαν να κατασκευάζουν εύθραυστα σκεύη.

Στην προσπάθεια τους να βελτιώσουν την ποιότητα των προϊόντων που έφτιαχναν, οι ιδιοκτήτες των βιοτεχνιών κεραμοποιίας, άρχισαν να πειραματίζονται στον λευκό άργιλο και κατέληξαν να παράγουν μια λεπτή πορσελάνη. Την συνταγή με την οποία κατασκεύαζαν αυτή την πορσελάνη την κρατούσαν για πολλά χρόνια κρυφή σαν επτασφράγιστο μυστικό.

Αργότερα, στην εποχή του τσάρου Αλεξέι Μιχαήλοβιτς (Ρομανόφ) άρχισαν να στέλνουν από την  περιοχή του Γκζελ στην Μόσχα φορτία με άργιλο, τον οποίο χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή δοχείων για φαρμακευτική και χημική χρήση. Μάλιστα η ποιότητα του αργίλου του Γκζέλ ήταν τέτοια, που στα τέλη του 18ου αιώνα, το χωριό και όλη η γύρω περιοχή σύμφωνα με το «φαρμακευτικό διάταγμα» που είχε εκδοθεί, ορίστηκε ως η περιοχή παραγωγής σκευών για την «Αλχημεία».

Σήμερα όλα τα έργα από πορσελάνη αρχικά ψήνονται στους 900 βαθμούς, για να αποκτήσει το υλικό την απαιτούμενη σκληρότητα, και στη συνέχεια τα ζωγραφίζουν. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, όμως, τα σκεύη και τα παιγνίδια του Γκζέλ ζωγραφίζονται αποκλειστικά και μόνο με χρώμα μπλέ κοβαλτίου. Αρχικά το πήλινο αντικείμενο ψήνεται, στη συνέχεια επαλείφεται με σμάλτο και  ψήνεται ξανά σε θερμοκρασία 1350 βαθμών Κελσίου για να πάρουν οι επισμαλτωμένες ζωγραφιές τις διάφορες αποχρώσεις του μπλέ.

Η ιδιαίτερη περίπτωση Μπίντακ 

Βαδίζοντας στα χνάρια της παράδοσης, αλλά δημιουργώντας το δικό του προσωπικό και αναγνωρίσιμο ύφος, ο Ρώσος καλλιτέχνης Βλαδίμηρος Μπίντακ ανανέωσε την κεραμική του Γκζέλ, εμπλουτίζοντας την με νέα θέματα. Εμπνεόμενος από τα «Ιερά μυστήρια» της ορθόδοξης εκκλησίας (βάπτισμα, χρίσμα, θεία ευχαριστία, ιεροσύνη, εξομολόγηση, ευχέλαιο, γάμος κ.λ.π) ο Ρώσος καλλιτέχνης παρουσιάζει στην συγκεκριμένη έκθεση, στην Αγιορείτικη Εστία στη Θεσσαλονίκη, 42 κεραμικές συνθέσεις, τις οποίες συνθέτουν συνολικά 22 ξεχωριστά γλυπτά. Θέμα των συνθέσεών του η αναπαράσταση  στιγμών από ορθόδοξες τελετές.

Όπως ο ίδιος είπε, η δημιουργία των έργων του απαίτησε περισσότερα από εννέα χρόνια συνεχούς δουλειάς, δείγματα της οποίας έχει ήδη παρουσιάσει σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Η έκθεση της Θεσσαλονίκης είναι η πρώτη επαφή του Ρώσου καλλιτέχνη με το ελληνικό κοινό. Η επιμέλεια της έκθεσης έγινε από τον διευθυντή της Αγιορειτικής Εστίας Θεσσαλονίκης Αναστάσιο Ντούρο και έρχεται σε μια στιγμή που η Εστία ενηλικιώνεται μετά από 18 χρόνια λειτουργίας.

Για να γιορταστεί αυτή η επέτειος πέρα από την έκθεση κεραμικής Γκζέλ η Εστία έχει προγραμματίσει μια σειρά εκδηλώσεων. Στο πρόγραμμα αυτό εντάσσονται οι εκθέσεις φωτογραφίας «Άθως θύραυλοι στώμεν», με φωτογραφίες του Δημήτρη Λουζικιώτη αποκλειστικά με πόρτες και παράθυρα τoυ Αγίου Όρους από τις 8 Μαρτίου – 19 Μαΐου, καθώς και η έκθεση  «Σταυροί του Αγίου Όρους» του κορυφαίου φωτογράφου Γιώργου Πούπη από τις 5 Ιουνίου-15 Σεπτεμβρίου. Θα ακολουθήσει τον Νοέμβριο έκθεση με φυτά του Αγίου Όρους -αποξηραμένα ως έργα τέχνης με ειδική μέθοδο.

Η Αγιορειτική Εστία είναι Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία που ιδρύθηκε το 2000 από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, και ουσιαστικά αποτελεί τη λειτουργική συνέχεια της έκθεσης «Θησαυροί του Αγίου Όρους», που παρουσιάστηκε το 1997 από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Θεσσαλονίκη 1997».

Πηγή φωτογραφιών: Αγιορετική Εστία Θεσσαλονίκης