Όταν η ποίηση εξαγνίζει την “Πορνογραφία”

Μέσ’ το κόσμο χάνομαι
κι απ’ τα πάθη μου πιάνομαι.
Δίνω σώμα, δίνω φως,
μα πεθαίνω σοφός.
Άρης Δαβαράκης, από την Πορνογραφία του Μάνου Χατζιδάκι

Έχω την βεβαιότητα πως αν ζούσε ο Μάνος Χατζιδάκις και διάβαζε την “Πορνογραφία” της Χαριτίνης Ξύδη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις “Μετρονόμος” θα της φιλούσε το χέρι. Είναι ένα τίμιο πορνογράφημα. Και γράφω “τίμιο” γιατί οι περιγραφές των ερωτικών σκηνών ή μάλλον καταστάσεων είναι Και (με κεφαλαίο) ρεαλιστικά γραμμένες. Και ως εκ τούτου, οφείλουμε να υποκλιθούμε στο θάρρος της γραφής της.

Η Ξύδη στέλνει στην Α’ Δημοτικού την Αναϊς Νιν που έγραφε πορνογραφήματα για πλούσιους γέροντες για ένα δολάριο τη σελίδα, δουλειά που της είχε κάνει πάσα ο Χένρι Μίλερ. Αν την διάβαζε ο Σπερχής δεν θα είχε ανέβει στο Μέγα Ανατολικό και ο Ανδρέας Εμπειρίκος θα είχε κάνει τη Χαριτίνη αρχιέρεια στο Ναό της Οκτάνας.

Τα τονίζω αυτά γιατί, όπως η ίδια το τιτλοφόρησε, είναι ένα πούρο πορνογράφημα. Αλλά τί πορνογράφημα; Ένα διδακτορικό ψυχανάλυσης της ερωτικής συνεύρεσης, ακραία βαθύ, έτσι όπως νοιώθουν οι ευλογημένοι κατά την ελεύθερη σεξουαλική πράξη. Μια πρόζα απόλυτα Ποιητική (κι εδώ το Π είναι κεφαλαίο). Σε αυτό το κείμενο, η Ξύδη εξαγνίζει με το ποιητικό της λόγο κάθε ανομολόγητη πτυχή της ερωτικής συνεύρεσης μιας γυναίκας με έναν άντρα. Διότι οι αφηγητές είναι και οι δύο, άσχετα αν συχνά δεν καταλαβαίνεις αμέσως ποιος από αυτούς αφηγείται, γιατί ούτως ή άλλως πέτυχαν να γίνουν ένα, κάτι που δεν συμβαίνει συχνά στους εραστές που συνήθως βιώνουν τη μοναξιά τους πάνω στα σεντόνια τους.

Κραυγή ελευθερίας

Δεν είναι σκόπιμο εδώ να καταγράψουμε στις απαράμιλλες ερωτικές περιγραφές. Αυτές μπορούν να απολαύσουν οι αναγνώστες/στριες κατά μόνας ή διαβάζοντάς τες στους/στις παρτενέρ τους. Εδώ θα ανθολογήσουμε μερικές ψυχο-ποιητικές καταστάσεις. «Η έκκριση του θηριώδους οργασμού σου διαπότισε τα πάντα. Τα σεντόνια το κρεβάτι τους τοίχους τα γύρω έπιπλα. Πλημμύρισε και εμένα με χαρά και φως». «Έκανες όλες τις ξενιτιές μου πατρίδες. Γι΄ αυτό πιο πολύ σ΄ αγάπησα». «Τα του σώματος των σώματι». «Ο πόνος που μου έδωσες κεντημένος κατάσαρκα σταυροβελονιά». «Άργησα να το καταλάβω και μάλλον σε αδίκησα περνώντας σε από χιλιάδες κρησάρες. Άλλες τόσες φορές σε έκοψα κομματάκια με παγοκόφτες με στιλέτα με σουγιάδες με μαχαίρια δίκοπα». «Τα σεντόνια μας ήταν πάντα υγρά. Τα κορμιά καυτά και ιδρωμένα άστραφταν μέσα στα σκοτάδια».

«Υπάρχουν κάποια σώματα που δεν ξανασυνέρχονται. Δεν ξανασηκώνονται μετά την εγκατάλειψή τους. Δεν ξαναδιαβαίνονται. Μαραίνονται απότιστα». «…Εξάλλου είχαμε μείνει πολύ καιρό αμίλητοι». «Η ανατομική σου θερμότητα και τόση τεστοστερόνη έτοιμη να εκραγεί σαν ναπάλμ». «Να μου ανοίξεις κι άλλες τρύπες». «Προσπαθούσα να θυμηθώ αν στις συναντήσεις μας υπήρχε χώρος για ευαισθησίες».

Οι ατάκες αυτές είναι ενδεικτικές. Σε καμία περίπτωση δεν φτάνουν την ευαισθησία και το βάθος του έργου της Ξύδη. Σε κάθε περίπτωση η “Πορνογραφία” της αποτελεί κι ένα ορόσημο της χειραφέτησης της Ελληνίδας γυναίκας, αλλά και της ελληνικής λογοτεχνίας. Είναι μια κραυγή ελευθερίας του γυναικείου μυαλού και του σώματος.

Το έργο της Χαριτίνη Ξύδη

Η Χαριτίνη Ξύδη είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στην ελληνική ποίηση και στην πρόζα από το millenium και μετά. Την έχει μαρκάρει το λαϊκό τραγούδι, το οποίο υπηρέτησε επί εννιά χρόνια με την εκπομπή της Fish & mr. Hiroshima στο διαδικτυακό Amagi. Η λατρεία της αυτή δεν ήταν εγκεφαλική, αλλά αισθαντική και μάλλον βιωματική (να μην εικάσουμε περί αυτού), όπως φαίνεται και από το έργο της.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε με το μυθιστόρημα “C[1]Minor-Ένα Αιρετικό Ρομάντζο” (Ιωλκός 2005). Τον Δεκέμβρη του 2007 διακρίθηκαν με έπαινο από την Ένωση Συγγραφέων Λογοτεχνών Ευρώπης, στο Η’ Φεστιβάλ Ποίησης Θεσσαλονίκης, τρία ποιήματά της, τα οποία εμπεριέχονται στη συλλογή “Τα όνειρα καπνίζουν”. Τον ίδιο χρόνο, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών για τη νουβέλα “Η Ίρμα των δαιμονίων” (ανέκδοτο). Τον Ιανουάριο του 2008 διακρίθηκε με Α’ έπαινο από την Ένωση Συγγραφέων Λογοτεχνών Ευρώπης, στο 9ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ποίησης Θεσσαλονίκης.

Έχει επίσης γράψει “Οι τρομπέτες του Οκτώβρη”, “Η ερωμένη (των απολεσθέντων θαυμάτων)”, “Το ράμφος” και τα τρία το 2007 στις εκδ. Κώδικας, “Τα τακούνια (καίγονται στο φούρνο)”, Άνεμος Εκδοτική 2011, “Φώσφορος” (διήγημα), “Black Dack” 2012, “Ενοικιαζόμενα” Γαβριηλίδης 2015, “Λαϊκά & Μπλουζ” 2018, “Λιτλ Μπόι” 2019 στον Μετρονόμο. Γεννήθηκε στο Βόλο και κατοικεί στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει ιστορία και αρχαιολογία.