Ο Μίκης έδωσε ψυχή και μελωδία στα μονοπάτια της ζωής

Ο παγκόσμιος, ο οικουμενικός Μίκης Θεοδωράκης έφυγε χθες, σκορπώντας θλίψη, αλλά αφήνοντας μια μεγάλη κληρονομιά πολιτισμού, που δεν περιορίζεται στα σύνορα του Ελληνισμού. Η φήμη του Μίκη Θεοδωράκη προηγείτο πολλές αυτή της Ελλάδος. Και δεν είναι τούτο υπερβολή. Το συρτάκι, από την ταινία “Αλέξης Ζορμπάς” ( 1964) θεωρείται ως ο πιο αναγνωρίσιμος διεθνώς ρυθμός. Και ταύτισε την Ελλάδα με εκείνο το χορό, εκείνο τον ρυθμό.

Ο Μίκης δημιουργούσε για να τραγουδηθούν παγκόσμια οι αγώνες κατά του φασισμού, υπέρ των πανανθρώπινων δικαιωμάτων. Κατά της πείνας και της εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Για αυτό και τραγουδιούνται παντού. Ο Μίκης έγραψε όλων των ειδών της μουσικής και έδινε πάντα το δικό του στίγμα.

Ο ίδιος πορεύθηκε σε μια μακρά διαδρομή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, βίωσε τα πέτρινα χρόνια της κατοχής, του εμφυλίου, του παρακράτους, της χούντας. Διώχθηκε για τις ιδέες του, φυλακίστηκε, εξορίστηκε. Ενταγμένος στις γραμμές της μάχιμης, διεκδικητικής Αριστεράς, ποτέ δεν ήταν δογματικός για αυτό και η συνύπαρξη του με τις κομματικές ηγεσίες ήταν δύσκολη. Ήθελε να είναι πάντα ελεύθερος, αλλά ιδεολόγος.

Οι παρεμβάσεις του για την Κύπρο

Για την Κύπρο οι παρεμβάσεις του ήταν συνεχείς. Αλλά και η στήριξη του. Παρών στις πορείες ειρήνης, πριν το 1974, ενώ αμέσως μετά την εισβολή θα κάνει συναυλίες σε όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου. Θυμάμαι, παιδί τότε, στο “Τσίρειο Στάδιο” στη Λεμεσό τη φιγούρα του, με μαύρα ρούχα, τα τεράστια χέρια του να διευθύνουν την ορχήστρα. Ο ίδιος κάποια στιγμή στράφηκε προς το πλήθος και τραγούδησε τη “Ρωμιοσύνη”. Ένα τραγούδι, που εκείνες τις ημέρες ήταν πολύ επίκαιρο και γεμάτο μηνύματα, που όλοι χρειάζονταν:

«Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις
Να τη πετιέται
Να τη πετιέται
Να τη
Να τη
Να τη πετιέται
Να τη πετιέται από ‘ξαρχής
κι αντριεύει και θεριεύει
Να τη πετιέται από ‘ξαρχής
κι αντριεύει και θεριεύει
και καμακώνει το θεριό
με το καμάκι του ήλιου
και καμακώνει το θεριό
με το καμάκι του ήλιου»

Δεν ήταν επιδερμικές, περιστασιακές οι παρεμβάσεις του για τη Μεγαλόνησο. Στις 21 Απριλίου 2004, τρεις ημέρες πριν από το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, ο Μίκης εξέδωσε γραπτή δήλωση, σημειώνοντας πως η ημερομηνία που επέλεξε δεν ήταν τυχαία: «Ακριβώς σαν σήμερα πριν από 37 χρόνια, είχα την τιμή να βροντοφωνάξω μέσα από την παρανομία ένα άλλο ΟΧΙ!». Στη δήλωση σημείωνε πως θέλησε να τοποθετηθεί για δυο λόγους:

«Πρώτον, η σε βάθος μελέτη του σχεδίου Ανάν, που μου αποκάλυψε τον απολύτως αρνητικό του χαρακτήρα, και δεύτερον, οι πρωτοφανείς και απροκάλυπτες πιέσεις Αμερικανών και άλλων αξιωματούχων προς την κατεύθυνση ΝΑΙ. Πιέσεις που αποκαλύπτουν με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο ότι πίσω από το σχέδιο Ανάν ουσιαστικά κρύβονται τα συμφέροντα της Αγγλίας και των ΗΠΑ, που τα πρώτα συνδέονται με το καθεστώς των βρετανικών βάσεων στη Μεγαλόνησο και τα δεύτερα με τους οικονομικο-γεωπολιτικούς και κυρίως στρατιωτικούς σχεδιασμούς της υπερδύναμης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Γίνεται έτσι φανερό ότι στο βωμό αυτών των συμφερόντων θυσιάζεται το μέλλον όλων ανεξαρτήτως των Κυπρίων, Ελλήνων και Τούρκων….».

Ο Θεοδωράκης ήταν υπέρ της συμφιλίωσης, της ειρήνης, αλλά πάντα μέσα στα πλαίσια αρχών και της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για αυτό και ανελάμβανε και πρωτοβουλίες ( όπως στα ελληνοτουρκικά, το Παλαιστινιακό κλπ). Ο Μίκης είναι οικουμενικός. Είναι του Ελληνισμού, αλλά και όλων των ανθρώπων. Πέρασε από χθες στην αθανασία. Οι δημιουργίες του κατάφεραν να δώσουν νόημα σε όλες τις πανανθρώπινες αρχές και αξίες. Φώτισαν τα μονοπάτια των λαών. Τραγούδησε την ελευθερία, τη φτωχολογιά, τη Δραπετσώνα, το Μαουτχάουζεν, συνέθεσε όπερες, εκκλησιαστική μουσική. Αυτός ήταν ο Μίκης, «η Ελλάδα σε όλη τη Γη…».