“Ο φόβος τρώει τα σωθικά”: Μία επίκαιρη ταινία για τον καθημερινό ρατσισμό

Ο Ράϊνερ Βέρνερ Φασμπίντερ πολύ πριν απορροφηθεί από τον στυλιζαρισμένο, αφαιρετικό, ανεδαφικό, υπερχρονικό και υπερτοπικό σουρεαλισμό, έδωσε μερικά άκρως ρεαλιστικά δράματα, με καθημερινούς ανθρώπους σε αληθοφανείς ιστορίες μέσα από την πολυπολιτισμική επικαιρότητα τής βιωμένης κατάστασης αδιεξόδου από την αλλοτριωμένη, ποδηγετημένη, εξαθλιωμένη εργατική τάξη.

Σαν εφαρμογή μαρξιστικών θεωρήσεων τού παραγωγικού κόσμου μοιάζει αυτή η ταινία, όπου μια ηλικιωμένη Γερμανίδα καθαρίστρια, χήρα Πολωνού εργάτη και μητέρα τριών παιδιών τής εργατικής τάξης, ερωτεύεται έναν Μαροκινό Gastarbeiter που έχει τα μισά της χρόνια και τολμάει να έλθει εις γάμου κοινωνίαν μαζί του παλεύοντας με κάθε λογής φθόνο και κοινωνικό-οικογενειακό αποκλεισμό.

Η πράξη της ισοδυναμεί για τους αυτόκλητους κριτές της με το προπατορικό αμάρτημα τής λαγνείας, ενώ εκείνη τον αγαπάει ως άνθρωπο, ως κατατρεγμένη ψυχούλα, ως τραυματισμένο πλασματάκι τού Θεού, κάτι που διαφαίνεται από την φιλάνθρωπη, υποστηρικτική στάση της στο τέλος.

Το οξύμωρο είναι πως όταν καταλαγιάσουν οι κοινωνικοί κραδασμοί της παντοειδούς κατακραυγής για αυτόν τον πρωτόγνωρο, “αταίριαστο” γάμο, εκείνο που τους χωρίζει προσωρινά είναι οι διατροφικές συνήθειες και συγκεκριμένα το κους-κους! Εκείνη, αναγκάζεται να του πει, μετά από πολύμηνες πολιτισμικού τύπου υποχωρήσεις πως «εδώ είναι Γερμανία και δεν τρώμε κους κους!».

Εκείνος, παρ’ όλο που έχει περάσει τις εξετάσεις προσαρμοστικότητας ως υπομονετικός, ήπιου χαρακτήρα διπλωμάτης από το Μαγκρέμπ, θυμώνει και πάει να περάσει τη βραδιά με την πρώην ερωμένη του, ιδιοκτήτρια ενός μπαρ, που παρ’ όλο το φορτωμένο πρόγραμμά της προσφέρεται να του μαγειρέψει εκτάκτως το αγαπημένο του παραδοσιακό (του) φαγητό και να τον φιλοξενήσει με σεξουαλικά (φυσικά, αυτονόητα) ανταλλάγματα, αφού αυτά τα μελαμψά κορμιά είναι («εξ ορισμού») αντικείμενα εκμετάλλευσης, αντικείμενα γενικώς για τους κρατούντες, ακόμα κι αν είναι το λούμπεν προλεταριάτο τής κυρίαρχης κουλτούρας.

Ο φόβος τρώει τα σωθικά

Εξαιρετικά ανατρεπτικό, απολύτως σύγχρονο και βαθιά ανθρώπινο αυτό το φιλμ αγγίζει πρώτα την καρδιά και μετά τον αισθησιασμό του θεατή. Εξάλλου, οι ερωτικές σκηνές είναι μάλλον αθώες και soft για τα συνηθισμένα τωρινά καταναλωτικά γούστα τού κακομαθημένου παραισθητικού ατόμου στις ψευδαισθητικές “Κοινωνίες τής Αφθονίας”.

Κι επειδή η Ιστορία έχει το κακό συνήθειο να επαναλαμβάνεται και το “αυγό τού φιδιού” εκκολάπτεται στις στάχτες της ανεργίας, της φτώχειας, της υπό-ετερο-απασχόλησης, του φόβου, ο τρόπος που φερόμαστε στον περίφημο “Άλλο”, στον ξένο, στον διαφορετικό… είναι ο ίδιος τρόπος που θα μας αντιμετωπίσει κι εμάς η “Νέμεση Μοίρα” για να θυμηθούμε τον Σεφέρη.

Όλοι/όλες/όλα εργάτες τού Φωτός είμαστε στην πλάτη και στα εντόσθια της Γης. Ο καθένας / η κάθε μία / το κάθε ένα με την δική του/της “φωτοσύνθεση”. Και ο νοών νοείτω!!!