“Ο Κουρουβαάκα ή η Μάχη της Κρήτης” του πρέσβη Θ. Δασκαρόλη

Για εκείνους που το έπραξαν, λοιπόν, η απάντηση είναι πολύ απλή: Πάρα πολλά! Τα εννιά διηγήματα, διαφορετικά όλα μεταξύ τους σε περιεχόμενο και ύφος γραφής, αποτελούν έναν ενιαίο αναστοχασμό νοσταλγίας δυναμικών δεκαετιών που πέρασαν  πολύ γεμάτες και ένα, δειγματοληπτικό ίσως, σημείωμα απολογισμού μιας ενεργού ζωής μεστής σε εμπειρίες, ερεθίσματα, συγκινήσεις και βαθιά πολύπλευρη γνώση ενός ασυνήθιστου, μοναδικού ανθρώπου.

Το πλούσιο ανθρωποκεντρικό και αξιακό υλικό που στριμώχνει ο συγγραφέας στις σχετικά λίγες αυτές σελίδες, θα μπορούσε εύκολα να χαρακτηρισθεί το πολύτιμο προϊόν ενός “τριπλού αποστάγματος” ενός ακριβού απολαυστικού ποτού λογοτεχνικής μέθεξης βασισμένο στο τρίπτυχο γνώση, ταλέντο, ευφυία. Στα χέρια ενός άλλου ματαιόδοξου, αλλά λιγότερο σοφού ίσως συγγραφέα, ασφαλώς θα αρκούσε για να τροφοδοτήσει δυο πλήρη μυθιστορήματα και κάποιες νουβέλες.

Ο Δασκαρόλης, όμως, είναι απολύτως σίγουρος για τον εαυτό του ως λογοτέχνης, ως έμπειρος διπλωμάτης και ως γεμάτος άνθρωπος, άρα μετουσιώνει σε πράξη στο γραπτό του την ρήση “ουκ εν το πολλώ το ευ”.  Και το “ευ” στην προκειμένη περίπτωση είναι πολύ πλούσιο. Μαγεύει κυριολεκτικά η απέριττη χρήση της αλάνθαστης στρωτής δημοτικής, εντυπωσιάζει η άνετη και αψεγάδιαστη χρήση του πολυτονικού συστήματος που καθόλου δεν κουράζει τον αναγνώστη και περνά ανεπαίσθητη μπροστά στη συνεχή πλοκή των ιστοριών, την συνοχή της διήγησης και την γαλήνη του λόγου που ρέει αβίαστα χωρίς νοηματικά εμπόδια ή τεχνητά εισαγμένους βερμπαλισμούς που θα κολάκευαν απλώς το αναμφίβολο λογοτεχνικό ταλέντο του συγγραφέα, χωρίς όμως και να προσέθεταν τίποτα το ουσιαστικό στα έτσι κι αλλιώς μεστά και πλήρη κείμενα.

Η Ιστορία, με κεφαλαίο “Ι”, όπως την έζησε ο πολύπειρος διπλωμάτης μέσα από τις μοναδικές εμπειρίες του στη Νέα Ζηλανδία, την Μάλτα, το τότε χωρισμένο στα δύο Βερολίνο, ή την μεταπολιτευτική Αθήνα, τοποθετεί τον ίδιο τον αναγνώστη ζωντανά στην πλοκή του βιβλίου. Οι χαρακτήρες, αλλά και ο αφηγητής, δεν εμφανίζουν την παραμικρή υπεροψία. Δεν είναι υπερ-ήρωες του φανταστικού και του υποσυνείδητου κάποιου στερημένου που ψάχνει τη δικαίωση μέσα από την ταύτιση με μια ισχυρή λογοτεχνική φιγούρα, παρά απλοί άνθρωποι με σάρκα και οστά, αληθινά αισθήματα, χειροπιαστές αδυναμίες και γήινους προβληματισμούς.

