“Παρθενόπη”: Η απόλυτη γοητεία με φόντο τη Νάπολη

Κάτι που οφείλει να ειπωθεί από νωρίς για να φύγει από τη μέση, είναι οι εμφανείς φελινικές επιρροές σε μια σειρά διάσπαρτων σκηνών που εμποτίζουν με το φαντασιακό στοιχείο κάποιες στιγμές οπτικής υπερβατικότητας. Εδώ όμως δεν έχουμε μια ταινία για τη Νάπολη, μια προσωπική εκδοχή του Paolo Sorrentino σε αντίστιξη με τη Ρώμη του Φελίνι, αλλά μια ταινία για την Παρθενόπη, την πρωταγωνίστριά του, την οποία ακολουθεί από το 1950 έως σήμερα.

Ποια είναι η Παρθενόπη; Θεωρώ απαραίτητο να μεταφέρω τόσο τα λόγια του Sorrentino όσο και των επικριτών της ταινίας για να δώσω μια ολοκληρωμένη απάντηση. Ο Sorrentino λέει πως η ταινία του αντιπροσωπεύει το πλήρες εύρος της ανθρώπινης ύπαρξης, την ξεγνοιασιά και το χάσιμο της νιότης, την κλασική ομορφιά και τις αναπόφευκτες παραλλαγές της, τους ανούσιους και αδύνατους έρωτες. Οι επικριτές αναφέρουν πως η Παρθενόπη παραμένει πάντα ένα μυστήριο, ένα σεναριακό αδιέξοδο του Σορεντίνο που κρύβεται πίσω από επιφανειακά χαμόγελα και παράταιρους συνδυασμούς χαρακτηριστικών.

Όποιος ξεκινήσει με τη διάθεση να βρει την πραγματική απάντηση γύρω από την ύπαρξη αυτής της γυναίκας, δεν θα μπορέσει όσο κι αν πασχίσει, αλλά αυτό είναι που κάνει την ταινία του Sorrentino τόσο μεγαλειώδη. Η Παρθενόπη εμφανίστηκε στη Γη στη Νάπολη το 1950 μέσα στο νερό, ένα τυχαίο γεγονός που σημαδεύεται χαρμόσυνα με την άφιξη μιας τεράστιας χρυσοποίκιλτης άμαξας από τις Βερσαλλίες που θα χρησιμεύσει ως κρεβάτι της. Το σύμπαν ωστόσο αδιαφορεί για τέτοιες λεπτομέρειες. Η γέννηση της ενσάρκωσης της γοητείας είναι ασήμαντη σε κοσμικό επίπεδο.

Έτσι, η Παρθενόπη, στα στάδια των εναλλασσόμενων ηλικιών όπου την παρακολουθούμε, με την ίδια χωρίς φανερή επίγνωση της επιρροής που ασκεί στους ανθρώπους, ζει προσπαθώντας να είναι γνήσια, να ακολουθήσει τις πραγματικές της επιθυμίες και να μην πραγματώνει τις προσδοκίες των άλλων. Γι’ αυτό και η απάντηση στο τι σκέφτεται, την ερώτηση που με τόση επιμονή τής κάνουν οι γύρω της, είναι η σιωπή και, στην καλύτερη περίπτωση, ένα αινιγματικό χαμόγελο.

Βλέπετε, η Παρθενόπη δεν είναι απλώς άλλη μία κινηματογραφική σκιαγράφηση της γυναίκας ως μυστηριώδες αντικείμενο που παραμένει άγνωστο, ούτε μια μεταφορά γύρω από τις αντιφάσεις της Νάπολης σε μια ελεγεία για την ιταλική πόλη. Ο Sorrentino δημιουργεί μια ταινία για την ύπαρξη που ονομάστηκε Παρθενόπη (Σελέστε Ντάλα Πόρτα) και πράττει τη σκηνοθεσία του όπως της οφείλει. Η ίδια, πάλι, είναι μια γυναίκα με γήινη ομορφιά, όπου κάθε διακριτική σωματική ατέλεια εντείνει τη γοητεία της, αυτή τη γοητεία που οι περιφερειακοί χαρακτήρες παρατηρούν και θαυμάζουν, και ανίκανοι να την κατανοήσουν πέρα από την επιφάνεια, της ζητούν απλώς να τους αποκαλύψει η ίδια τα μυστικά της. Αυτό που ξεχνούν όμως είναι πως η πραγματική γοητεία δεν οφείλει εξηγήσεις σε κανέναν.

