Οι Ρωμιοί στο Μέγα Ρεύμα – Περιήγηση στην Πόλη με το openstreetmap

Ο Λορέντζος, η Θεοφανία, ο Νίκος, η Ηλέκτρα, η Ρωξάνη, ο Βενιαμίν, η Μαριέττα, ο Άλκης, η Κυβέλη, ο Ανδροκλής, η Στέλλα, ο Φίλιππος, η Θάλεια, ο Εσκίν, ο Σεραφείμ, ο Αλέξανδρος, ο Ιορδάνης είναι κάποιοι από τους κατοίκους της όμορφης κοινότητας του Μεγάλου Ρεύματος στον Βόσπορο, που καταγράφηκαν τα αρχοντόσπιτά τους σε ένα εγχείρημα ηλεκτρονικής αποτύπωσης, για να μείνουν στην ιστορία μαζί με άλλα εξαιρετικά τοπόσημα, όταν ήκμαζε η ομογένεια στην Κωνσταντινούπολη.

Η ιδέα, που ως σύλληψη και υλοποίηση ανήκει στο ζεύγος των εκπαιδευτικών Μαρία Δήμου και Συμεών Σολταρίδη, μου θύμισε την πριν χρόνια παρουσίαση στο δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης του ψηφιακού χάρτη της ελληνικής Διασποράς (GreekDiasporaMap), που με καμάρι παρουσίασε ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Αμανατίδης, επικαλούμενος την υλοποίηση της πρωτοβουλίας υπό την καθοδήγηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, με τη συμβολή της γενικής γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και τη συνεργασία των επιστημόνων, υπό τους καθηγητές Όθωνα Αναστασάκη και Αντώνη Καμάρα. Πόσα έχουν αλλάξει μέσα σε επτά χρόνια!

Η διασπορά βέβαια, όπως τονίζεται σε όλα τα επίπεδα, είναι ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας μας ως έθνος και η διεθνής ταυτότητά της επιβαλλόμενη. Η ύπαρξή της είναι αποτέλεσμα μιας μακράς ιστορίας μεταναστεύσεων που για τους περισσότερους δεν ήταν και θέμα επιλογής. Και στην Τουρκία κάθε άλλο. Ήταν μεθοδευμένη η εξόντωση και η τροπή σε φυγή για την διάσωσή της. Πολλές οι μελανές ημερομηνίες. Η νοσταλγία βέβαια μεγάλη. Η προσπάθεια αγωνιώδης, έστω και συρρικνωμένη, να συντηρηθούν ναοί, αγιάσματα, βακούφικη περιουσία, ιστορικά σχολεία.

Οι ομογενείς στην Πόλη είναι μόλις 1.700 ψυχές και πολλοί περισσότεροι στην Μητροπολιτική Ελλάδα που τους συνδέει η κοινή καταγωγή, οι μνήμες για τους μεγαλύτερους, οι αφηγήσεις για τους νεώτερους των ενδόξων στιγμών στην βασιλίδα των Πόλεων, όταν η Ρωμιοσύνη είχε το πάνω χέρι σε μόρφωση, εμπόριο, διπλωματία, τέχνες… Η αναπόληση στιγμών του παρελθόντος μαζί με την αδήριτη ανάγκη να διασωθούν ψηφιακά αυτά τα ντοκουμέντα μνήμης, πολύτιμα ως καταγραφή για τον μελετητή του μέλλοντος, γέννησαν την όλη ιδέα.

Η ομιλία της Μαρίας Δήμου

Η Μαρία Δήμου μιλά με ενθουσιασμό για το εγχείρημα, όπου προέκυψε τυχαία ως πρωτοβουλία όταν, περπατώντας στους δρόμους της Κοινότητας του Μεγάλου Ρεύματος όπου διορίσθηκε ως εκπαιδευτικός, ο σύζυγος της Συμεών Σολταρίδης καταγόμενος από εκεί, την ξεναγούσε ανασύροντας μνήμες από το χθες. Η ιδέα ήταν σπινθηροβόλα. Μπήκε σε προτεραιότητα και έτσι με πολλή προσπάθεια κι αναζήτηση γεννήθηκε ο διαδραστικός χάρτης.

