Ο Εθνικός Ύμνος είναι πιο επίκαιρος από όσο νομίζουμε

“Ύμνος εις την Ελευθερία” πόσο πιο απλά, λιτά, και συνάμα περιεκτικά, θα μπορούσε να αποτυπωθεί το μήνυμα της επαναστάσεως; Άραγε τι να αναλογιζόταν ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός, όταν συνέτασσε το έργο του εμπνευσμένος από το ηρωικό δράμα του Μεσολογγίου; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει με ακρίβεια. Ένα όμως είναι βέβαιο. Πως για το εξεγερμένο ρωμαίικο η ελευθερία είχε μεγαλύτερη αξία από την ίδια τη ζωή.

Το πάθος και η προσμονή του υπόδουλου γένους, αποτυπώνεται εξ άλλου σε κάθε γραμμή του λόγιου αλλά και του λαϊκού λόγου. Από το «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή» του Ρήγα έως το σύνθημα της εθνεγερσίας «Ελευθερία η Θάνατος». Ας ερμηνεύσουμε, με κάθε ποιητική αδεία, τους πρώτους στίχους του “Υμνου εις την Ελευθερία” που αποτελούν και τον Εθνικό Ύμνο του ελληνικού κράτους.

Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή,
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη,
ποὺ μὲ βία μετράει τὴν γῆ.

Ἀπ’ τὰ κόκκαλα βγαλμένη
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά,
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη,
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!

«Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή». Το σπαθί είναι ένα εργαλείο βίας και φόνου, αλλά και το μέσο προς τη νίκη. Διότι χωρίς τη νίκη δεν κερδίζεται η ελευθερία. Ο άνθρωπος που θέλει να γίνει και να παραμείνει ελεύθερος, οφείλει να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να την υπερασπιστεί με κάθε μέσο, ακόμα και με το πιο ακραίο. Ήταν το σπαθί του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου και του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που τους χάριζε την πολυπόθητη νίκη.

Η ελευθερία, επίσης, προϋποθέτει συνεχή εγρήγορση, όχι επανάπαυση στις εκάστοτε δάφνες. Αυτή είναι η ανήσυχη «όψη που με βιά μετράει τη γη». Η όψη κάποιου που διακατέχεται από πνεύμα δυναμισμού, αναζήτησης και καινοτομίας. Αυτού που βρίσκεται στις επάλξεις, έτοιμος να κατεργαστεί κάθε μέσο και τέχνασμα, για την επίτευξη του στόχου του. Η όψη του Οδυσσέα, του Αλέξιου Κομνηνού και του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ανδρών ακούραστων και ενεργητικών, που σε καιρούς χαλεπούς έγιναν κύριοι της μοίρας τους και με τις πράξεις τους αποτελούν διαχρονικά παράδειγμα μεθοδικότητας και επιτυχίας.

Υπέρτατη θυσία

Ακόμη, η ελευθερία πάνω απ’ όλα απαιτεί θυσίες. Η υπέρτατη θυσία δεν είναι άλλη, από την θυσία της ίδιας της ζωής προς χάριν της ελευθερίας. Διαχρονικά, η λευτεριά μας είναι βγαλμένη απ τα ιερά κόκαλα των Ελλήνων. Τα κόκαλα του Λεωνίδα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και του Παπαφλέσσα. Εκείνων που προτίμησαν τον θάνατο, από την σκλαβιά και την υποδούλωση. Εκείνων που με τη θυσία τους κράτησαν τη φλόγα και την προσμονή για την ελευθερία ζωντανή, στο πέρασμα του χρόνου.

Τέλος, η ελευθερία αξίζει στους “Αντρειωμένους”. Σε εκείνους που συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω, στέκουν ισχυροί και υπερήφανοι απέναντι σε οποιαδήποτε πρόκληση. Όπως στάθηκε ο Αχιλλέας μπροστά στα τείχη της Τροίας, ο Διγενής στα μαρμαρένια αλώνια και ο Νικηταράς στα Δερβενάκια.

Σήμερα 200 χρόνια μετά την παλιγγενεσία ας διερωτηθούμε: Κατά πόσον οι σύγχρονοι Έλληνες, έχουμε το σπαθί μας έτοιμο; Συνεχίζει η όψη μας να διακατέχεται από τη “βιά” της επαγρύπνησης; Πόσο ανδρείοι είμαστε ώστε να να θυσιάσουμε, αν ποτέ χρειαστεί, ακόμα και τη ζωή μας για χάρη της ελευθερίας μας;

Θα κλείσω με μια μικρή παρατήρηση. Η ελευθερία του έθνους κερδήθηκε με αίμα και συλλογική προσπάθεια. Ως εκ τούτου ανήκει σε κάθε Έλληνα, από τον πιο φτωχό και αγράμματο, μέχρι τον πιο πλούσιο, ισχυρό και μορφωμένο. Ας το θυμούνται καλά οι εκάστοτε προύχοντες και κυβερνώντες, όπως και οι διάφοροι αναθεωρητές.