Παρθενόπη: Μία ζωή κρυφής γοητείας

Κατά τη διάρκεια της ταινίας, η Παρθενόπη έρχεται σε αντιπαράθεση με το αδιάκοπο πέρασμα προσώπων, γεγονότων και καταστάσεων. Κάποιοι χαρακτήρες αποτελούν θαυμαστές της, από τον νεαρό Σαντρίνο (Ντάριο Αΐτα) που τη θέλει ως το ερωτικό αντικείμενο του πόθου του, μέχρι τον μεσήλικα συγγραφέα Τζον Σίβερ (Gary Oldman) που της ζητά να εκμεταλλευτεί κάθε δευτερόλεπτο της νιότης της. Κάποιοι άλλοι είναι παραλλαγές της ομορφιάς, όπως η σταρ Γκρέτα Κουλ (Λουίσα Ρανιέρι) που επιδίδεται σε κιτς ντιβισμούς και η ξεφτισμένη ηθοποιός Φλόρα Μάλβα (Ιζαμπέλα Φεράρι) που επιδίδεται σε μια παρακμιακή λαγνεία, αμφότερες τυποποιημένα προϊόντα συμπεριφορών με γνώμονα τις αντιδράσεις των γύρω τους.

Αντίστοιχα, είτε για ίδιον όφελος είτε με ειλικρινή ανιδιοτέλεια τρίτων, η Παρθενόπη καλείται να ενταχθεί στο καλούπι κάποιων άλλων. Διόλου τυχαία λοιπόν, όταν η ίδια απομακρύνεται από όλους γύρω στα 29 της χρόνια για να ακολουθήσει την ακαδημαϊκή καριέρα που ονειρεύεται, η ταινία κάνει ένα τεράστιο χρονικό άλμα στο σήμερα και την ημέρα της συνταξιοδότησής της. Γιατί τι ενδιαφέρον θα μπορούσε να έχει για τους θεατές της ταινίας όλο αυτό το χρονικό διάστημα όπου η Παρθενόπη ασχολείται με κάτι που δεν αφορά τη γοητεία της; Δεν θα είχε πιο ενδιαφέρον να τη δουν να κυνηγά την καριέρα μιας κινηματογραφικής σταρ όπως προσπάθησαν να την καθοδηγήσουν κάποιοι, εντούτοις η ίδια την απέρριψε με αδιαφορία; Πώς θα μπορούσε λοιπόν αυτή η γυναίκα να απαντήσει ευθαρσώς στο τι έχει μέσα στο μυαλό της σε ανθρώπους που ποτέ δεν θα μπορούσαν να την κατανοήσουν;

Όποιος έχει υπάρξει στη ζωή του Παρθενόπη, ποτέ δεν χάρισε στους άλλους την αλήθεια της ψυχής του. Όποιος δεν υπήρξε ποτέ, πάντα θα ζητά να μάθει χωρίς να έχει κάνει τίποτα ώστε να το δικαιούται.

Σκηνοθεσία-Σενάριο: Paolo Sorrentino
Πρωταγωνιστούν: Celeste Dalla Porta, Gary Oldman, Silvio Orlando, Luisa Ranieri, Stefania Sandrelli, Peppe Lanzetta, Isabella Ferrari, Dario Aita, Daniele Rienzo, Marlon Joubert

 

---

 

Σε συνεργασία με το filmy