Ο “Κουρουβαάκα”

Διαβάζοντας τις πολύτιμες σελίδες των διηγημάτων, κανείς μεταφέρεται ως δια μαγείας, πετώντας ονειρικά πάνω από χρόνο και τόπο, στα σημεία όπου ο συγγραφέας γνώρισε τον Μάορι βετεράνο της Μάχης της Κρήτης με την ελληνική καρδιά. Ή συνομίλησε συνωμοτικά σχεδόν με τους απογόνους των αμφιλεγόμενων τυχοδιωκτών της Μάλτας ανάμεσα σε μνημεία αλλά και μνήμες, που ακόμα ψιθυρίζουν για πειρατές, ιππότες και μεσαιωνικά μυστήρια και βρίσκεται ξαφνικά να πίνει μ’ όλους αυτούς ένα ποτήρι κρασί ή να καπνίζει το –απαραίτητο για τον συγγραφέα-αφηγητή– τσιγάρο μαζί τους.

Όμως το πολύπλευρο ενδιαφέρον του λογοτεχνικού αυτού πονήματος δεν εξαντλείται στις άρτιες περιγραφές, ακριβείς ιστορικές αναφορές και βαθιά ανθρώπινους διαλόγους ή προβληματισμούς. Σε κάποια από τα διηγήματά του ο ατρόμητος λογοτέχνης δεν διστάζει να αποτολμήσει επιτυχείς ακροβατισμούς σε σπαρταριστά σουρεαλιστικά δημιουργήματα (“Babies in revolt”), αφαιρετικούς συμβολισμούς (“Η χαμένη δεκαετία” – μια ρηξικέλευθη μεταφορά στα καθ’ ημάς του ομώνυμου διηγήματος του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ) ή και μίξη υπαρκτών γνωστών διασημοτήτων με επινοημένους μυθιστορηματικούς ήρωες που εμπλέκονται σε συναρπαστικούς διαλόγους με οξείς πολιτικούς υπαινιγμούς και οδυνηρές σκέψεις για κάποιες από τις πιο επώδυνες σελίδες της πρόσφατης ιστορίας του τόπου (“Αύγουστος στη Βαλαωρίτου” – “Ο Μίνως”). Πάντα, όλα αυτά συντελούνται με μια ασίγαστη αριστουργηματική πέννα που κεντάει με χιούμορ, οξυδέρκεια, απόλυτη λογοτεχνική επάρκεια και αστείρευτο γλωσσικό πλούτο πάνω στο χαρτί.

Κοντολογίς, η συλλογή διηγημάτων “Ο Κουρουβαάκα ή η μάχη της Κρήτης στους Αντίποδες και άλλες ιστορίες” (εκδόσεις “Ροδακιό”) αποτελεί μια μοναδική στο είδος της συγγραφή με τρία κύρια χαρακτηριστικά: Υψηλή γλωσσική αξία, λογοτεχνική αρτιότητα και βάθος, αλλά και μια ανθρωποκεντρική νοσταλγική γλυκύτητα που αφήνει στο ατυχώς σύντομο τέλος στα χείλη του αναγνώστη το παράπονο… μα, γιατί να τελειώσει; Ανυπομονούμε συνεπώς και εμείς ως αναγνώστες να γευτούμε την επόμενη συγγραφική περιπέτεια του λογοτέχνη.

---

Ο Σπύρος Λαμπρίδης είναι Πρέσβης ε.τ. και συγγραφέας. Έχει υπηρετήσει, μεταξύ άλλων, ως Πρέσβης στο Ισραήλ και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Είναι συγγραφέας, μεταξύ άλλων, των μυθιστορημάτων “Οι Δράκοι”, “Μια στροφή πριν το τέλος”, “Μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη”, “Να εκτελώ τιμίως”, με αντικείμενο κυρίως τη μυθοπλαστική επεξεργασία της μεταπολεμικής ιστορίας του τόπου μας και των διεθνών σχέσεων.