Ο Βάλτερ Πούχνερ και το έργο του

Για μένα είναι μεγαλή τιμή που έλαβα μέρος σε αυτήν την επιτυχημένη εκδήλωση την αφιερώμενη στο πρόσφατο ποιητικό έργο του καθηγητή Βάλτερ Πούχνερ, ενός σπουδαίου ανθρώπου που για δεκαετίες υπηρετεί, θεραπεύει τον Πολιτισμό ποικιλότροπα και ακούραστα. Θυμάμαι κάποιους στίχους του που αναρωτιούνται:

Οι μικροθόρυβοι της νύχτας
να είναι τα σπλάχνα μου
που ποτέ δεν ησυχάζουν;

Αδιάκοπα, ο Βάλτερ Πούχνερ ερευνά και καταθέτει όσα αινίγματα αφουγκράζεται. Αυτό μας λέει:

Οι μικροθόρυβοι της νύχτας
να υπαινίσσονται μπορούν
πολύ μεγάλα αινίγματα

Είναι γνωστό, ότι η αξιοσύνη ενός επιστήμονα, ενός Δασκάλου με Δ κεφαλαίο, ενός Ποιητή (με την ευρύτερη έννοια του Δημιουργού) δεν αποκαλύπτεται πάντοτε μέσα από ακαδημαϊκούς τίτλους ή βραβεία. Χωρίς αμφιβολία, το μετρήσιμο μέγεθός της είναι η ουσιαστική προσφορά στον επιστημονικό χώρο αλλά και στην κοινωνία. Όμως, για έναν επιστήμονα και λογοτέχνη του διαμετρήματος του καθηγητή Βάλτερ Πούχνερ, το ογκώδες βιογραφικό του, σφύζον από διακρίσεις, αξιώματα και δημοσιευμένα έργα, αποτυπώνει τα δώρα που έχει χαρίσει στον Πολιτισμό (μεταξύ αυτών και το ίδιο το όραμά του) και είναι -ή πρέπει να είναι- πηγή έμπνευσης, κυρίως για τη νεώτερη γενιά, για όλους εκείνους που νοιάζονται για τον πάσχοντα Πολιτισμό μας.

Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που δεν θεώρησα καθόλου τυπικό αλλά αντιθέτως ουσιαστικό και σημαντικό, τα λίγα λεπτά που έχω στη διάθεσή μου και για τα οποία ευχαριστώ τους διοργανωτές της αποψινής εκδήλωσης, να αναφερθώ στο βιογραφικό του Βάλτερ Πούχνερ, συμπυκνώνοντας όσο είναι μπορετό τη μακρά και πολλών διαστάσεων διαδρομή ενός Επιστήμονα, Ακαδημαϊκού Δασκάλου και λογοτέχνη στο Σύμπαν του Πολιτισμού.

Βάλτερ Πούχνερ: Ζωή αφιερωμένη στην σπουδή

Ο Βάλτερ Πούχνερ, αν και τα περισσότερα χρόνια της ζωής του, από το 1977, έχει ζήσει στην Ελλάδα, γεννήθηκε στη Βιέννη. Σπούδασε Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, αναγορεύτηκε Διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και στη συνέχεια Υφηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο.

Επί δώδεκα έτη δίδαξε ιστορία θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και το 1987 εκλέχτηκε Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας στο Ρέθυμνο ενώ παράλληλα δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς της Αυστρίας, στην έδρα της Ethnόlogia Europaέa.

Η προσφορά του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (όπου σήμερα διατελεί ομότιμος καθηγητής) ξεκίνησε το 1989, αρχικά στο Τμήμα Φιλολογίας και λίγα χρόνια αργότερα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του οποίου άλλωστε υπήρξε ιδρυτής, μαζί με τον αείμνηστο Σπύρο Ευαγγελάτο και στο οποίο διατέλεσε πρόεδρος και αναπληρωτής πρόεδρος.

Παράλληλα, δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Βυζαντινολογίας και Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και μετακλήθηκε πολλές φορές ως επισκέπτης καθηγητής σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια.

