Μεσόγειος, η πολιορκημένη θάλασσα

Την Πέμπτη, 6 Οκτωβρίου, στην αίθουσα του Γαλλικού Ινστιτούτο παρακολούθησα την πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ «Μεσόγειος – Πολιορκημένη Θάλασσα» του σκηνοθέτη Fred Fougea. Η προβολή θα επαναληφθεί στον κινηματογράφο “Δαναός”, το Σάββατο 8/10 και την Κυριακή 9/10. Πάντα με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου και σε συνδιοργάνωση με το Cyclades Preservation Fund και σε συνεργασία με τον ΑΡΧΕΛΩΝ -τον Σύλλογο για την Προστασίας της Θαλάσσιας Χελώνας.

Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας 90΄, που κρατά συνεχώς το ενδιαφέρον του θεατή, καθώς παρουσιάζει με τρόπο που αγγίζει την δραματουργία τις ζωές διαφόρων ζώων, πτηνών και θηλαστικών που ζουν στην Μεσόγειο, όπως η φάλαινα Φυσητήρας, η θαλάσσια χελώνα Careta Careta, δελφίνια, μια οικογένεια πελαργών, έναν ιππόκαμπο και κοπάδια τόνων.
Η Μεσόγειος δεν είναι μόνο κοιτίδα του Πολιτισμού, αλλά και ένας μοναδικός χώρος όπου πολλά είδη ζωής καταφεύγουν σε αυτόν για να ζευγαρώσουν, να κατοικίσουν μόνιμα ή και να αποθέσουν τις ελπίδες τους για τη συνέχεια του γένους τους. Την μετανάστευση όλων αυτών των πλασμάτων -τους κινδύνους και τις περιπέτειες- ο θεατής παρακολουθεί και παράλληλα συνειδητοποιεί τον πλούτο που κρύβει μέσα στης αυτή η θάλασσα.

Ο Fred Fougea αφού πρώτα συμβουλεύτηκε ειδικούς επιστήμονες και ο ίδιος μελέτησε προσεχτικά τις συνθήκες ζωής μέσα στο βυθό αλλά και στις παραλίες της Μεσογείου, επέλεξε συγκεκριμένες στιγμές ή περιόδους από τις ζωές όλων αυτών των ειδών και έστειλε τους υπόγειους φακούς του να καταγράψουν αυτές τις στιγμές. Με αυτόν τον τρόπο το ντοκιμαντέρ απέκτησε μια δραματουργική δομή που κάνει τους θεατή άλλοτε να θαυμάζει την αντοχή της Θαλάσσιας Χελώνας να διασχίζει ωκεανούς και θάλασσες καθώς επιζητά να επιστρέψει -25 χρόνια μετά- στο μέρος όπου εκείνη γεννήθηκε και στον οποίο θέλει κι εκείνη να γεννήσει τους δικούς της απογόνους, την ίδια στιγμή που αγωνιά και για την τύχη των μικρών χελωνών που προσπαθούν να φτάσουν πίσω στη θάλασσα ακολουθώντας το φως της Σελήνης.

Κι ενώ η αγωνία και ο θαυμασμός για την Θαλάσσια Χελώνα εξελίσσεται, παράλληλα ο ίδιος θεατής χαμογελά με την προσπάθεια του αρσενικού πελαργού να στήσει την φωλιά του και να υποδεχτεί το ταίρι της ζωής του. Αλλά στο ενδιάμεσο η συγκίνηση του θεατή ανεβαίνει καθώς συμμετέχει στην αγωνία του ηλικιωμένου θηλυκού δελφινιού που ενώ για χρόνια είναι αυτό που οδηγεί το κοπάδι των απογόνων του, σιγά, σιγά χάνει τον προσανατολισμό του από ένα είδος αλτσχάιμερ που το έχει προσβάλει. Ανάμεσά τους, ατέλειωτες ποσότητες πλαστικών, κατεστραμμένες αποικίες θαλάσσιας βλάστησης, αλλά και η προσπάθεια του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος να επουλώσει τις πληγές του. Η παρουσία του ανθρώπου απουσιάζει. Μόνο τα έργα του, οι πράξεις του.

Το αποτύπωμα του ανθρώπου

Στόχος του ντοκιμαντέρ είναι βέβαια να καταγγείλει την ανθρώπινη κακοποίηση της Φύσης, αλλά όχι με τρόπο επιθετικό . Αντίθετα επιλέγει την ενημέρωση και τη συνειδητοποίηση της κακής εκμετάλλευσης μέσα από την επιστημονική τεκμηρίωση και κυρίως μέσα από την συγκίνηση. Ο θεατής ταυτίζεται με τις χελώνες και τα δελφίνια, αγωνία με την φάλαινα που κινδυνεύει να χτυπηθεί από περαστικό πλοίο, ενώ παράλληλα συνειδητοποιεί πως η Φύση συχνά ξέρει να ανατρέπει τους ίδιους τους κανόνες της-ο αρσενικός ιππόκαμπος είναι που γεννά τα αυγά και όχι ο θηλυκός.

Μια σπουδαία ταινία ενημέρωσης, ηχητικά ενδεδυμένη σε μεγάλο βαθμό με τους ίδιους τους ήχους της φύσης, λουσμένη στα φωτεινά χρώματα της Μεσογείου. Καθώς αποχαιρετάμε το καλοκαίρι, είναι η κατάλληλη στιγμή να συνειδητοποιήσουμε πως στις παράλιες και στις ακτογραμμές συνεχίζεται η ζωή από εκείνους που δεν χρησιμοποιούν αυτόν τον τόπο μόνο ως μέρος διακοπών, αλλά είναι το σπίτι τους. Εκεί μένουν -δίπλα μας. Κι εκεί επιστρέφουν είτε για να αναπαραχθούν είτε για να πεθάνουν. Και βέβαια -επίσης σημαντικό- μαθαίνουμε πως σε αυτήν της περιοχή της Υφηλίου, υπάρχουν διάφορες ΜΚΟ που φροντίζουν όλος αυτός ο πανάρχαιος κύκλος ζωής να συνεχίζεται.

Μεσόγειος -αλήθεια μια πολιορκημένη θάλασσα. Πολιορκημένη, όμως, από ποιον; Μα από την ίδια την ζωή. Tο ντοκιμαντέρ είναι αφιερωμένο σε μια από τις πλουσιότερες θάλασσες του κόσμου και έχει στόχο να ενημερώσει για τους κινδύνους που την απειλούν, προτείνοντας λύσεις για την προστασία της. Πρωταγωνιστούν αντιπροσωπευτικά είδη ζώων, πτηνών και θηλαστικών που ζουν στην Μεσόγειο, όπως η φάλαινα Φυσητήρας, η μεσογειακή φώκια Monachus monachus, η θαλάσσια χελώνα Careta careta, μια οικογένεια πελαργών, ένας θαλάσσιος αετός και μια γάτα των Κυκλάδων. Ειδών ψαριών και πτηνών που ζούνε ολόγυρα από την Μεσόγειο.