Ο φωτογράφος διασημοτήτων που μισεί το ρετούς

Ο μεγάλος Βρετανός καλλιτέχνης φωτογράφος διασημοτήτων Άντι Γκοτς εκθέτει τις δουλειές του μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου στο Λονδίνο και έρχεται και πάλι στο επίκεντρο για μια άποψη που του έχει στοιχίσει πολλούς πελάτες και συνάμα έχει διαμορφωθεί σε σήμα κατατεθέν του: δεν αγγίζει ποτέ μια φωτογραφία για να τη ρετουσάρει.

«Αν δείτε μια τρίχα να πετάει, είναι επειδή αυτό είδα κι εγώ όταν φωτογράφιζα», λέει. Και έχει εισπράξει πολλά “όχι” από όσους θέλουν την εικόνα τους ωραιοποιημένη. «Μου τηλεφωνούν μεγάλα ονόματα και μου λένε ότι με λατρεύουν, όμως ευθέως ξεκαθαρίζουν τα πράγματα και μου δηλώνουν ‘δεν θα σε αφήσω ποτέ να με φωτογραφίσει γιατί θα με δείξεις όπως πραγματικά είμαι». Ο ίδιος μισεί την ωραιοποίηση, αλλά ψάχνει μέσα από το φακό του (και στη ζωή του) το γνήσια ωραίο.

Ο Γκοτς έκανε το τελευταίο πορτραίτο του 85χρονου Τόνι Κέρτις που ήταν πια σε αναπηρικό αμαξίδιo και πέθαινε, αλλά δέχτηκε να τον βάψουν με την σημαία στο πρόσωπο. Είχε πει στον Γκοτς «είμαι χάλια από υγεία, η μόνη περίπτωση να σε αφήσω να έρθεις για φωτογράφιση, είναι να μου δώσεις το λόγο σου ότι θα με κάνεις για μια τελευταία φορά το είδωλο που ήμουν». Η ιδέα του Γκοτς με την σημαία τον άγγιξε βαθιά και χαλάλισε δύο ολόκληρες ώρες από τις τελευταίες της ζωής του για να φωτογραφηθεί ως american idol.

Συλλογή διασημοτήτων

Έχει φωτογραφίσει τον Αλ Πατσίνο, το Μπραντ Πιτ, την Τζούλια Ρόμπερτς και αμέτρητους άλλους που δεν δείλιασαν στον αμείλικτο φακό του καλλιτέχνη. Ο Γκοτς λατρεύει τη φωτοσκίαση και τους πραγματικά διάσημους, μένοντας πιστός σε κάποιες βασικές αρχές. «Έτσι όπως οδεύουν τα πράγματα, η διασημότητα δεν θα είναι πλέον αυτή που ήταν άλλοτε», έχει πει. Δουλεύει με παλιομοδίτικη κάμερα και χωρίς βοηθούς και επιτελεία. Τα πορτρέτα του δεν τα ξαναγγίζει ποτέ, και αποδίδει “το τοπίο ενός προσώπου, όπως είναι”, με όλες τις ρυτίδες, τις πανάδες ή λίγο σάλιο στο δόντι.

Ο Γκοτς έχει δουλέψει με σπουδαίους φωτογράφους, όπως ο Λορντ Σνόουντον και ο Ντέιβιντ Μπέιλι, αλλά αυτές ακριβώς οι συνεργασίες του τον έκαναν να αποφασίσει τι είδους πορτρετίστας δεν ήθελε να γίνει. Ανατράφηκε καλλιτεχνικά σε μια εποχή που όλοι οι σταρ έβγαιναν με φόντο και εντυπωσιακό περιβάλλον, μα ο ίδιος αντιστάθηκε σθεναρά σε αυτή την τάση. Στράφηκε στα γυμνά ή απλά background του ΄60 που πλέον θεωρούνταν από τους άλλους παρωχημένα.

«Με ενδιέφερε να εστιάζω στο πρόσωπο και το ασπρόμαυρο εντείνει κάθε λεπτομέρεια σε αυτό. Είχα και μια τεχνοτροπία που βοηθούσε στο κοτράστ, το οποίο με ενδιέφερε καίρια. Εκείνο που με τροφοδοτεί είναι το τοπίο του προσώπου, τα υψώματα, οι γωνίες του, οι λακκούβες του, οι φθορές του και η λάμψη του. Λατρεύω την πανέμορφη ατέλεια του προσώπου και κανείς δεν ασχολείται με αυτήν παρότι είναι εξαίσια».

Η φιλοσοφία του φωτογράφου

Δουλεύοντας με πορτρετίστες-σταρ όπως ο Μπέιλι, ο Γκος κουράστηκε από την μεγάλη κομπανία παρατρεχάμενων και το τσίρκο των βοηθών, που τελικά δεν αφήνουν τον δημιουργό να συλλογιστεί και να αισθανθεί απερίσπαστος αυτό που εκπέμπει το θέμα του. Όμως αυτός ο συρφετός προκαλούσε και ένα σοβαρότερο ίσως θέμα όπως εκτιμά ο ίδιος: το “θέμα” βαριόταν, το βλέμμα έχανε την λάμψη, το πρόσωπο ουδετεροποιούταν και ξέφευγε για αλλού.

Ο Γκος αποφάσισε ότι στη φωτογράφιση θα έπρεπε κανείς να είναι γοργός, μα πολύ πολύ γοργός, για να προλαβαίνει τα φωτεινά φευγαλέα βλέμματα και στην στιγμιαία αχτίδα προτού αυτή εξανεμιστεί από κούραση ή ανία. Ο Πολ Νιούμαν του είχε βγάλει το παρατσούκλι “ο μια κι έξω” επειδή τελικά η καλύτερη φωτογραφία του από αυτόν, ήταν η πρώτη που τράβηξε.

Όμως δεν έπαιζε ρόλο μόνο η ταχύτητα στο πορτρέτο. Θετικότατο ρόλο έπαιζε και ότι ο Γκος άφηνε τον σταρ στην ησυχία του, να χαλαρώσει –έτσι δημιουργούσε και μια ατμόσφαιρα οικειότητας που απελευθέρωνε από το “θέμα” του τον πιο αυθεντικό του εαυτό. Αντί για στούντιο, επιλέγει να φωτογραφίζει τον σταρ στο σπίτι ή σε ένα ξενοδοχείο, οπότε το αντικείμενο παραμένει υποκείμενο και νιώθει άνετα στο χώρο του ή σαν να επισκέπτεται έναν φίλο στο ξενοδοχείο που κατέλυσε.

Δεν αισθάνεται ότι μπαίνει σε ένα εργαστήριο παραγωγής πλασματικής εικόνας για το κοινό. Όμως ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα. «Αισθάνομαι πως βρίσκω αληθινές εικόνες όλο και πιο δύσκολα», λέει ο Γκοτς. «Πάντα πιστεύω ότι θα υπάρχει μια λίστα με κορυφαίους σταρ, αλλά λιγοστεύουν οι σταρ έτσι όπως τους ξέραμε. Σε ένα κόσμο που κυνηγά πλέον με μανία τη διασημότητα, το να είσαι αναγνωρίσιμος δεν είναι δα και τόσο σπουδαίο όσο πριν από 20 και 30 χρόνια».