Περί ταυτότητας, συμπλεγμάτων και κρίσεων – Ένα τραγούδι αποκαλύπτει την αλήθεια
02/06/2025
Τα θετικά σχόλια και ο ενθουσιασμός για το τραγούδι “Αστερόματα”, το οποίο επελέγη για την φετινή συμμετοχή της Ελλάδας στον διαγωνισμό της Eurovision, αποκάλυψε ένα παρήγορο αίσθημα φιλοπατρίας που φαίνεται να παραμένει πεισματικά ζωντανό στον λαό, παρά τις συστηματικές προσπάθειες ορισμένων κύκλων να το ξεριζώσουν. Ταυτόχρονα, σε σύγκριση με τις επικρατούσες νοοτροπίες στον κρατικό μηχανισμό, όπως για παράδειγμα στην Εθνική Πινακοθήκη, η οποία εξέθεσε εκ νέου την αμφιλεγόμενη έκθεσή της που βασίζεται στην βεβήλωση των ιερών εικόνων, η φιλοπατρία αυτή, που ψάχνει κάθε κατάλληλη αφορμή για να διατρανωθεί, φανερώνει το ολοένα και αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα στην λεγόμενη “ελίτ” και την ελληνική κοινωνία.
Παρόλο που οι εμφανίσεις στην Eurovision μάς έχουν συνηθίσει στην αποθέωση του κιτς και του “γουοκισμού”, ένα τραγούδι εμπνευσμένο από τη Γενοκτονία των Ποντίων, το οποίο μιλά για τον πόνο του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, κατάφερε να διαλάθει τους “πραιτοριανούς” και να εκπροσωπήσει επάξια την Ελλάδα, αποσπώντας ευρεία αποδοχή από τον κόσμο. Αυτό το επίτευγμα της 22χρονης ερμηνεύτριας του τραγουδιού Κλαυδίας, η οποία εμπνεύστηκε από την ιστορία της οικογένειάς της —που εγκατέλειψαν τις προγονικές εστίες τους στον Πόντο και κατέφυγαν στην Σοβιετική Ένωση ως πρόσφυγες, για να επιστρέψουν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και να κάνουν μια καινούργια αρχή, είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι φαίνεται.
Άλλωστε, οι περισσότερες επίσημες δηλώσεις κρατικών αξιωματούχων για την φετινή επέτειο της Ποντιακής Γενοκτονίας αποσιώπησαν κάθε αναφορά στους Τούρκους, οι οποίοι διέπραξαν την γενοκτονία μέσα από τάγματα καταναγκαστικής εργασίας (δηλαδή τα πρότυπα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης) και κάθε λογής απάνθρωπες και βάρβαρες μεθόδους μαζικής εξόντωσης, όπως αυτές τεκμηριώνονται στην βιβλιογραφία.
Κι αν η σιωπή από πλευράς ορισμένων εκκλησιαστικών ταγών μπορεί να αποδοθεί στην επιθυμία τους να προστατεύσουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο από αντίποινα εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης, τι δικαιολογία μπορεί να προβάλλουν εκείνοι; Τι τους εμποδίζει να κάνουν το καθήκον τους, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε ο διαβόητος ιστορικός αναθεωρητισμός να μην καταφέρει να κουκουλώσει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν επανειλημμένα από το τουρκικό κράτος;
Εξάλλου, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το τελικό στάδιο μιας γενοκτονίας είναι αυτή τούτη η άρνηση του ίδιου του στυγερού γεγονότος, πράγμα το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο επανάληψης και άλλων γενοκτονιών στο μέλλον. Επομένως, οι κρατικοί αξιωματούχοι και οι ηγέτες του Ελληνισμού εν γένει έχουν ιστορική και ηθική υποχρέωση να μην διευκολύνουν την Τουρκία να αποποιηθεί των ευθυνών της με το να αποφεύγουν να την κατονομάζουν και να την κατηγορούν, στο όνομα της δήθεν “διπλωματίας” ή κάποιων ψευδαισθήσεων περί φιλίας. Αλήθεια, τι είδους φιλία ή διαρκής ειρήνη θα μπορούσε ποτέ να οικοδομηθεί επάνω στην άρνηση της ιστορικής ευθύνης ενός τόσο απάνθρωπου εγκλήματος;