Μεταξύ άλλων δε, έχει διατελέσει αρκετά χρόνια γενικός συντονιστής των Επιτροπών Κρίσεως Διεθνών Θεατρικών Διαγωνισμών του Ωνασείου Ιδρύματος. Ο χώρος των ερευνητικών του ενδιαφερόντων έχει τεράστιο θεματικό εύρος. Απλώνεται γεωγραφικά και χρονικά τόσο στην ιστορία και θεωρία του ελληνικού, του μεσογειακού και του βαλκανικού θεάτρου, όσο και στην ελληνική και στην συγκριτική λαογραφία, στις βυζαντινές και νεοελληνικές σπουδές, σε φιλολογικά και ιστορικά θέματα, στη θεωρία του θεάτρου και του δράματος, στον πολιτισμό των Βαλκανίων.

Το επιστημονικό έργο του έχει αποτυπωθεί σε περισσότερα από 125 βιβλία στα ελληνικά, αγγλικά και γερµανικά, σε περίπου 550 μελέτες και 1.500 βιβλιοκρισίες. Συνολικά, πρόκειται για ένα έργο άνω των 2200 δημοσιευμάτων πλην των λογοτεχνικών του βιβλίων.

Ποίηση γράφει από πολύ νέος, κυρίως στα ελληνικά αλλά µόνο μετά τη συνταξιοδότησή του άρχισε να τη δηµοσιοποιεί. Και αυτό μας φέρνει απόψε όλους εμάς, εδώ, σε αυτήν τη σημαντική εκδήλωση προς τιμήν του πρόσφατου ποιητικού έργου του.

Ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ εκτός από πολυγραφότατος είναι πολυβραβευμένος, με εξαιρετικές τιμητικές διακρίσεις, τόσο στην Αυστρία όσο και στην Ελλάδα. Ο κατάλογος αυτών είναι μεγάλος και διακινδυνεύοντας να παραλείψω κάποιες σημαντικές, θα πω ορισμένες που γνωρίζω:

Το 1994 εκλέχτηκε αντεπιστέλλον μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών. Το 1995 η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το βραβείο του ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη, για το βιβλίο του «Ανιχνεύοντας τη θεατρική παράδοση». Το 2000 έλαβε το Βραβείο Παναγιώτη Φωτέα για δοκίμιο κοινωνικο-πολιτικού στοχασμού, για το έργο του «Ο μίτος της Αριάδνης». Το 2001 παρασημοφορήθηκε για το επιστημονικό του έργο με την ανώτατη διάκριση του Αυστριακού Σταυρού Τιμής για την Επιστήμη και την Τέχνη. Το 2002 εκλέχτηκε Πρώτος Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, αξίωμα που κατέχει έως σήμερα. Το 2008 έλαβε το Μεγάλο Βραβείο Θεάτρου της Ένωσης Θεατρικών-Μουσικών Κριτικών για τα βιβλία του «Τα Σούτσεια. Μελέτες στην ελληνική ρομαντική δραματουργία 1830-1850» και «Συμπτώσεις και αναγκαιότητες. Δέκα θεατρολογικά μελετήματα».

Το 2018 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή στο ΕΚΠΑ, και, το 2019 του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας στη Σχολή Κλασικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Αξιότιμε καθηγητά Βάλτερ Πούχνερ, εύχομαι να συνεχίσουμε να γινόμαστε αποδέκτες του πολυποίκιλου πνευματικού σας έργου. Εύχομαι επίσης, να ακούσουμε επιτέλους τα προφητικά λόγια σας. «Έρχονται χαμηλά βαρομετρικά χωρίς όνομα» έχετε πει. «Η εποχή των καταστροφών άνοιξε διάπλατα τις πύλες της» έχετε γράψει και η «Καταστραφόκαινος», όπως την έχετε βαφτίσει, «εξαφανίζει σταδιακά (και ταχέως αν μου επιτρέπετε να συμπληρώσω) τη ζωή στον πλανήτη». Εύχομαι να συνεχίσουμε να αφουγκραζόμαστε μέσα από το πολυσχιδές πνευματικό έργο σας το θαύμα της αληθινής Τέχνης. Εκείνης που την έχετε αποκαλέσει «παρηγοριά των ονειροπόλων κι όσων αισθάνονται ξένοι στον πλανήτη».