Μας μιλά με ενθουσιασμό: «Επιθυμία μας ήταν η καταγραφή των Ρωμιών που κατοικούσαν στο Μέγα Ρεύμα του Βοσπόρου από τη δεκαετία του ’50 και μετά. Καθώς πολλοί από του γηραίοτερους από αυτούς βρίσκονται ακόμα εν ζωή και υπάρχουν νεότεροι που διατηρούν στη μνήμη τους ονόματα και διευθύνσεις, είπαμε πως σκόπιμο θα ήταν να γίνει εγκαίρως ένα είδος απογραφής. Και ο πρόσφορος, εύκολα προσβάσιμος τρόπος αποτύπωσης αυτών των στοιχείων είναι ένας διαδραστικός χάρτης από κάποια εφαρμογή ή κάποιο πρόγραμμα. Επιλέξαμε το openstreetmaps καθώς είναι δωρεάν κι εύκολο στην πρόσβαση και στη χρήση. Κατηγοροποιήσαμε τα δεδομένα που συλλέξαμε και τα περάσαμε σαν πινέζες στο χάρτη. Η πρώτη φάση, με όσα στοιχεία έφτασαν στα χέρια μας, έχει ολοκληρωθεί.

Τώρα δουλεύουμε πάνω στη συλλογή παλιών και νεότερων φωτογραφιών που θα επισυναφθούν πάνω σε κάθε πινέζα για καλύτερη τεκμηρίωση. Βέβαια πάντα ο χάρτης είναι ανοιχτός για καινούρια στοιχεία ή διορθώσεις. Θα πρέπει να επισημάνουμε πως καθώς η δόμηση ακόμα και η ρυμοτομία σε κάποιες περιοχές έχει αλλάξει. Δεν μπορεί να υπάρχει ταύτιση του χθες με το σήμερα. Σκοπός αρχικά είναι η συγκέντρωση των ονομάτων και η γενικότερη τοποθέτησή τους στους δρόμους του Μεγάλου Ρεύματος. Για να περιηγηθεί κανείς δεν έχει παρά να πληκτρολογήσει στη μηχανή αναζήτησης (Google, mozila κτλ) “Οι Ρωμιοί στο Μέγα Ρεύμα openstreetmaps”. Η πλοήγηση γίνεται όπως σε κάθε διαδικτυακό χάρτη. Πατώντας πάνω στις πινέζες θα δει το όνομα της εκκλησίας ή του ιδιοκτήτη του σπιτιού ή του καταστήματος. Επίσης από το μενού στα αριστερά του χάρτη μπορεί να ανοίξει τη λίστα με όλες τις πινέζες».

Η παρουσίαση αυτού του εγχειρήματος έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στην γιορτή των ΜεγαλοΡευμιωτων της Αθήνας στον πολυχώρο πολιτισμού του δημαρχείου Παλαιού Φαλήρου την οποία παρακολούθησαν η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Σοφία Βούλτεψη και ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης.

Πλήθος κόσμου που ανταποκρίθηκε στην ιδιαίτερη πρόσκληση, που συνδυάστηκε με την κοπή της βασιλόπιτας υπό τις ευλογίες του απεσταλμένου εκ του οικουμενικού Πατριαρχείου επισκόπου Κυδωνιών κ. Αθηναγόρα, παρακολούθησε το αποτέλεσμα της προσπάθειας μέσα από βιντεο-προτζέκτορα και υλικό του χθες στην αρχοντική κοινότητα του Μεγάλου Ρεύματος στην Κωνσταντινούπολη, όπου ένα σύγχρονο προεδρείο με την Ντόρα Διακρούση στο τιμόνι στην Πόλη και την Τούλα Μουζάκα Αναστασίου πρόεδρο Μεγάλου Ρεύματος στην Αθήνα, προσπάθησαν για το καλύτερο.

Ιδιαίτερη στιγμή της βραδιάς: οι δυο τιμητικές βραβεύσεις του ζεύγους Σολταρίδη-Δήμου και του κ. Γιώργου Παπαλιάρη, ως αναγνώριση της ανεκτίμητης και συνεχούς προσφοράς τους προς την Ελληνική Ομογένεια της Πόλης και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η επικοινωνία με τον σύλλογο των Αθηνών για κάθε ενδιαφερόμενο που θα ήθελε να έχει γνώση των δράσεων και του έργου του γίνεται μέσω του mail: [email protected] και στα τηλέφωνα της έδρας του συλλόγου: 210-9330607.

 

Η πληκτρολόγηση της φράσης “Οι Ρωμιοί στο Μέγα Ρεύμα openstreetmap ” σε μηχανές αναζήτησης, σας στέλνει στην εφαρμογή που προαναφέρθηκε για το διαδραστικό ταξίδι στην άλλοτε αμιγώς ελληνική περιοχή του Βοσπόρου. Καλή πλοήγηση!