Γι’ αυτό, το ήθος και το παράδειγμα της ανερχόμενης αυτής νεαρής τραγουδίστριας ηχεί πολύ πιο δυνατά από τις κενολογίες μιας ολόκληρης νομενκλατούρας που αμφισβητεί μεθοδικά και ακατάπαυστα οτιδήποτε ιερό και όσιο για τον Ελληνισμό και προσπαθεί να αναδομήσει την ιεράρχηση αξιών του λαού με δόλιο τρόπο. Ένα νεαρό κορίτσι κατάφερε να τιμήσει τις ποντιακές της ρίζες και να συγκινήσει τις καρδιές των Ελλήνων σε όλον τον κόσμο, και αυτή η πράξη αποκαλύπτει μια ήρεμη, σιωπηλή δύναμη που παραμένει βαθιά συνυφασμένη στο πολιτισμικό DNA των Ελλήνων. Ο λαϊκός ενθουσιασμός και το συναίσθημα που εκδηλώθηκε επ᾽ αφορμή του εν λόγω τραγουδιού επιτρέπουν μια μικρή ανάσα αισιοδοξίας, αποδεικνύοντας πως το ακούραστο πνεύμα του Ελληνισμού μπορεί να υπερισχύσει απέναντι στην τεράστια προπαγάνδα και τις ψυχολογικές επιχειρήσεις (PSYOPs) που έχει να αντιμετωπίσει.
Το τραγούδι και το χάσμα
Το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί κάτι καινούργιο κι ας φάνηκε ξανά με ένα τραγούδι. Το χάσμα αυτό υπάρχει τουλάχιστον από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους – ίσως και αιώνες νωρίτερα. Ο “άγιος των ελληνικών γραμμάτων” Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης το καταγγέλλει ξεκάθαρα το 1896 στο άρθρο του “Ιερείς των Πόλεων και Ιερείς των Χωρίων”, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η λεγομένη ανωτέρα τάξις να συμμορφωθή με τα έθιμα της χώρας. Να ασπασθή και να εγκολπωθή τας εθνικάς παραδόσεις. Να μη περιφρονή αναφανδόν ό,τι παλαιόν, ό,τι εντόπιον, ό,τι ελληνικόν. Να καταπολεμηθή ο ξενισμός, πιθηκισμός, ο φραγκισμός…Να μην χάσκωμεν προς τα ξένα. Να στέργωμεν και να τιμώμεν τα πάτρια. Είναι της εσχάτης εθνικής αφιλοτιμίας να έχωμεν κειμήλια, και να μη φροντίζωμεν να τα διατηρήσωμεν. Ας σταθμήσωσι καλώς την ευθύνην των οι έχοντες την μεγίστην ευθύνην».
Καθώς όμως η χώρα εισέρχεται στο δεύτερο τέταρτο του 21ου αιώνα, αυτή η ιδεολογική σύγκρουση θα συνεχίσει να επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο Ελληνισμός ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Ιστορικά, τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα σπάνια αποτυπωνόταν ποσοτικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η υπεροχή του βρισκόταν στην ποιοτική διαφορά, από την ήπια ισχύ της βυζαντινής στρατηγικής έως το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ελλήνων εμπόρων που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχημένη οργάνωση της Επανάστασης του 1821.
Το έθνος μας διέθετε εκείνη την “ειδοποιό διαφορά” που προκαλούσε δέος στους αντιπάλους, είτε αυτό εκφραζόταν με τα ιδεώδη ενός λαού που διαγωνιζόταν για ένα στεφάνι δάφνης αντί για χρυσό και ασήμι, είτε με την σθεναρή υπεράσπιση της πατρίδας υπό δυσμενείς συνθήκες, με τον λαό να προχωρά στην μάχη με το χαμόγελο στα χείλη ψάλλοντας “Τη Υπερμάχω….” και τελικά νικώντας!
Καθώς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατακλύζουν την κοινή γνώμη με την υποτιθέμενη γεωπολιτική και στρατιωτική υπεροχή της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την πολιτική και οικονομική κυριαρχία της Δύσης, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η ιστορία σπανίως επεφύλασσε τον ρόλο του κομπάρσου για τον Ελληνισμό και ότι η τελική του επιβίωση θα εξαρτηθεί από την ικανότητά του να αξιοποιήσει τα μοναδικά ποιοτικά του χαρίσματα.
